Jak zostać UX designerem?

Co oznacza skrót UX?

Dosłownie tłumacząc skrót UX (user experience) to doświadczenia użytkowników, bez rozgraniczania rodzaju doświadczeń oraz tego, jakich użytkowników dotyczą. To właśnie doświadczenia są w centrum zainteresowań UX. Wśród specjalistów zajmujących się tą branżą wyróżniamy głównie researcherów, którzy są odpowiedzialni przede wszystkim za badania (potrzeb, użyteczności itd) oraz designerów, zorientowanych na projektowanie tych doświadczeń.

Niestety hasło UX kojarzy się głównie z UI, czyli user interface i zostało zagospodarowane przez branżę IT na tyle, że kojarzy się jedynie z cyfrowymi usługami i produktami. Gdyby przeanalizować wszystkie możliwe doświadczenia oraz tylko te powiązane ze światem cyfrowym, to te drugie okazałyby się jedynie podzbiorem, który rośnie szybko, ale nadal jest znacznie mniejszy od nadrzędnego zbioru. Zakres zainteresowań specjalistów UX oraz narzędzia i kompetencje, którymi dysponują, pozwalają badać i projektować szerokie spektrum doświadczeń funkcjonujących w różnych kontekstach, nie tylko tych osadzonych w świecie cyfrowym.

Jaka jest rola specjalistów UX? Co było podstawą do powstania zawodów UX researchera, UX designera?

W związku, że UX związany jest z branżą IT, często mówię, że zajmuję się ludzkimi aspektami technologii, czyli głównie potrzebami użytkowników oraz funkcjonalnością rozwiązań. Rolę specjalistów od doświadczeń rozumiem jako „tłumaczy” języka potrzeb użytkowników i języka projektowania, biznesu i technologii. Aby dostarczać wartościowe produkty i usługi cyfrowe trzeba rozumieć te światy, choć ich języki bardzo się od siebie różnią. Wymaga to specjalistów zorientowanych na ich rozumienie i łączenie.

Jakie umiejętności są ważne, aby zostać UX designerem? Czy łatwo się przebranżowić, np. z zawodu prawnika lub filologa, na UX designera?

Zdecydowaną większość kompetencji i wiedzy potrzebnych do pracy jako UX designer można wypracować mniejszym lub większym wysiłkiem. Czy to jest łatwe? To zależy przede wszystkim od tego jak jesteśmy zmotywowani, zaangażowani, a także od tego czym zajmowaliśmy się wcześniej, z jakich źródeł wiedzy korzystamy i wielu innych czynników.

Umiejętności potrzebne do realizowania poszczególnych ról związanych z doświadczeniami (UX Researcher, UX Designer, Product Designer, UX Writer, User Interface Designer, Customer Experience Designer itp.) można porównać do mięśni, bo jesteśmy w stanie je wypracować. Odpowiednio ćwiczone stają się coraz silniejsze i bardziej elastyczne. Jedne wymagają więcej pracy, inne mniej, ale da się je wykształcić, więc niemal każdy może zostać np. UX designerem, jeśli wykaże się odpowiednim zaangażowaniem.

Zastanawiam się raczej nad tym, kto może się spełniać w roli specjalisty UX, realizować z sukcesami wartościowe projekty i dochodzę do wniosku, że są pewne cechy, kompetencje i rodzaje wrażliwości, które sprzyjają satysfakcji z tej pracy i szybkiemu rozwojowi w tym zakresie.

Nieocenione są: ciekawość, otwartość, umiejętność przyjmowania różnych perspektyw oraz wysoko rozwinięte kompetencje komunikacyjne. Te cechy sprzyjają umiejętności zrozumienia problemów użytkownika, a to punkt wyjścia do projektowania rozumianego jako ich rozwiązywanie. Widzę w nich pewien związek z wartościami, postawami, osobowością, a więc takimi elementami naszej tożsamości, w ramach których trudno jest wprowadzać szybkie zmiany. Brałbym to pod uwagę w pierwszej kolejności przy decyzji o wyborze tego kierunku rozwoju.

Ważne w tym zawodzie są umiejętności miękkie i ich łączenie z analitycznymi, bo UX jest niejako pomostem między kwestiami humanistycznymi i społecznymi (np. użytkownicy, ich potrzeby, doświadczenia), a kwestiami bardziej ścisłymi, analitycznymi i biznesowymi, jak analityka produktów cyfrowych, technologie i języki programowania, strategie i modele biznesowe itp.

W roli UX researchera bardzo wartościowe są: empatia, kompetencje społeczne (np. komunikacja, słuchanie, obserwacja) oraz analityczne myślenie, bo praca w tym charakterze polega w dużej mierze na projektowaniu, prowadzeniu oraz analizie badań.

Z kolei na etapie projektowania i prototypowania rozwiązań (czyli w fachu UX designera), kluczowe są wyobraźnia i kreatywność, które są niezbędne podczas generowania rozwiązań problemów projektowych. Bardzo ważna jest też umiejętność analitycznego myślenia, pracy z ograniczeniami, współpracy (z badaczami, programistami, testerami, project managerami itd.) oraz gotowość na zmiany i umiejętność odnajdywania się w bardzo dynamicznym, zmiennym środowisku.

