Rola władzy sądowniczej w tranzycyjnej legitymizacji w Europie Środkowej i Wschodniej
Konferencja Naukowa
Rola władzy sądowniczej w tranzycyjnej legitymizacji w Europie Środkowej i Wschodniej
Organizatorami konferencji są Instytut Prawa w Warszawie Uniwersytetetu SWPS oraz Europejskie Centrum Solidarności.
Z przyjemnością informujemy, że Uniwersytet SWPS oraz Europejskie Centrum Solidarności są organizatorami konferencji naukowej „Rola władzy sądowniczej w tranzycyjnej legitymizacji w Europie Środkowej i Wschodniej. Nowe wspólnoty polityczne a skomplikowana przeszłość”, upamiętniającej 40. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. Wydarzenie to będzie platformą do krytycznej refleksji nad ostatnim trzydziestoleciem przemian nie tylko w Polsce, ale także w całym regionie. Konferencja jest częścią projektu naukowego finansowanego przez Fundację Konrada Adenauera. Polskie biuro Fundacji jest również partnerem rocznicowej konferencji.
Koordynatorami projektu z ramienia Instytutu Prawa Uniwersytetu SWPS są prof. Adam Bodnar, dziekan Wydziału Prawa w Warszawie Uniwersytetu SWPS, oraz dr Filip Cyuńczyk. Z ramienia ECS współpracę koordynuje dr Jakub Kufel.
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy na pierwszy dzień konferencji (14 grudnia). Drugiego dnia odbędą się dyskusje pomiędzy uczestnikami projektu.
Limit miejsc jest ograniczony. Obowiązują zapisy przez formularz zgłoszeniowy.
Dlaczego warto?
Stan wojenny wprowadzony w 1981 r. zmienił świadomość Polaków i Europejczyków – nawet partie komunistyczne Europy Zachodniej zdecydowały się wówczas na otwarte poparcie zrodzonej kilkanaście miesięcy wcześniej Solidarności. Wydarzenie nazwane przez Andrzeja Paczkowskiego „wojną Polsko-Jaruzelską” wciąż jednak wywołuje liczne kontrowersje. Szczególnie kwestia prawnych rozliczeń tego okresu nadal budzi żywe dyskusje i spory. Dlatego Instytut Prawa Uniwersytetu SWPS oraz Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku przy okazji 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego podejmują dyskusję o jego dziedzictwie w polskim prawie, zwłaszcza w kontekście niełatwych wyborów, przed jakimi stanęła władza sądownicza już w wolnej Polsce.
Wybór tematu przewodniego konferencji nie jest przypadkowy. Od początku polskiej transformacji władza sądownicza była bacznie obserwowana zwłaszcza przez grupy kwestionujące sens i dorobek polskiej transformacji. Zarzucano jej ochronę przedstawicieli upadłego reżimu, a w wydawanych postanowieniach i wyrokach szukano drugiego dna. Kwestia osądzenia zbrodni komunistycznych stała się paliwem dla wszelkiej maści ruchów kontestatorskich i populistycznych nie tylko w Polsce, lecz także w całej Europie Środkowej.
Znakomici prelegenci
W konferencji udział wezmą cenieni w Europie prawnicy, socjologowie, filozofowie, przedstawiciele świata kultury i polityki. Takie grono wspaniałych gości gwarantuje przede wszystkim maksymalizację perspektyw i szeroką problematyzację zagadnienia.
Gościnią specjalną wydarzenia będzie Aleksandra Dulkiewicz – Prezydentka Miasta Gdańska.
Wystąpią również:
Jerzy Zajdało – profesor teorii i filozofii prawa, wieloletni prawnik Uniwersytetu Gdańskiego, zaangażowany w kwestie obrony praworządności w Polsce od początku kryzysu konstytucyjnego
Cezary Łazarewicz – dziennikarz, laureat nagrody NIKE za reportaż „Żeby nie było śladów. Sprawa Grzegorza Przemyka”, który był podstawą do przygotowania scenariusza filmu pod tym samym tytułem
Monika Nalepa – profesorka Uniwersytetu w Chicago, światowej sławy tranzytolożka, autorka książki „Skeletons in the Closet”
Michał Balcerzak – profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu naukowo zajmujący się prawami człowieka i rozliczeniami przeszłości z perspektywy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Klaus Bachmann – dziennikarz, naukowiec, profesor Uniwersytetu SWPS, w swojej pracy naukowej zajmuje się sprawiedliwością tranzycyjną z perspektywy nauk społecznych i politycznych
Paweł Osik – adwokat, partner w warszawskiej kancelarii Pietrzak, Sidor & Wspólnicy; zawodowo zajmuje się kwestiami postępowań lustracyjnych, były współpracownik Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, gdzie koordynował program „Prawa człowieka a rozliczenia z przeszłością”
Zoltán Fleck – profesor Uniwersytetu w Budapeszcie (Loránda Eötvösa), socjolog zajmujący się teorią i socjologią prawa, szef Centrum Teorii i Socjologii Prawa
