Strategiczna vs intuicyjna współpracaSzybkie” i „wolne” style kooperacji, a podejmowanie decyzji moralnych
psycholog, zajmuje się psychologią rozwoju, w szczególności rozwoju moralnego oraz psychologią pracy i organizacji
projekt naukowy
Strategiczna vs intuicyjna współpraca
„Szybkie” i „wolne” style kooperacji, a podejmowanie decyzji moralnych
Okres realizacji projektu: 2015-2016
Czy chciałabyś/chciałbyś płacić większe podatki, jeśli miałoby to pomóc osobom uboższym albo powstrzymać degradację środowiska naturalnego? Czy ważne jest, aby wspierać tych, którym się w życiu nie powiodło i udzielać drobnej pomocy dalszym znajomym? Czy warto zostawić duży napiwek w restauracji, jeśli obsługa była przyjemna? Odpowiedzi na te pytania świadczą o tym, jak cenna jest dla nas kooperacja. Kooperacja rozumiana jako ponoszenie pewnych kosztów na rzecz dobra innych.
Okazuje się, że w niektórych sytuacjach kooperacja jest wartością samą w sobie. Mamy intuicyjną tendencję do decydowania się na współpracę z innymi, często robiąc to bezrefleksyjnie, nie zastanawiając się szczególnie nad konsekwencjami. Kiedy indziej traktujemy decyzję o współpracy strategicznie, rozważając, czy opłaca się zaufać danej osobie w danej sytuacji, jakie będą koszty i czy poniesiony wysiłek spotka się w przyszłości z odwzajemnieniem.
Dr Tanaś sprawdzi, czy między ludźmi istnieją względnie stabilne tendencje do postępowania w sposób intuicyjny vs strategiczny w sytuacji kooperacji oraz czy na podstawie tej informacji jesteśmy w stanie przewidzieć czyjeś decyzje w sytuacji, gdy pojawiają się poważne dylematy moralne.
Założenia projektu
Cele projektu
Celem projektu jest sprawdzenie, czy można wyodrębnić dwa style współpracy: intuicyjny („szybki”) i strategiczny („wolny”), na podstawie odpowiedzi uczestników w trzech grach ekonomicznych: grze w dyktatora, grze w zaufanie i grze w zamkniętą kopertę.
Następnie znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy znając czyjś styl współpracy, można przewidzieć siłę motywacji deontycznej i utylitarnej podczas rozważania poważnych dylematów moralnych przez tą osobę.
Przez motywację deontyczną rozumie się postawę, zgodnie z którą czynienie komuś krzywdy jest złe niezależnie od kontekstu, natomiast przez postawę utylitarną rozumie się analizę sytuacji moralnej z perspektywy sumarycznych kosztów i zysków.
Innymi słowy, po jednej stronie jest tendencja do akceptowania krzywdy, jeśli oceniamy, że ta krzywda jest niewspółmierna do uzyskanego szczęścia, natomiast po drugiej decyzja, że krzywda jest nieakceptowalna, niezależnie od tego, do czego prowadzi.
Znaczenie wyników
Polska jest krajem o niskim poziomie zaufania społecznego, a zaufanie ściśle wiąże się z kwestią kooperacji. Na podstawie decyzji ludzi w prostych grach ekonomicznych można przewidzieć ich ogólny poziom zaufania.
Osoby, które intuicyjnie i chętnie się wysilają, by pomagać innym, mają też wyższy poziom zaufania, czyli uznają, że inni nie zdradzą ich w potrzebie. Jeśli poziom zaufania jest niski to na znaczeniu zyskuje kooperacja strategiczna, analiza kosztów, zysków i potencjalnych strat.
Dr Tanaś sprawdzi, od czego zależy to, że jedne osoby wykazują zaufanie i intuicyjną kooperację, a inne kooperują strategicznie, a także jak przekłada się to na ich myślenie o moralności. W przyszłości, wyniki takich badań, mogłyby służyć za podstawę programów wspierających kooperację w rozmaitych kontekstach międzyludzkich.
Zespół badawczy