Na tropach psychologii w filmie

Dwie części książki „Na tropach psychologii w filmie” ułatwią zastosowanie treści zawartych w publikacji w praktyce wśród różnych grup odbiorców. Pierwszy tom poświęcony jest wykorzystaniu filmu w edukacji i profilaktyce, ukazuje również kontekst filmowej fikcji i rzeczywistości, istotny dla odbioru różnych działań z filmem. Drugi tom książki zwraca uwagę na potrzebę i możliwości wykorzystania filmu w edukacji psychologów i terapeutów oraz na rolę filmu we wspieraniu rozwoju, a także na szanse i zagrożenia, jakie niesie ze sobą zastosowanie filmu w terapii. Dodatkowo znaleźć można tam rozdziały odnoszące się do zmian społecznych, którym towarzyszą filmy.

Obcowanie z filmem wzbogaca obszar naszych doświadczeń, pozwala przeżyć sytuacje, które wykraczają poza znany nam obszar rzeczywistości. To poszerza granice naszego wewnętrznego świata. Ma także znaczenie profilaktyczne, pozwala uniknąć pewnych zagrożeń. Obserwacja zniszczeń, jakich dokonują nałogi, może być ważną przestrogą. Ukazanie procesu rodzenia się przemocy, dróg prowadzących do dyskryminacji i jej tragicznych skutków staje się szkołą wrażliwości społecznej i skłania do prewencji. Poznajemy konsekwencje zła bez konieczności doznawania ich na własnej skórze. Dzieci uczą się opanowywania lęku, przeżywając go w bezpiecznej sytuacji przed ekranem, w towarzystwie opiekunów. (...) Używając filmu jako formy edukacji i działań profilaktycznych, musimy mieć na uwadze konieczny proces przygotowania do jego odbioru, różne formy pracy nad materiałem dostarczonym widzowi, pomoc w zrozumieniu emocji, jakie wzbudza, rozważenie do jakich działań może motywować. (...) Trawestując Szekspira można rzec, że jesteśmy w dużej mierze utkani z materii filmu, dla której nasze krótkie życie jest matrycą.

Kino jak terapia ratuje z poczucia opuszczenia przez świat i ludzi, zagubienia, samotności i zwątpienia w siebie. Czyni to, wskazując silniejszego partnera do dialogu wewnętrznego – silne wewnętrzne Ja. Oczywiście nie chodzi tu o wywołanie rozdwojenia jaźni, a jedynie o dopuszczenie drugiego głosu w sobie i wzmocnienie zwykłego egzystencjalnego dialogu wewnętrznego, jaki prowadzimy z własnym alter ego w ciągu życia. (...) Siła terapeutycznego oddziaływania filmu jest ogromna, bo wdziera się w Ja widza wszystkimi kanałami percepcji – dużym sugestywnym obrazem, ruchem, dźwiękiem. Pomaga zrozumieć motywację bohatera, uruchomić empatię i przenieść do układania własnych relacji. Wszystko to mieści się także w warsztacie pracy psychoterapeuty. Film ma jednak większą swobodę działania, bo jego rola terapeutyczna jest niezobowiązująca i nie wyczerpuje zakresu możliwych misji kina.

Bogactwo zarówno istniejących, jak i potencjalnych zastosowań filmu w psychologii i psychologii w filmie jest imponujące. Idea wprzęgnięcia psychologii w poszukiwanie w filmie wartości edukacyjnej jest godna uwagi i poparcia. Pozytywnie oceniam wybór najistotniejszych zadań pracy z filmem do kształcenia psychologów, a następnie ułatwiania im pracy w podstawowych dziedzinach działalności. Proponowaną monografię uważam za wartościową, konsekwentnie promującą zastosowanie jednej z głównych form sztuki medialnej, jaką jest film, do praktyki psychologicznej.

psycholog, adiunkt w Instytucie Psychologii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Naukowo zajmuje się szeroko rozumianymi różnicami indywidualnymi, a szczególnie zachowaniem człowieka w sytuacjach skrajnych i ekstremalnych. Zainteresowana popularyzacją nauki oraz dydaktyką psychologii poprzez film. Pracę naukową łączy z działalnością praktyczną, prowadzi warsztaty dla szerokiego grona odbiorców. Współredaktorka podręcznika "Psychologiczna praca z filmem" oraz książki "Człowiek wobec gór". Przewodnicząca Komitetu Naukowego konferencji z cyklu "Filmowe Psycho-Tropy".

psycholog i politolog, pracuje na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego. Autor lub współautor ponad 20 artykułów i rozdziałów w recenzowanych publikacjach naukowych. Jego zainteresowania naukowe koncertują się w obszarze wpływu społecznego, funkcjonowania zespołów w organizacji, gotowości do sprzeciwu i wpływu mniejszości. Pasjonuje się wykorzystaniem filmu w edukacji i dydaktyce psychologii. Współpracuje z otoczeniem społecznym i biznesowym uczelni, w tym z organizacjami pozarządowymi, m.in. w ramach prowadzonych szkoleń, organizacji konferencji naukowych oraz wydarzeń popularyzujących psychologię. Współautor podręcznika "Psychologiczna praca z filmem".

socjolog i filmoznawca. Doktorantka na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Pomysłodawczyni Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. "Filmowe Psycho-Tropy" oraz inicjatorka projektu filmowego o tym samym tytule w katowickim Kinie Kosmos - Centrum Sztuki Filmowej. Autorka bloga filmowego Se Toči (www.setoci.com). Działa społecznie na rzecz rozwoju dzieci i młodzieży w ramach projektów: Strefa Młodzieży i Strefa Psyche. Współpracuje z Warsztatami Realizatora Filmowego i TV w Bielsku-Białej, gdzie edukuje społeczność lokalną z zakresu historii i analizy filmu.