Jānis Pleps – docent na Wydziale Prawa Uniwersytetu Łotwy w Rydze, kierownik Katedry Państwa i Prawa, doradca ds. konstytucyjnych urzędującego prezydenta Łotwy Eglisa Levitsa oraz jego poprzednika Raimondsa Vējonisa
Daniel Smilov – profesor Uniwersytetu w Sofii, politolog, konstytucjonalista, dyrektor programowy inicjatywy Centre for Liberal Strategies
Zdeněk Kühn – profesor Uniwersytetu Karola w Pradze, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego Republiki Czeskiej, filozof i teoretyk prawa, związany jest również Wydziałem Prawa amerykańskiego Uniwersytetu Michigan
Andreea Vertes – wykładowczyni i badaczka z Uniwersytetu Zachodniego w Timisoarze; w swojej pracy naukowej podejmuje zagadnienia związane z badaniami nad demokracją, prawem UE i prawami człowieka
Filip Cyuńczyk – adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS, socjolog i historyk prawa naukowo zajmujący się kwestiami prawnych polityk pamięci i próbami prawnej petryfikacji tożsamości zbiorowych w Europie Środkowej po upadku komunizmu
Wyjątkowy program
14 grudnia, sala wystaw czasowych (parter). Język obrad: angielski/polski
9.00–14.00 – Przyjazd uczestników konferencji do Gdańska
14.00–15.30 – Możliwość zwiedzania wystawy stałej ECS
15.30–16.00 – Oficjalne otwarcie konferencji
- Aleksandra Dulkiewicz – Prezydentka Miasta Gdańska
- David Gregosz – dyrektor Fundacji Konrada Adenauera w Polsce (online)
- Roman Cieślak – rektor Uniwersytetu SWPS (online)
- Basil Kerski – dyrektor ECS
16.00–17.30 – Panel I: Doświadczenie przeszłości po upadku komunizmu (przewodniczący: Basil Kerski)
- Rola sądów we wprowadzaniu sprawiedliwości tranzycyjnej – Jerzy Zajadło (Uniwersytet Gdański)
- Nieskuteczne rozliczenia z dziedzictwem stanu wojennego: sprawa Grzegorza Przemyka – Cezary Łazarewicz (dziennikarz)
- Stan wojenny, tajni współpracownicy a brak możliwości wprowadzenia sprawiedliwości tranzycyjnej w Polsce (online) – Monika Nalepa (Uniwersytet w Chicago)
17.30–17.45 – Przerwa kawowa
Panel II: Doświadczenie przeszłości na poziomie międzynarodowym, ponadnarodowym i krajowym (przewodniczący: Tomasz Snarski, Uniwersytet Gdański)
- Odpowiedzialność karna za zbrodnie komunistyczne w Europie Środkowej i Wschodniej z perspektywy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – Michał Balcerzak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
- Unia Europejska a sprawiedliwość tranzycyjna – Klaus Bachmann (Uniwersytet SWPS)
- Sędziowie wobec trudnej przeszłości, perspektywa zawodów prawniczych – Paweł Osik (Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie)
19.30–23.59 – Kolacja powitalna
15 grudnia, sala warsztatowa nr 5 (3 piętro). Język obrad: angielski
9.00–9.30 – Sesja wprowadzająca
- Środkowoeuropejscy sędziowie a doświadczenia przeszłości z perspektywy Niemiec; kilka uwag – Klaus Bachmann (Uniwersytet SWPS)
9.30– 11.00 – Panel I (przewodniczący: Adam Bodnar, Uniwersytet SWPS)
- Rządy prawa jako słabszy element integracji społecznej w państwach postkomunistycznych – Zoltán Fleck (Uniwersytet Loránda Eötvösa)
- Władza sądownicza na Łotwie: eweolucyjny rozwój od prawniczego formalizmu do strażników rządów prawa – Jānis Pleps (Uniwersytet na Łotwie)
- Sędziowskie doświadczenie przeszłości z perspektywy Bułgarii – Daniel Smilov (Uniwersytet w Sofii)
11.00–11.15 – Przerwa kawowa
11.15–12.45 – Panel II (przewodniczący: Zoltán Fleck)
- Osądzenie komunistycznej przeszlości: studium przypadku Czech (online) – Zdeněk Kühn (Uniwersytet Karola w Pradze)
- Rumuński sąd konstytucyjny i jego wpływ na ustawę o ujawnieniu akt Securitate (online) – Andreea Vertes (Uniwersytet Zachodni w Timisoarze)
- Sędziowska "gruba kreska"? Kilka uwag wokół decyzji Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 22/16 – Filip Cyuńczyk (Uniwersytet SWPS)
12.45–13.30 – Przerwa na lunch
13.30–14.30 – Panel III: Prawnicy w okresie transformacji (przewodniczący: Filip Cyuńczyk)
- Okrągły stół (dedykowany zarówno dla uczestników biorących udział osobiście, jak i online)
14.30–14.45 – Przerwa kawowa
14.45–15.15 – Prezentacja założeń projektu i informacja o dalszych działaniach – Filip Cyuńczyk (Uniwersytet SWPS)
15.15–15.45 – Uwagi końcowe – Adam Bodnar (Uniwersytet SWPS)
Organizatorzy
Termin i miejsce
14–15 grudnia 2021
Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku
pl. Solidarności 1
Sala wystaw czasowych, parter
Kontakt
dr Filip Cyuńczyk
Uniwersytet SWPS
e-mail: [email protected]