Dzień Świętej Łucji
Grudzień dla Szwedów jest miesiącem wyjątkowym. W wielu szkołach i domach trwa zacięta konkurencja o to, która z dziewcząt wcieli się w św. Łucję i wczesnym rankiem, gdy jeszcze jest ciemno, poprowadzi orszak światła. Uniwersytet SWPS co roku uczestniczy w tym wyjątkowym wydarzeniu. Dzień Świętej Łucji nasza uczelnia celebruje od początku istnienia Katedry Skandynawistyki, czyli od 2006 r. To jedna z najważniejszych i najpiękniejszych szwedzkich tradycji – chcemy ją kultywować i upowszechniać. W tym roku wydarzenie odbędzie się w Centrum Praskim Koneser, a na całość zaprasza zarówno nasza uczelnia, jak i Ambasada Szwecji. Podczas tego dnia wystąpią: chór Harmony z Borås, Chór Uniwersytetu SWPS i studenci Katedry Skandynawistyki Uniwersytetu SWPS.
13 grudnia, czyli jak obchodzi się Dzień Świętej Łucji w Szwecji
Obchody Dnia Świętej Łucji to jedna z tych tradycji, której Szwedzi są wyjątkowo wierni. Świętować zaczynają już rano. Dzieci ubrane w białe giezła kroczą w orszaku do sypialni rodziców, niosąc im na tacy szafranowe bułeczki i śpiewając łucyjne pieśni. Podobne pochody odbywają się przez cały dzień: w szkołach, na uniwersytetach, w miejscach pracy, w galeriach handlowych i oczywiście w zamku królewskim. Orszak prowadzi św. Łucja w wieńcu ze świecami, tuż za nią kroczą dziewczęta w giezłach przepasanych czerwonymi wstęgami. Towarzyszą im tzw. gwiezdni chłopcy w charakterystycznych spiczastych czapkach. Wszyscy śpiewają, wszyscy trzymają w dłoniach świece. O to chodzi w całej uroczystości – o światło rozpraszające zimowy mrok, które co roku przynosi światu św. Łucja.
Korzenie obchodów dnia św. Łucji
Kult św. Łucji wywodzi się z jej rodzinnych Włoch, z Syrakuz. Jak podaje legenda, żyjąca w IV w. n.e. św. Łucja potajemnie ślubowała Bogu czystość. Zerwała więc zaręczyny, w odwecie jej niedoszły mąż zdemaskował ją jako chrześcijankę. Niektóre źródła podają, że została spalona na stosie 13 grudnia.
Szwedzkie obchody wiążą się jednak z tradycją przedchrześcijańską. Zgodnie z starym kalendarzem tego dnia przypadało zimowe przesilenie. Według wierzeń ludowych pod osłoną najdłuższej nocy w roku po świecie krążyły złe moce, zagrażające ludziom i zwierzętom.
Co ciekawe, dopiero w drugiej połowie XVIII w. obchody dnia św. Łucji zaczęły przypominać te dzisiejsze, wtedy bowiem pojawił się zwyczaj przygotowywania symbolizującej św. Łucję słomianej kukły. Czasem przebierano się za św. Łucję i wtedy barwny orszak obchodził domy, a jego uczestnicy prosili o drobny poczęstunek. Mijały lata, pochód się rozrastał, zaś Łucja stała się ubraną na biało postacią. Zwyczaj zawędrował też do miast, gdzie przejęła go m.in uniwersytecka młodzież.
Tradycja czy nowoczesność?
Swój obecny wizerunek Łucja zawdzięcza jednak dziennikowi „Dagbladet”. W 1928 r. gazeta zorganizowała konkurs, którego zwyciężczyni, ubrana w świetlną koronę, przemaszerowała w procesji. Pomysł podchwyciły inne gazety. Nie minęło kilka lat, a wybory św. Łucji stały się ugruntowanym zwyczajem, które do dziś budzą wiele emocji. Wprawdzie organizowane przez media wybory na szczeblu lokalnym i krajowym nie mają już takiej rangi jak jeszcze kilkadziesiąt lat temu, ale wciąż cieszą się popularnością. Wybory przeprowadzane w szkołach to wciąż ważne wydarzenie, o którym mówi się jeszcze długo po jego zakończeniu.
A to wszystko w społeczeństwie, którego głównymi wartościami są egalitaryzm i równość, a naczelnymi zasadami: niewybijanie się na tle innych i unikanie wszelkiego hierarchizowania.
Termin i miejsce
8 grudnia 2017 r., godz. 17.00
Centrum Praskie Koneser,
Plac Konesera 8 (pasaż, wejście od ul. Białostockiej), Warszawa
Wystąpią
- chór Harmony z Borås
- Chór Uniwersytetu SWPS
- studenci Katedry Skandynawistyki Uniwersytetu SWPS