Tak czy inaczej moim zdaniem najważniejszą kwestią w temacie przebranżowienia na UX designera jest to, czy nas ten temat najzwyczajniej w świecie ciekawi. Ta ciekawość zapewni nam rozwój, podążanie za nowościami, bycie na bieżąco oraz utrzymanie motywacji i zaangażowania w momentach, gdy realizowane projekty nas irytują, nudzą, przytłaczają.

Jakie kroki należy podjąć, aby zostać UX designerem?

Obecnie istnieje szeroka oferta studiów, szkoleń i kursów z zakresu UX (online i offline), a także ogrom materiałów, które pozwalają nawet w kilka lub kilkanaście miesięcy posiąść wiedzę i kompetencje, umożliwiające realizację projektów jako badacz i/lub projektant UX. Potem rozwój przebiega w dużej mierze w myśl zasady learning by doing (nauka przez doświadczenie) oraz poznawania nowych metod i narzędzi w ramach śledzenia nowości z tej dziedziny.

Dlatego polecam zacząć od zdobycia bazowej wiedzy z wartościowych źródeł, takich jak np. studia podyplomowe z UX lub Product Design, ale też pierwszego, czy drugiego stopnia z zakresu UX, lub np. grafiki, kognitywistyki, socjologii, psychologii społecznej, architektury lub kursów np. autorstwa Nielsen Norman Group, IDEO, Interaction Design Foundation zorientowanych wokół metod projektowych, badań, projektowania. Następnie warto możliwie szybko przejść do realizowania projektów związanych z badaniem i projektowaniem doświadczeń, śledząc jednocześnie wartościowe treści (książki, blogi, podcasty, eventy branżowe itp.) z tego zakresu.

Jakie są trudności w tym zawodzie?

Bardzo dynamiczne środowisko oznacza ciągłe zmiany. Trzeba się ciągle dostosowywać, uczyć, poznawać, aktualizować wiedzę, pokornie zaczynać coś od nowa. To bywa frustrujące, zwłaszcza na początku.

Podobnie fakt, że to często praca z ludźmi, co wiąże się z problemami natury organizacyjno-komunikacyjnej m.in. z określeniem oczekiwań, sposobu współpracy, komunikacji, weryfikowania rozwiązań, podejmowania decyzji itp.

Dlaczego warto zainteresować się tą dziedziną? Jaka jest jej przyszłość?

Przy tak dynamicznym świecie, rozwiniętej (nad)konsumpcji i nasyconym, bardzo konkurencyjnym rynku (m.in. produktów i usług cyfrowych), opracowanie i rozwój czegoś, co przynosi wartość odbiorcom jest bardzo trudne. Wymaga rozpoznania i zrozumienia potrzeb (często specyficznych), czyli doświadczeń związanych z jakimś konkretnym wycinkiem rzeczywistości. Dzięki temu możemy, w odpowiedzi na zrozumiane potrzeby, świadomie i celowo projektować rozwiązania, a potem je testować i doskonalić. To sposób, który w zmiennym otoczeniu pozwala na zminimalizowanie ryzyka biznesowego oraz optymalizację szans na stworzenie czegoś przydatnego, przynoszącego korzyści obu stronom – producentom i użytkownikom.

Doświadczenia – te związane z problemem, oraz te związane z jego rozwiązywaniem, są więc kluczowe, by stworzyć coś wartościowego, funkcjonalnego. Tym samym rola badaczy i projektantów UX jest ogromna i powinna się stale zwiększać, co sprawia, że profesje zawierające w nazwie experience często widnieją wysoko na listach „zawodów przyszłości".

UX to ciekawa furtka do branży nowych technologii dla osób definiujących się jako mniej „ścisłe umysły", tych którzy nie widzą się w roli programistów, testerów itp. Wiele osób myśli o przejściu do branży IT, bo uchodzi ona za propracowniczą, ze względu na proporcjonalnie wysokie zarobki, rynek pracownika, rosnący popyt na usługi itd. Coraz więcej życia przenosimy do świata cyfrowego. Tym samym powinno rosnąć zapotrzebowanie na specjalistów łączących potrzeby ludzkie, biznesowe i technologiczne. Biorąc pod uwagę propracowniczy charakter branży IT oraz fakt, że próg wejścia do pracy jako specjalista UX nie jest duży, to zauważalne migracje do zawodów związanych z doświadczeniami w świecie cyfrowym (np. wśród architektów czy grafików) są czymś naturalnym.

Temat „Jak zostać UX designerem?” zostanie omówiony na spotkaniu online, które odbędzie 13 grudnia o godzinie 18:00. Wydarzenie jest częścią cyklu #Zawodowcy organizowanego na Uniwersytecie SWPS. Szczegółowe informacje są dostępne na stronie.