projekt naukowy
Jakość decyzji z doświadczenia
oraz rola struktury problemu decyzyjnego w zaangażowaniu w poszukiwanie informacji
Okres realizacji projektu: wrzesień 2018 – wrzesień 2021
Podejmowanie decyzji to nieodzowna część naszego życia. Wnioski z dotychczasowych badań nad problemami procesu decyzyjnego w eksploracji potencjalnych wyników decyzji nie są jednoznaczne. Często opieramy swoje wybory na zbyt małej próbce informacji, co prowadzi do podejmowania gorszych decyzji. Z drugiej strony, okazuje się, że małe próbki informacji znacznie ułatwiają wybór miedzy dwoma opcjami, tym samym zmniejszając koszty włożone w eksplorację. Dominik Lenda, laureat Diamentowego Grantu, konkursu organizowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zbada m.in. ludzkie zaangażowanie w eksplorację problemów decyzyjnych.
Opis projektu
W badaniach nad procesami podejmowania decyzji powszechnie wykorzystywane są loterie pieniężne – zakłady, które charakteryzują się sprecyzowanym rozkładem prawdopodobieństwa na znanym i skończonym zbiorze wyników. Uczestnicy takich badań proszeni są o wybór jednej spośród dwóch loterii. W jednej mają 10% szans na wygranie 32 zł i 90% szans na wygranie 0 zł, a w drugiej 100% na otrzymanie 3 zł.
Decyzje podejmowane na podstawie tego typu statycznych loterii nazywamy decyzjami z opisu. Jednakże, na co dzień ludzie nie mają dostępu do szczegółowych informacji o problemie decyzyjnym. Przykładowo, rozważając rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej lub konsekwencje nadchodzącej randki, ludzie nie posiadają szczegółowych informacji na temat prawdopodobieństw przypisanych do potencjalnych konsekwencji podjętych decyzji. W rezultacie, nasze wybory opieramy raczej na zdobytym doświadczeniu lub eksploracji problemu i poszukiwaniu informacji na jego temat. Decyzje podjęte w takich warunkach nazywamy decyzjami z doświadczenia.
Postaram się odpowiedzieć m.in. na pytanie, jak podejmować dobre decyzje z doświadczenia? Czy wysiłek w poszukiwaniu informacji na temat problemu decyzyjnego ma znaczenie w kontekście dobrych decyzji? Jaka jest rola struktury zadania w podejmowaniu decyzji z doświadczenia? Zaplanowane przeze mnie badania mają na celu próbę ustalenia, jak należy podejmować decyzje na podstawie doświadczenia oraz jak struktura problemów decyzyjnych wpływa na proces decyzyjny.
Dominik Lenda, kierownik projektu
Decyzje z doświadczenia są relatywnie nowym nurtem badań. W ostatniej dekadzie wiele prac naukowych wykazało, że format decyzji (decyzja z doświadczenia vs decyzja z opisu) skutkują całkowicie innymi wyborami. Wielu badaczy próbowało wyjaśnić problem różnic w wyborach podjętych w oparciu o te dwa formaty, jednakże kwestia procesu podejmowania decyzji, np. eksploracja potencjalnych wyborów czy zaangażowania w poszukiwanie informacji, nie ma wystarczająco dobrego odzwierciedlenia w literaturze.
Celem projektu jest zbadanie tego, jak ludzie angażują się w eksplorację problemów decyzyjnych oraz jak dokonują wyboru na podstawie doświadczenia potencjalnych wyników podjętej decyzji.
Przykładowe pytania badawcze:
- Dlaczego ludzie podejmują decyzje na podstawie zbyt malej próbki doświadczonych wyników?
- Jaki wpływ na proces podejmowania decyzji mają zmiany w strukturze problemów decyzyjnych, np. zmiana reprezentacji wyników?
- Jakie kryteria służą do oceny „dobrych” decyzji podjętych na podstawie doświadczenia?
- Jakie modele poznawcze przewidują proces eksploracji problemów?
Zespół badawczy
Dominik Lenda
kierownik projektu
Student psychologii na Uniwersytecie SWPS. Laureat konkursu Diamentowy Grant 2018
dr
Jakub Traczyk
opiekun naukowy
Psycholog. Zajmuje się oceną prawdopodobieństwa oraz podejmowaniem zachowań ryzykownych
Biogram »
Jednostka kordynująca
Dział Badań Naukowych i Projektów
Dyrektor: Piotr Matejek
tel. 22 517 99 21
e-mail: badania@swps.edu.pl
poniedziałek-piatek: 9.00-16.00
Lokalizacja
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
pokoje 408, 409, 410