Dyskusja wokół książki Izabeli Grabowskiej „Otwierając głowy. Migracje i kompetencje społeczne”

Recenzja prof. Anne White, University College London

Migranci często deklarują, że dzięki doświadczaniu życia i pracy za granicą lepiej rozumieją świat i samych siebie, zwiększają pewność siebie, zyskują niezależność i nabywają kompetencji społecznych, w tym kompetencji komunikacyjnych. Jednak badacze zajmujący się kapitałem ludzkim zwykle nie patrzą dalej, niż na kwalifikacje formalne. Do tej pory nie mieliśmy adekwatnych ram koncepcyjnych do zrozumienia nabywania przez migrantów kompetencji społecznych właśnie dzięki migracjom. Książka prof. Grabowskiej wypełnia tę lukę, pokazuje bowiem jak sami migranci oceniają swoje doświadczenia i jakie są uwarunkowania nabywania (a czasami blokowania) kompetencji społecznych. Monografia znacznie wzbogaca naszą wiedzę o migracyjnych przekazach społecznych (social remittances) migrantów międzynarodowych.

Fragment recenzji prof. dr hab. Marka Okólskiego

Tematem książki są skutki masowych migracji Polaków po akcesji do UE w 2004 r. (w mniejszym stopniu również wcześniejszych) na poziomie jednostki ludzkiej. Autorka zadaje sobie pytanie, w jaki sposób doświadczenia migracji, zwłaszcza na zagranicznym rynku pracy, wpływają na migranta i jego najbliższe otoczenie, zarówno za granicą, jak i po powrocie. Interesuje ją wpływ tych doświadczeń na kompetencje społeczne definiowane jako „formy zdolności człowieka do bycia i działania w świecie społecznym”. Migrant jest tu przede wszystkim zarówno podmiotem (sprawcą) migracji, w której uczestniczy, jak i przedmiotem, czyli jakby biorcą konsekwencji owego sprawstwa. Nie jest trybikiem w wielkiej masie migrujących ani anonimowym, pozbawionym tożsamości elementem różnych układów strukturalnych cechujących migracje.

Fragment recenzji dr hab. prof. UZ Maria Zielińska

Głównymi bohaterami monografii są migranci poakcesyjni, przedstawiciele określonych roczników, usytuowanych w konkretnych ramach społeczno-historycznych, w których funkcjonowali i podejmowali decyzje migracyjne. Książka Izabeli Grabowskiej to dzieło unikalne z uwagi zarówno na podjętą tematykę ukrytych wymiarów migracji międzynarodowych Polaków, jak i instrumentarium analityczne. Na pewno stanie się inspiracją dla kolejnych pokoleń badaczy. Zainteresuje nie tylko specjalistów, badaczy migracji i naukowców, lecz także czytelników, dla których doświadczenie migracyjne było elementem własnej biografii lub biografii ich bliskich bądź znajomych.