Dobra osobiste – perspektywa ochrony cywilnej i karnej
KONFERENCJA
Dobra osobiste – perspektywa ochrony cywilnej i karnej
Organizatorami konferencji są: Koło Naukowe Prawa Prywatnego Sapere Aude oraz Koło Naukowe Nauk Penalnych działające w Instytucie Prawa Wydziału Zamiejscowego Uniwersytetu SWPS w Poznaniu.
Dobra osobiste, w myśl dominującej dziś w nauce prawa cywilnego koncepcji, definiuje się jako chronione prawem wartości o charakterze niemajątkowym, uznane w społeczeństwie i przysługujące każdemu człowiekowi. O ochronie dóbr osobistych z punktu widzenia prawa karnego i cywilnego będą dyskutować prelegenci w czasie konferencji organizowanej na Wydziale Zamiejscowym Uniwersytetu SWPS w Poznaniu.
konferencja
czerwiec3 2016
Poznań
Definicja dóbr osobistych
Kodeks cywilny nie zawiera pełnego katalogu dóbr osobistych, poprzestając tylko na ich przykładowym wyliczeniu: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, wizerunek, tajemnica korespondencji, nazwisko lub pseudonim, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Przy czym należy pamiętać, że katalog ten podlega dynamicznym zmianom na skutek doktryny oraz judykatury. Współcześnie także prawo do prywatności, prawo do pozostawienia w spokoju oraz prawo kultu po osobie zmarłej zostały uznane za dobra osobiste chronione prawem.
Naruszenia dóbr osobistych
W trakcie konferencji będą omawiane naruszenia oraz zagrożenia dóbr osobistych przez bezprawne działania innych podmiotów prawa. W sytuacji naruszenia lub zagrożenia naruszenia dobra osobistego aktualizują się roszczenia opisane przez ustawodawcę w art. 24 KC, 448 i 415. Przysługują one, o ile sprawca nie wykaże, że zachodziła jedna z okoliczności wyłączających bezprawność działania. W tym przypadku chodzi o okoliczności usprawiedliwiające naruszenie dobra osobistego. Zakres i znaczenie tych okoliczności różni się w zależności od dóbr osobistych.
Przyczyny włączające bezprawność można usystematyzować w pewne grupy:
- zgoda uprawnionego i działanie na własne ryzyko,
- działanie na podstawie przepisu,
- wykonywanie własnego prawa podmiotowego,
- działanie w obronie uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego,
obrona konieczna, - stan wyższej konieczności,
- prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia, nadużycie prawa podmiotowego.
Ochrona dóbr osobistych jest co do zasady obiektywna tj. niezależna od winy. Oznacza to w praktyce, że powód nie musi udowadniać, że sprawca działał umyślnie lub niedbale, nie ma również znaczenia, czy był poczytalny. Od wykazania winy uzależnione jest jednak niekiedy roszczenie o zadośćuczynienie i odszkodowanie.
Pomówienie a zniesławienie
Na uwagę zasługuje fakt, że odrębna regulacja dotycząca dóbr osobistych znajduje się w Kodeksie karnym w artykułach 212-217, w których określono przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej. Przestępstwem zniesławienia jest pomawianie człowieka o postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.
Sprawca popełnia przestępstwo także wówczas, gdy do pomówienia doszło niepublicznie, czyli np. poprzez pismo procesowe. Nie stanowi jednak przestępstwa niepubliczne pomówienie, jeśli jest ono prawdziwe. Fakt naruszenia dobra osobistego ocenia wedle kryterium obiektywnego niezawisły sąd. Przestępstwo zniesławienia podlega karze grzywny ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku i jest ścigane z oskarżenia prywatnego.
Przestępstwem zniesławienia jest pomawianie człowieka o postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.
Program
Informacja o przyjętych abstraktach i wstępny harmonogram konferencji zostanie przesłany drogą e-mailową do 27 maja 2016 r.
Zgłoszenia
Osoby, które chcą wziąć udział w wydarzeniu, prosimy o wypełnienie formularza rejestracyjnego. Udział w konferencji jest bezpłatny.
Udział czynny
Rejestracja jest możliwa do 26 maja 2016 r. To również ostateczny termin przesyłania abstraktów prac.
Udział bierny
Rejestracja jest możliwa do wyczerpania miejsc.
Organizatorzy
Koło Naukowe Prawa Prywatnego Sapere Aude
oraz
Koło Naukowe Nauk Penalnych
działające w Instytucie Prawa Wydziału Zamiejscowego Uniwersytetu SWPS w Poznaniu.
Termin i miejsce
3 czerwca 2016 r.
Uniwersytet SWPS
Wydział Zamiejscowy w Poznaniu,
ul. Kutrzeby 10, 61-719 Poznań
Kontakt w sprawach organizacyjnych
[email protected]
Łukasz Grzybek
[email protected]
tel. +48 516 782 021