Nauczyciel na promptach – dydaktyka języków obcych w czasach AI

Sztuczna inteligencja coraz śmielej wkracza w obszar edukacji, stając się sprzymierzeńcem dla wielu nauczycieli języków obcych. Dydaktycy chętnie korzystają z dostępnych narzędzi AI – ze szczególnym uwzględnieniem ChatGPT^₁.

Rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych, w tym sztucznej inteligencji, znacząco wpłynął na proces edukacyjny. AI wspiera nauczycieli w planowaniu lekcji, dostarczając przy tym inspiracji i pomysłów na nowe projekty, jak też w tworzeniu spersonalizowanych materiałów dydaktycznych, w tym ćwiczeń, testów, quizów, list słówek, scenariuszy lekcji dostosowanych do poziomu, zainteresowań i potrzeb uczniów^₂₃₄. Precyzyjne dopasowanie tempa nauki do możliwości danego ucznia jest możliwe poprzez przetwarzanie dużych zbiorów danych i algorytmy uczenia maszynowego, które w czasie rzeczywistym dostosowują się do zachowań uczniów, analizują mocne i słabe strony oraz generują indywidualne zestawy materiałów dydaktycznych^₅.

– Narzędzia AI przede wszystkim usprawniają pracę. Dzięki temu z łatwością możemy dopasować zajęcia do potrzeb i zainteresowań słuchacza, co wcześniej wymagało znacznie więcej czasu. Choćby wygenerowanie jednego zadania z gramatyki, ale na odpowiednim poziomie i poruszającego tematy, które zainteresują ucznia (przy podaniu właściwej, dostatecznie szczegółowej komendy), to kwestia kilkudziesięciu sekund – mówi ekspertka.

Nowe narzędzia budzą entuzjazm jednak nie tylko pośród prowadzących, ale szczególnie wśród młodszych pokoleń. Uczniowie za ich pomocą mogą ćwiczyć słownictwo, gramatykę, a nawet mówienie poprzez realistyczne dialogi z chatbotami i role-playing, co buduje ich pewność siebie i zapewnia natychmiastową informację zwrotną oraz korektę błędów w tekstach pisanych^₆₇₈.

– Uczniowie coraz częściej sięgają po funkcje głosowej interakcji z Chatem GPT, Alexą czy Siri, aby ćwiczyć konwersacje. Rodzi się jednak pytanie o wartość pedagogiczną takiej rozmowy. Należy pamiętać, że skuteczność takich rozwiązań zależy od sposobu ich użycia. AI nie będzie poprawiać błędów popełnianych przez ucznia, chyba że zostanie odpowiednio poinstruowana, jakiego rodzaju feedback powinna udzielać. Dużo zatem zależy od naszych umiejętności promptingu, czyli tworzenia zapytań do modeli językowych AI – zaznacza Małgorzata Kicana.

Ekspertka zwraca uwagę, że choć AI z pewnością ułatwia pracę, to na ten moment nie wydaje się, by mogła zastąpić pedagoga.

– Nauczanie języków to przede wszystkim relacja między nauczycielem a uczniem, wymagająca empatii, elastyczności i kreatywności – a te kompetencje wciąż pozostają domeną człowieka. AI może wspierać proces nauki, ale nie będzie w stanie odpowiedzieć na konkretne ludzkie potrzeby. Zadaniem nauczyciela jest nie tylko przekazywanie wiedzy, lecz także inspirowanie, motywowanie i rozwijanie kompetencji komunikacyjnych w realnym kontekście społecznym. Skuteczna nauka wymaga praktyki, czyli kontaktu i wymiany myśli z drugim człowiekiem. W końcu języki służą do komunikacji międzyludzkiej – po to się ich uczymy – podkreśla Małgorzata Kicana.

Choć ChatGPT ma potencjał jako narzędzie wspomagające i alternatywne źródło materiałów edukacyjnych, to ważne jest, aby nauczyciele weryfikowali treści generowane przez AI, ponieważ mogą one zawierać nieścisłości, szczególnie w przypadku frazeologizmów czy złożonych kontekstów kulturowych, a także uczyli uczniów krytycznego myślenia i formułowania precyzyjnych poleceń (promptów)^₉.

– Dużym zagrożeniem jest bezkrytyczne podejście do treści generowanych przez AI. Algorytmy potrafią tworzyć informacje niezgodne z prawdą, podając np. fikcyjne źródła czy błędne przykłady językowe, a wielu uczniów nie zadaje sobie trudu ich weryfikacji. Kolejnym ryzykiem jest pokusa „uczenia się na skróty” – oddawania AI zadań, które miały rozwijać umiejętności ucznia. To prowadzi do spłycenia procesu edukacyjnego i utraty wartości praktycznej nauki. Ostatecznie skuteczność wykorzystania AI zależy od motywacji i aktywności samego uczącego się – mówi ekspertka.

Jak pisać precyzyjne prompty do nauki języka obcego? Warto kierować się kilkoma zasadami:

• jasno określ cel dydaktyczny (np. utrwalenie określonej struktury gramatycznej, rozwój słownictwa w danym temacie),
• wskaż poziom językowy (np. A2) oraz styl języka (prosty, formalny, potoczny),
• doprecyzuj rolę AI (np. nauczyciel języka angielskiego, który wyjaśnia zagadnienia krok po kroku i podaje przykłady w prostym języku),
• określ kontekst użycia języka – łatwiej przyswaja się materiał, gdy jest osadzony w realnych sytuacjach (np. stwórz ćwiczenie, w którym uczeń musi zarezerwować hotel w Londynie, używając Future Forms),
• podaj pożądaną formę materiału (zadania zamknięte, otwarte, tłumaczeniowe, konwersacyjne, scenki dialogowe, np. podaj 5 pytań do uzupełnienia luk oraz krótki dialog, w którym pojawią się te same struktury).

Dobrze skonstruowany prompt powinien dodatkowo zachęcać do interakcji i aktywności ucznia, a nie tylko dostarczać gotowych treści. W ten sposób model generuje materiały lepiej dopasowane do potrzeb dydaktycznych i bardziej użyteczne w praktyce nauczania.

 ¹Iakovleva, Olga. (2024). Lingwodydaktyczny potencjał ChatGPT w nauczaniu języków obcych. Neofilolog. 333-350. 10.14746/n.2024.62.1.20.

 ²Ibidem.

 ³Bednarek, Adam & Pałczyńska, Anna. (2025). Wykorzystanie Chat GPT w nauce języków obcych.

 ⁴Maziarz, Magdalena. (2023). Sztuczna inteligencja w dydaktyce języków obcych (perspektywa interdyscyplinarna). Studia Linguistica. 42. 59-73. 10.19195/0137-1169.42.3.

 ⁵Ibidem.

 ⁶Iakovleva, Olga. (2024). Lingwodydaktyczny potencjał ChatGPT w nauczaniu języków obcych. Neofilolog. 333-350. 10.14746/n.2024.62.1.20.

 ⁷Bednarek, Adam & Pałczyńska, Anna. (2025). Wykorzystanie Chat GPT w nauce języków obcych.

 ⁸Maziarz, Magdalena. (2023). Sztuczna inteligencja w dydaktyce języków obcych (perspektywa interdyscyplinarna). Studia Linguistica. 42. 59-73. 10.19195/0137-1169.42.3.

 ⁹Iakovleva, Olga. (2024). Lingwodydaktyczny potencjał ChatGPT w nauczaniu języków obcych. Neofilolog. 333-350. 10.14746/n.2024.62.1.20.

Małgorzata Kicana

Biogram