Jaki jest współczesny ojciec?
Kiedy wprowadzono w Polsce tygodniowe urlopy zwane powszechnie „tacierzyńskimi”, zaczęła się pojawiać moda na zaangażowane ojcostwo. Mężczyźni, aktywnie zajmują się dziećmi już od ich 1. dnia życia. Stało się to elementem męskiej tożsamości, co jeszcze kilka dekad temu nie było oczywistością – w swojej najnowszej publikacji wskazuje socjolog z Uniwersytetu SWPS.
Nowy model ojcostwa cechuje się empatią i aktywnością w wychowywaniu dzieci. Taka rola przeciwstawiana jest tradycyjnemu wychowaniu, które opiera się na patriarchacie. Socjolog sprawdziła, jaki jest współczesny ojciec i czym jego stosunek wobec rodziny różni się od podejścia poprzednich pokoleń. Przyjrzała się również, czy jest to obraz inny od tego, który można było obserwować jeszcze kilkanaście lat temu.
Wydawać by się mogło, że powstaje moda na bycie ojcem – dumnym opiekunem, który w związku z tą rolą ma wysokie poczucie własnej wartości i czerpie z niej satysfakcję. Z drugiej strony, kreowany ideał jest nowością na gruncie polskim, gdzie nadal silne są wzorce patriarchalne, a macierzyństwo często jest utożsamiane z pełnowymiarową opieką i poświęceniem – mówi dr Marta Bierca, socjolog z Uniwersytetu SWPS, autorka książki Nowe wzory ojcostwa w Polsce.
Ojcowie są coraz bardziej oddani wychowaniu dzieci – pchają wózki, noszą torby pełne odżywek, pieluch i publicznie okazują dzieciom uczucia. Rodzicielstwo staje się ważną częścią ich tożsamości.
dr Marta Bierca, socjolog, Uniwersytet SWPS
Z badania wynika, że mimo zmian pokoleniowych, innego stylu życia i budowania relacji, mężczyźni nie utożsamiają się w pełni z nowym podejściem, ale łączą w swoim rodzicielstwie wiele cech czerpanych zarówno z tradycyjnego, jak i egalitarnego wychowania. W oparciu o wywiady z mężczyznami w wieku 25-45 lat, a także o badanie ilościowe przeprowadzone na reprezentatywnej próbie 1000 Polaków, dr Bierca wyróżniła 6 różnych modeli ojcostwa:
zasadniczy profesjonalista – relacja z dzieckiem oparta jest na autorytecie i wiedzy, rola ojca to zadanie i forma sprawdzenia się;
odpowiedzialny wychowawca – relacja z dzieckiem oparta jest na nauce i doskonaleniu, rola ojca to bycie przewodnikiem i wzorem;
odmieniony przez ojcostwo – relacja z dzieckiem oparta jest na wzruszeniach i nadopiekuńczości, rola ojca to impuls do zmiany życia i siebie;
niedoskonały opiekun – relacja z dzieckiem oparta jest na nieporadności i ambiwalencji, rola ojca to lekko przytłaczające doświadczenie;
uczuciowy obrońca – relacja z dzieckiem oparta jest na ochronie i empatii, rola ojca to kluczowa rola w życiu;
dumny kumpel – relacja z dzieckiem oparta jest na przyjaźni i wspólnocie, rola ojca to przyjemność i spełnienie.
Kształtowanie relacji z dziećmi i budowanie wizerunku ojca wiąże się z przemianami na rynku pracy. Aktywność zawodowa wymusza nowe formy zaangażowania pracowników, co z kolei wpływa na funkcjonowanie rodziny. Inna specyfika pracy łączy się także z ambicjami kobiet, którym coraz częściej zależy na sukcesach zawodowych. Efektem tego jest współdzielenie odpowiedzialności zarówno za utrzymanie rodziny, jak i za pełnienie obowiązków domowo-opiekuńczych przez oboje partnerów.
Ojcowie są coraz bardziej oddani wychowaniu dzieci – pchają wózki, noszą torby pełne odżywek, pieluch i publicznie okazują dzieciom uczucia. Rodzicielstwo staje się ważną częścią ich tożsamości – podsumowuje dr Bierca.
Wyniki badania ukazały się w publikacji Nowe wzory ojcostwa w Polsce (Warszawa: Wydawnictwo Borgis, 2019) autorstwa dr Marty Biercy, socjolog z Uniwersytetu SWPS.
