Jak pokonać kryzys twórczy? Dyskusja po filmie „Prawdziwa historia”
Kryzys twórczy – brzmi jak banalna wymówka? Dla osób zajmujących się szeroko rozumianą kreacją to najgorsze, co może ich spotkać. Pustka, niemoc i przejmujące poczucie, że już więcej nic nie stworzą. A może kryzys to jednak wyzwanie i najlepszy czas na pozytywne zmiany? Czy kryzys może być podstawowym narzędziem twórcy? To pytania, z którymi mierzyli się dyskutanci podczas spotkania w Kinotece towarzyszącemu projekcji „Prawdziwej historii”, najnowszego filmu Romana Polańskiego.
Kryzys – narzędzie pracy twórczej?
Roman Polański po pięciu latach przerwał milczenie. Powrócił w wielkim stylu – „Prawdziwa historia” to mroczny thriller, który od pierwszej do ostatniej minuty trzyma w napięciu. Początki historii są niewinne: z odnoszącą spektakularne sukcesy pisarką zaprzyjaźnia się jej tajemnicza czytelniczka. Relacja z czasem zamienia się w toksyczne uzależnienie, a poukładany świat pisarki zaczyna się niebezpiecznie chwiać. Przyczyną jest także kryzys twórczy, który dotyka autorkę.
Rozmawiali o nim zaproszeni eksperci: Mateusz Banaszkiewicz, psycholog, dr Karol Jachymek, filmoznawca i kulturoznawca, Bogusz Wasilewski, reżyser, oraz Katarzyna Warnke, aktorka. W rozmowie powracał motyw pustej kartki. Zdaniem dyskutantów wypalenie i niemoc są wpisane w twórczy proces. Twórczość wręcz wymaga kryzysu. Staje się on podstawowym narzędziem kreacji. W świecie nastawionym na sukces, a w takim żyje główna bohaterka, kryzys nie jest mile widziany, mało tego, bywa traktowany jako porażka. Bohaterkę przerasta sława, nie jest w stanie dalej pisać, pragnie jedynie świętego spokoju. Liczy, że jej otoczenie to zrozumie. Nic z tego, bliżsi i dalsi znajomi przekonują, że powinna wykorzystać swoją szansę i pisać dalej. Jak przyznali eksperci, to film, który pozwala nieco lepiej zrozumieć, co tak naprawdę drzemie w artyście, który przeżywa autentyczny kryzys twórczy.
Film w sugestywny sposób pokazuje też, co się dzieje, gdy uwielbienie fanowskie przekracza granice i staje się toksyczną relacją. To pozycja obowiązkowa dla wszystkich, których praca jest związana z kreacją, a lęk przed pustą kartką paraliżuje.
Eksperci
dr Karol Jachymek – kulturoznawca. Zajmuje się społeczną i kulturową historią codzienności oraz kinematografii (w szczególności polskim kinem popularnym i kinem okresu PRL-u), a także zagadnieniem filmu i innych przekazów (audio)wizualnych jako świadectw historycznych oraz problematyką ciała, płci i seksualności. Naukowo interesuje się nowymi perspektywami w prowadzeniu badań historycznych z wykorzystywaniem materiałów audiowizualnych, wpływem filmu na pamięć indywidualną i zbiorową, a także wszelkimi przejawami kultury popularnej (m.in. społeczno-kulturowymi kontekstami mediów społecznościowych, blogo- i vlogosferą czy tematyką lifestyle'u).
Stypendysta Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (2013). Od 2011 roku związany z Instytutem Kulturoznawstwa Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Członek kadry, współtwórca i koordynator School of Ideas, nowoczesnego kierunku służącego projektowaniu innowacji społecznych i społeczno-biznesowych. Współpracuje m.in. z Filmoteką Narodową, Filmoteką Szkolną, Nowymi Horyzontami Edukacji Filmowej i Narodowym Instytutem Audiowizualnym. Prowadzi warsztaty i szkolenia dla młodzieży i dorosłych z zakresu edukacji filmowej, medialnej i (pop)kulturowej oraz myślenia projektowego i tworzenia innowacji społecznych.
Mateusz Banaszkiewicz – psycholog zdrowia. Doktorant Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich Uniwersytetu SWPS oraz uczestnik Studium Dialogu Motywującego przy Polskim Towarzystwie Terapii Motywującej. Absolwent Uniwersytetu SWPS oraz Szkoły Trenerów Biznesu w Ośrodku Pomocy i Edukacji Psychologicznej – INTRA. Współpracował z różnymi grupami wiekowymi i zawodowymi m.in. lekarzami, pracownikami dużych organizacji, nauczycielami, studentami.
Prowadzi wykłady i warsztaty dla firm w ramach programów poprawy dobrostanu pracowników. Jest członkiem Zespołu Pomocy Poszkodowanym (ZPP) stanowiącego część struktur kryzysowych Polskich Linii Lotniczych. Prowadzi zajęcia akademickie na wydziale psychologii Uniwersytetu SWPS, głównie w obszarze radzenia sobie ze stresem, rozwoju silnej woli i zmiany zachowań zdrowotnych.