Kobieta w sieci stereotypów
Mogłoby się zdawać, że słowa popularnej piosenki Ada to nie wypada, nie mają zastosowania w dzisiejszym świecie. Okazuje się, że kobiety nadal są często oceniane w sposób bezpardonowy, a stereotypy mają się zadziwiająco dobrze, również w sieci. Jak wygląda wizerunek kobiet w mediach społecznościowych – zbadała dr Małgorzata Bulaszewska, kulturoznawczyni z Uniwersytetu SWPS.
Kobiety poddawane są ciągłym ocenom wyglądu i stroju – wynika z najnowszej analizy dr Małgorzaty Bulaszewskiej. Uczestnicy badania (ponad 100 osób między 16 a 65 rokiem życia) mieli połączyć wiek prezentowanych ośmiu kobiet (ta sama rozpiętość wiekowa) z tym, w co były ubrane. Oceniali, czy dana stylizacja jest adekwatna do ich wieku. Co wypada im nosić, a czego nie. Badani wielokrotnie zwracali uwagę na strój i jego dopasowanie do wieku, tylko sporadycznie widząc związek pomiędzy sylwetką modelki a prezentowanym strojem. Najczęściej kobiety ze starszych grup wiekowych były krytykowane za zakładanie stroju zbyt wyzywającego i wzorzystego, zaś młodszej za noszenie ubrań za mało kolorowych.
Dr Bulaszewska badała także hipotezę, według której modelki prezentowane na edytowanych fotografiach miały wydawać się młodsze, niż wskazywałaby na to ich data urodzenia. Natomiast modelki, których wizerunki były prezentowane na niezmienionych zdjęciach miały wydawać się starsze, niż są w rzeczywistości. Okazało się jednak, że taka korelacja nie istnieje i dla uczestników badania nie miał znaczenia również nośnik (wydrukowane zdjęcie lub portret w telefonie), na którym pokazywano zdjęcia kobiet. Przeprowadzone badanie wyraźnie wskazuje, że znaczenie ma relacja scenerii, w jakiej wykonano zdjęcie, do stylizacji modelki. Wyrażało się to w stwierdzeniach typu: „zbyt elegancki, jak na wyjście na podwórko” czy „zbyt elegancki, jak na wyjście do lasu”.
Wydaje się, że mimo zmian kulturowych, rozwoju i swobodnego dostępu do nowych technologii, nadal wpływają na nas dawno utarte schematy. Mimo wszystko wygląd kobiet wciąż jest surowo oceniany nawet przez nie same, a internet często podsyca negatywne emocje i nakłada reguły odpowiedniego wizerunku.
dr Małgorzata Bulaszewska, kulturoznawczyni, Uniwersytet SWPS
Czego dotyczą stereotypy?
Nasze społeczeństwo z jednej strony wydaje się otwarte na świat i chętnie przyjmuje technologiczne nowinki. Z drugiej strony kieruje się tradycyjnymi wzorcami postępowania i opisywania tego świata. Takie wyrażenia, jak np.: „stara malutka”, „z tyłu liceum, z przodu muzeum”, „Matka Polka” czy „w jej wieku już nie wypada” wciąż są na porządku dziennym. Powstają także nowe stereotypy, nawiązujące do sytuacji społeczno-kulturowej („typowy Janusz”, „Grażynka”). Z jednej strony pokazują schematy naszego myślenia, z drugiej kształtują naszą świadomość i rozumienie świata. Na pierwszy plan wysuwają się stereotypy dotyczące kobiet i ich wieku – tego, co jest dozwolone i (nawet częściej) – tego, co niedozwolone, np.: „w pewnym wieku już się tego nie robi”, „za młoda na taki makijaż”.
Analiza badań wskazuje, że wpływ kompetencji medialnych na postrzeganie i opisywanie przez nas rzeczywistości może być niewielki. Znacznie większe znaczenie ma wykształcenie i socjalizacja. Wydaje się, że mimo zmian kulturowych, rozwoju i swobodnego dostępu do nowych technologii, nadal wpływają na nas dawno utarte schematy. Mimo wszystko wygląd kobiet wciąż jest surowo oceniany nawet przez nie same, a internet często podsyca negatywne emocje i nakłada reguły odpowiedniego wizerunku. Zwykle to, co jest dobrze widziane i komentowane pozytywnie w przypadku kobiet starszych, nie jest akceptowane, a nawet bywa bardzo negatywnie komentowane w odniesieniu do kobiet młodszych i odwrotnie.
Wyniki badania ukazały się w publikacji Wizerunek kobiety w sieci i poza siecią. Kompetencje medialne a stereotypowe postrzeganie wizerunku kobiety autorstwa dr Małgorzaty Bulaszewskiej, kulturoznawczyni z Uniwersytetu SWPS.
