projekt naukowy
Historia kultury popularnej w Polsce
w I poł. XX wieku z perspektywy transmedialnej


Okres realizacji projektu: lipiec 2013 – lipiec 2017
Zwoje papirusu, czcionka drukarska, kolorowy druk i elektroniczne skanery. Fonograf, gramofon, magnetofon kasetowy, odtwarzacz CD oraz iPod. Sposoby zapisywania tekstu oraz muzyki zmieniały się na przestrzeni lat. Skupiając się na pierwszej połowie XX wieku, naukowcy z Uniwersytetu SWPS badali jak technologia dostępna w danym czasie wpływała na formy i przejawy kultury popularnej w Polsce.
Opis projektu
Założenia
Projekt zakłada ujęcie kultury popularnej z perspektywy transmedialnej w kontekście przemian cywilizacyjnych związanych z nowoczesnością, co pozwoli spojrzeć na kulturę popularną jako zestaw powiązanych ze sobą fenomenów usytuowanych w kontekście społecznym. Tym samym oznacza to odejście od tradycyjnych, utartych konceptualizacji ufundowanych na podziale na to, co „wysokie” i to, co „niskie”, jednocześnie skoncentrowanych na wycinku kultury popularnej dającym się wpisać w pole badawcze tradycyjnych dyscyplin (np. badania literatury czy filmu) tudzież traktujących kulturę w oderwaniu od innych obszarów rzeczywistości społecznej.
Cele
- Wypracowanie wspólnej perspektywy i warsztatu badawczego oraz podjęcie systematycznych, wieloaspektowych badań z obszaru historii polskiej kultury popularnej w pierwszej połowie XX wieku: literatury popularnej, popularnych kultur performatywnych, kina i innych mediów audiowizualnych oraz ich wzajemnych relacji;
- Przypomnienie o rodzimej szkole badania historii kultury popularnej;
- Stymulacja badań nad historią polskiej popkultury, integracja środowiska badawczego, popularyzacja tematu i upowszechnianiem wyników badań zgodnie z ideą Otwartej Nauki;
- Wpisanie zapomnianego kontekstu historycznego w ramy teoretyczne pojawiające się we współczesnych polskich studiach kulturoznawczych
W światowych badaniach nad historią mediów od kilkunastu lat dokonuje się rewizja dotychczasowych narracji. Nasz projekt wychodzi im naprzeciw, łącząc badania archiwalne z rodzajem teoretycznej rewizyty, w ramach której korzystając ze współczesnych koncepcji ponownie interpretujemy ustalenia starszych pokoleń naukowców.
dr hab. Mirosław Filiciak, prof. Uniwersytetu SWPS, kierownik projektu
Wyniki projektu
Podczas projektu naukowcy zrealizowali następujące cele badawcze:
- Przygotowali opis kultury popularnej z perspektywy transmedialnej w kontekście przemian cywilizacyjnych związanych z nowoczesnością, co pozwoliło spojrzeć na kulturę popularną jako zestaw powiązanych ze sobą fenomenów usytuowanych w kontekście społecznym.
- Przeprowadzili analizę porównawczą historii nowoczesnej kultury popularnej w Polsce do 1939 roku z „historią powszechną” kultury popularnej co pozwoliło na lepsze zrozumienie lokalnego wariantu modernizacji i upowszechniania kultury.
- Wykonali gruntowne kwerendy archiwalnych materiałów źródłowych dotyczących literatury brukowej, teatru popularnego, kultury filmowej i medialnej oraz przeprowadzili naukową analizę kultury masowej/popularnej.
- Dokonali redakcji materiałów źródłowych.
Działalność edukacyjna
Projekt przyczynił się również do popularyzacji historii polskiej kultury popularnej poprzez:
- Stworzenie szeregu narzędzi badawczych takich, jak otwarte archiwum cyfrowe historii kultury popularnej w Polsce.
- Promocję tematu nowoczesnej kultury popularnej w Polsce do 1939 roku w międzynarodowym środowisku badaczy, poprzez organizację seminarium w ramach prestiżowej międzynarodowej konferencji naukowej i przygotowanie anglojęzycznych artykułów naukowych, jak również udział członków zespołu w międzynarodowej konferencji naukowej.
- Stworzenie internetowej platformy zrzeszającej członków polskiego środowiska badaczy historii kultury popularnej z różnych dyscyplin.
Zespół badawczy

dr hab., prof. Uniwersytetu SWPS
Mirosław Filiciak
kierownik projektu
medioznawca, bada wpływ mediów cyfrowych na uczestnictwo w kulturze
biogram »

dr
Łukasz Biskupski
kultoroznawca i filmoznawca

dr
Justyna Jaworska
kulturoznawczyni i filmoznawczyni, interesuje się kinematografią polską lat 70.
Uniwersytet Warszawski

dr
Michał Pabiś-Orzeszyna
kulturoznawca, interesuje się teorią kultury wizualnej i martwymi mediami
Uniwersytet Łódzki

dr
Piotr Morawski
kultoroznawca i historyk kultury, interesuje się historią teatru,
Uniwersytet Warszawski

dr
Monika Wąsik
kulturoznawca i teatrolog, interesuje się historią teatru
Uniwersytet Łódzki

dr
Piotr Olkusz
kulturoznawca, teatrolog, krytyk teatralny interesuje się teatrem francuskim,
Uniwersytet Łodzki

mgr
Monika Rawska
absolwentka kulturoznawstwa, a obecnie doktorantka na Uniwersytecie Łódzkim
Jednostka kordynująca
Dział Badań Naukowych i Projektów
Dyrektor: Piotr Matejek
tel. 22 517 99 21
e-mail: badania@swps.edu.pl
poniedziałek-piatek: 9.00-16.00
Lokalizacja
ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa
pokoje 408, 409, 410