INKLA promocja badań partycypacyjnych

Młodzi badacze

Projekt INKLA był skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów. Głównym założeniem było promowanie nauk społecznych poprzez aktywne uczestnictwo młodzieży w terenowych badaniach partycypacyjnych w społecznościach szkolnych oraz szeroką prezentację badań i ich wyników. Uczestnicy projektu samodzielnie prowadzili badania, prezentowali je swoim kolegom i koleżankom w szkole i na uczelni, przygotowali wystawę zdjęć oraz zorganizowali konferencję.

Terenowe badania partycypacyjne

Obszar badań dotyczył ważnych dla młodzieży kwestii: relacji interpersonalnych w grupie rówieśniczej, tematu, w którym oni sami są ekspertami. Młodzi badacze zajęli się zagadnieniami dobrego klimatu w szkole i klasie, problemami jakie napotykają uczniowie, przychodząc do nowej szkoły, relacjami z nauczycielami, a także wykluczeniem rówieśniczym i przemocą szkolną. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań zaproponowali rozwiązania dla najpoważniejszych problemów społeczności uczniowskiej.

Tematyka badań

Dlaczego zajęliśmy się relacjami interpersonalnymi w klasie, wykluczeniem i przemocą? Badania pokazują wyraźnie nasilenie zjawiska prześladowania i dręczenia w polskiej szkole. Raport WHO alarmuje pokazując, że przemoc w polskiej szkole (zwłaszcza gimnazjalnej) przekracza przeciętny poziom europejski. 20% uczniów deklaruje zaangażowanie w częste akty prześladowania jako agresorzy, ofiary i świadkowie.

Pamiętaliśmy, że prześladowanie to nie tylko przemoc fizyczna i werbalna, lecz także cyberprzemoc – w internecie oraz relacyjna, czyli izolowanie, ignorowanie, unikanie, okazywanie niechęci i wykluczanie z działań grupy rówieśniczej. Konsekwencje występowania tych zjawisk w szkole odczuwają wszyscy uczniowie, nie tylko agresorzy i ofiary. Raporty pokazują, że świadkowie odczuwają lęk, rozdrażnienie, złość i dyskomfort. Negatywna atmosfera w klasie wpływa na frekwencję, wyniki w nauce i samopoczucie wszystkich uczniów.

Etyka badań

Badania prowadziliśmy, wykorzystując metodologie badań jakościowych, czyli wywiady – rozmowy z uczniami i studentami, obserwację uczestniczącą oraz Photovoice.

Zwracaliśmy szczególną uwagę na etykę: najważniejsze, by nie zaszkodzić osobie badanej; traktować ludzi z szacunkiem; nie nadużywać zaufania, nie wymądrzać się; zadawać pytania w prosty i jasny sposób. Przede wszystkim wyjaśnić cel i przebieg badania. Należy zapewnić właściwe warunki do rozmowy. Uzyskać zgodę na udział w badaniu oraz nagranie wywiadu. Należy pamiętać o prawach osoby badanej. Musimy przede wszystkim zapewnić anonimowość i tajemnicę przebiegu rozmowy.

Wywiad jakościowy

Wywiad jakościowy jest głównym narzędziem umożliwiającym badanie sposobu, w jaki ludzie doświadczają świata wokół nich; jak go interpretują i odczuwają. Pozwala zrozumieć innych, którzy własnymi słowami opisują swoje życie codzienne, innych ludzi, przyjaźnie, problemy i podejmowane działania.

Obserwacja uczestnicząca

Obserwacja uczestnicząca polega na wejściu badacza w określone środowisko społeczne i obserwowaniu danej społeczności od wewnątrz jako jeden z jej członków, uczestniczący wraz z nią w codziennym życiu. Zaletą takiej metody jest możliwość zrozumienia zobaczenia interakcji pomiędzy członkami społeczności oraz sytuacji w których one zachodzą. Badacz może od razu robić notatki lub w inny sposób zapisywać swoje obserwacje

Photovoice

Photovoice to metoda prowadzenia badań i budowania spójności społeczności. Uczestnicy proszeni są o przedstawienie na zdjęciach swojego życia codziennego lub trapiących ich problemów. Każde zdjęcie jest opatrzone podpisem lub dłuższym tekstem opowiadającym historie. Zdjęcia mogą stać się tematem dyskusji lub pomóc w rozwiązaniu istotnych społecznych problemów.