Jan Strelau laureatem nagrody im. T. Kotarbińskiego

Niezwykła praca naukowa

O nagrodę rywalizowało 30 publikacji stanowiacych ważny wkład w rozwój nauk humanistycznych. Kapituła konkursu, w gronie której znaleźli się profesorowie reprezentujący wybrane uczelnie, uznała „Różnice indywidualne. Historia – Determinanty – Zastosowania″ prof. Strelaua za najwybitniejsze dzieło spośród nadesłanych propozycji.

Nagrodzona publikacja to efekt ponad 50 lat badań profesora nad tematyką różnic indywidualnych, z uwzględnieniem świata zwierząt. Jak sam autor przyznaje – praca nad tekstem zajęła mu 4 lata.

25 rozdziałów o naturze ludzkiej

To książka dla wszystkich zainteresowanych ludzką psychiką oraz rozmaitością cech osobowiści, które wpływają na jakość naszego życia, determinują zachowanie i kształtują światopogląd. 

Publikacja adresowana jest przede wszystkim do studentów i doktorantów psychologii, a także – ze względu na szczegółowość prezentowanej problematyki – do nauczycieli akademickich. Praca stanowi wsparcie merytoryczne dla pedagogów, filozofów i socjologów. Co ciekawe – może zainteresować badaczy i praktyków, którym bliskie są różnice indywidualne w zachowaniu zwierząt, w szczególności koni i psów.

Pierwsza edycja konkursu

Do nagrody mogły zostać zgłoszone prace z zakresu humanistyki, opublikowane w języku polskim, w roku poprzedzającym ogłoszenie konkursu.

Wyróżnienie zostało przyznane po raz pierwszy i przypadło w 70. rocznicę istnienia Uniwersytetu Łódzkiego. Filozof prof. Tadeusz Kotarbiński był jednym z założycieli, a także pierwszym rektorem tej uczelni.

Od roku 2001 związany z Uniwersytetem SWPS – był pierwszym dziekanem Wydziału Psychologii, przez 10 lat pełnił funkcję prorektora ds. nauki. Obecnie jest przewodniczącym Rady Powierniczej oraz Konwentu Godności Honorowych.

W latach 1957-2001 był pracownikiem Uniwersytetu Warszawskiego, na którym założył Katedrę Psychologii Różnic Indywidualnych oraz Interdyscyplinarne Centrum Genetyki Zachowania.

Był pierwszy przewodniczącym Europejskiego Towarzystwa Psychologii Osobowości (1984-1988) oraz Międzynarodowego Towarzystwa Psychologii Różnic Indywidualnych (1993-1995), wiceprezydentem Międzynarodowej Unii Nauk Psychologicznych (IUPsyS, 1996-2000) oraz wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk (2002-2006).

Jest członkiem Europejskiej Akademii Nauk (Academia Europaea), członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk oraz członkiem zagranicznym Fińskiej Akademii Nauk i Literatury.

Publikacje

Profesor jest światowej klasy specjalistą w dziedzinie psychologii różnic indywidualnych, twórcą Regulacyjnej Teorii Temperamentu. Jest także redaktorem naukowym i współautorem 3-tomowego podręcznika „Psychologia” (Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2000), za który – razem z prof. Dariuszem Dolińskim – w 2009 roku otrzymał pierwszą Nagrodę Teofrasta.

Opublikował około 200 prac, w tym 31 książek, których jest autorem, współautorem lub redaktorem naukowym. Do najbardziej znaczących należą monografie:

• "Temperament, Activity, Personality" (1983, Academic Press; przekład polski PWN, 1985)
• "Temperament: A Psychological Perspective" (1998, Plenum Press; przekład polski „Psychologia temperamentu”, PWN, 1998)
• „Różnice indywidualne. Historia, determinanty, zastosowania” (SCHOLAR, 2014)

Nagrody i wyróżnienia

• The European Association of Personality Psychology, Lifetime Achievement Award (2012)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów za wybitny dorobek naukowy (2010)
• Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, tzw. Polski Nobel (2000)
• Nagroda Fundacji Humboldta Research Award to Emitent Foreign Academics za wybitne osiągnięcia w zakresie badań nad osobowością (1990)
• Nagroda Towarzystwa Maxa Plancka za międzynarodowe wybitne osiągnięcia badawcze (1992)
• New Europe Prize for Higher Education and Research (1997)

Dotoraty honoris causa

Jest doktorem honoris causa trzech uczelni: Uniwersytetu im. A. Mickiewicza (2006), Uniwersytetu Gdańskiego (1996) i Państwowego Uniwersytetu Nauk Humanistycznych w Moskwie (1998).

W 2013 r. na Uniwersytecie Warszawskim odbyła się uroczystość odnowienia doktoratu Profesora – jedna z najwyższych rangą form uznania dorobku naukowego, przyznawana znamienitym uczonym w 50. rocznicę obrony pracy doktorskiej.