WeChat, chińska nazwa Weixin (微信, dosłownie „mikrowiadomość”), to chiński komunikator internetowy, portal społecznościowy i narzędzie płatnicze stworzone przez firmę Tencent Inc. W 2020 r. liczba jego użytkowników przekroczyła miliard dwieście milionów. Jest tak powszechnie używany przez Chińczyków, że można rzec, iż odbijają się w nim wszystkie relacje społeczne w Chinach. Badając np. interakcje społeczne, jakie się w nim odbywają, można obserwować życie rodziny chińskiej.

Przeciętny młody człowiek w Chinach, zanim wstąpi w związek małżeński, należy do co najmniej trzech grup rodzinnych na WeChacie. Jedna z nich to „mała rodzina”, czyli rodzice oraz rodzeństwo, druga – to rodzina, krewni i powinowaci ze strony ojca, a trzecia – rodzina, krewni i powinowaci ze strony matki. Jeśli zaś ktoś wstąpi w związek małżeński, wówczas tworzy jeszcze jedną grupę rodzinną, do której wchodzą oboje małżonkowie i ich rodzice, a później mogą wejść do niej także ich dzieci. Dla każdego młodego człowieka wejście do grupy rodzinnej jest niemal obowiązkowe, ponieważ odmowa przyłączenia się do niej jest odbierana jako nieuprzejmość.

Niezależnie od tego, jakie relacje są między członkami rodziny w realnym życiu, zgodnie z zasadami „poprawności kulturowej” powinni oni na WeChacie dołączyć do jednej, wspólnej grupy. Poza tymi obowiązkowymi grupami rodzinnymi mogą jeszcze istnieć inne grupy składające się z poszczególnych członków rodziny, np. rodzeństwo może utworzyć grupę, w której będzie rozmawiać o problemach związanych z opieką nad starymi rodzicami.

Członkowie najmniejszych grup składających się z najbliższej rodziny przekazują sobie różne informacje z życia codziennego, np. dotyczące czasu powrotu do domu, zakupów, jakie trzeba zrobić na kolację itd.

W większych grupach aktywność ich członków można podzielić na pięć kategorii. Pierwsza z nich to życzenia z okazji różnych świąt, druga – umawianie się na spotkania rodzinne, trzecia – dzielenie się informacjami dotyczącymi tego, co się wydarzyło w rodzinie, czwarta – to przesyłanie różnorakich wiadomości, ciekawostek i plotek, piąta – to zabawa z przesyłaniem „czerwonych kopert”.

To ostatnie stanowi chińską tradycję – czerwona koperta z pieniędzmi to rodzaj prezentu. Daje się ją na znak troski, życzliwości i przyjaźni z okazji obchodów Chińskiego Nowego Roku czy innych świąt, rozpoczęcia nauki w nowej szkole, ślubu, narodzin dziecka itp. Okazja do jej wręczenia może być też wykorzystana do dania komuś łapówki.

Czerwoną kopertę, do kwoty nieprzekraczającej 200 yuanów, czyli około 113 polskich złotych wedle aktualnego na grudzień 2020 r. kursu wymiany walut, można przekazać wybranej osobie lub określonej grupie użytkowników za pomocą aplikacji WeChat. W tym drugim przypadku aplikacja umożliwia otrzymanie pieniędzy wybranej liczbie użytkowników, którzy jako pierwsi otworzą kopertę. Można np. wysłać kopertę zawierającą 200 yuanów do grupy, która posiada 20 członków i ustalić, że pieniądze dostanie pierwsza piątka, która naciśnie na WeChacie otwarcie koperty. Można zmienić ustawienia aplikacji w taki sposób, że ona sama decyduje o podziale pieniędzy między ludzi należących do tej piątki, odbywa się to w losowo i nikt nie potrafi przewidzieć, jaką kwotę dana osoba dostanie. Ten, kto otrzyma najwięcej, będzie mógł się cieszyć z niespodziewanego prezentu od losu. Użytkownicy WeChata lubią bawić się w ten sposób nawet wtedy, gdy kwoty, o jakie rywalizują, są bardzo małe, np. kilka yuanów do podziału na kilkanaście osób, ponieważ traktują tę zabawę jako sprawdzian swojego szczęścia. Poza tym jeśli w danej grupie przez dłuższy czas nikt się nie odzywa, to zabawa kopertami może ożywić atmosferę.

Z perspektywy młodych ludzi grupy rodzinne na WeChacie pełnią rolę ambiwalentną. Z jednej strony pomagają im łatwo utrzymywać kontakty z bliższą i dalszą rodziną, gdy opuszczają dom rodzinny, wyjeżdżając na studia lub podejmując pracę w innym mieście. Z drugiej natomiast – „utrudniają” im życie, ponieważ przez WeChat starsze pokolenie może próbować ich nadzorować, upominając, pouczając, udzielając rad itp. Innymi słowy, ludzie należący do starszego pokolenia zachowują się na WeChacie tak jak podczas spotkań twarzą w twarz i odgrywają swoje tradycyjne role. Oczywiście starają się też chwalić każdego członka młodego pokolenia za jego sukcesy i zachęcać go do dalszych postępów w nauce lub sukcesów w pracy. Jeśli jednakże okaże się, że u któregoś z nich dostrzegą coś, co sami uważają za problem, wówczas go krytykują, omawiają jego sprawy na forum grupowym i wypytują o szczegóły. Przykładowo, jeśli młodzi ludzie są w wieku zdatnym do małżeństwa, a jeszcze nie mają dziewczyny lub chłopaka, to różni członkowie rodziny mogą ich pytać, czy mają już narzeczonego lub narzeczoną, a jeśli tak, to kiedy zamierzają się pobrać. Innym przykładem może być sytuacja, w której ktoś na zdjęciu zamieszczonym na grupie wydaje się za gruby, a inni członkowie rodziny, widząc to, zaczynają sugerować, żeby się odchudził, ponieważ otyłość jest niezdrowa itd.

Młodzi ludzie często są niezainteresowani tematami, o których rozmawiają starsi członkowie rodziny, dlatego w swoich komórkach ustawiają blokadę powiadomień o tym, co się dzieje na grupie rodzinnej. Oznacza to, że nowe wiadomości, jakie się w niej pojawiają, nie są sygnalizowane za pomocą dźwięku. Ignorowanie wiadomości nie prowadzi do wycofywania się z grupy rodzinnej na WeChacie. Taki postępek zostawiłby bowiem złe wrażenie, dlatego młodzież pozostaje w niej i od czasu do czasu sprawdza, co się dzieje.

Niezależnie od wszystkiego, w sytuacji gdy ludzie przemieszczają się coraz szybciej i coraz dalej, zgromadzenie wszystkich członków rodziny w jednym miejscu staje się coraz trudniejsze. Chińskie rodziny przeniosły swoje relacje do sieci, gdzie – przynajmniej formalnie – są one zachowywane mimo braku możliwości częstego spotykania się. Wirtualny świat relacji międzyludzkich często pokrywa się ze światem rzeczywistym, a to oznacza, że kontakty w nim raczej nie przyczyniają się do rozwijania relacji, których tak naprawdę nie było wcześniej. Za pomocą WeChata kontaktują się ze sobą najczęściej ci, którzy i bez niego są sobie najbliżsi. Jego pojawienie się poszerzyło jednak tematykę ich rozmów o informacje czerpane z internetu oraz dało starszym pokoleniom możliwość do wymieniania się poglądami bez wychodzenia z domu.