Podzielony umysł społeczny. Polacy po ćwierćwieczu demokracji

Co właściwie stało się w ostatnim ćwierćwieczu? Dlaczego nasze społeczeństwo wydaje się być podzielone? Autorzy książki „Podzielony umysł społeczny. Polacy po ćwierćwieczu demokracji” podejmują próbę odpowiedzi na te pytania, jednocześnie poruszając tematy związane ze stosunkiem Polaków do Kościoła jako instytucji, oceną Unii Europejskiej czy nastawieniem wobec „obcych” i „innych”.

Niemniej jednak, nie ulega wątpliwości, że nie tylko społeczeństwo polskie jest podzielone, ponieważ podobne zajwiska możemy zaobserwować różnież w innych krajach. Podziały takie wynikają ze statystycznego rozkładu poglądów i przekonań w danym społeczeństwie, a te różnice mniędzygrupowe są często wyolbrzymiane. Weźmy na przykład Brexit, o którym zdecydowano większością 51,98%. Tak dzieje się, gdy w istotnych kwestiach głosujemy zwykłą większością głosów. Wydaje się wtedy, że społeczeństwo podzielone jest na dwa różne narody.

Autorami poszczególnych rozdziałów w książce są: dr Marek Drogosz, prof. Paweł Boski, mgr Maria Baran, dr Wiesław Baryła, prof. Bogdan Wojciszke, prof. Krystyna Skarżyńska, dr hab. Piotr Radkiewicz, dr Konrad Maj, prof. Mirosław Kofta, dr Wiktor Soral, dr hab. Michał Bilewicz, prof. UW; mgr Paulina Górska i dr Aleksandra Świderska.

Bezpłatna publikacja dostępna jest pod linkiem.

Podzielony umysł społeczny ukazuje się w czasie dla Polski szczególnym. Dawno już w historii naszego kraju nie byliśmy jako społeczeństwo tak bardzo podzieleni. Różnią nas nie tylko podstawowe wartości i postawy (jak np. stosunek do „obcych” i „innych”, stosunek do Kościoła jako instytucji, ocena Unii Europejskiej), ale i ich rozumienie (czym właściwie jest wolność, czym jest demokracja, czym jest Konstytucja). Nasz polski podział Narodu na dwa Plemiona, jak trafnie to ujął satyryk Krzysztof Daukszewicz, ma miejsce w czasie, gdy Europa przeżywa podobne pęknięcia, a w wielu krajach do głosu dochodzą ugrupowania o skrajnych programach politycznych i skrajnych pomysłach na nowy porządek społeczny.

Co właściwie stało się w ciągu ostatnich trzech dekad? Co sprawiło, że dziś Polacy nawet przy stole wigilijnym kłócą się o sprawy podstawowe. Kto zawiódł? Kto zawinił? Kto oszukuje? I może przede wszystkim: dlaczego obie strony nie potrafią się nie tyle nawet porozumieć, ile zrozumieć? Dlaczego właściwie mówią innymi językami? Czy tylko dlatego, że mówią do zupełnie innych ludzi? A może powody są głębsze?

To są pytania i dylematy, które zadaje sobie każdy Polak interesujący się procesami społecznymi i politycznymi. Zadali je sobie także autorzy tej książki, w fascynujący sposób przedstawiając różne tezy i hipotezy, ale – co ważne – odwołując się przy tym do rzetelnych badań empirycznych. Książka ta pomaga w zrozumieniu nie tylko tego, co się właściwe stało, ale przede wszystkim tego, dlaczego tak się stało. Czy lektura ta pozwala na optymizm dotyczący przyszłości? Niech Czytelnik sam to oceni…

Słuchamy radia, oglądamy telewizję, rozmawiamy z jednymi, omijamy drugich, walczymy z jeszcze innymi. Wyrabiamy sobie pogląd na świat i nasze miejsce w tym świecie. Robimy coś dla siebie, czasem coś dla innych, czasem przeciw innym. Wydaje się nam, że poglądy mamy trafne i postępujemy słusznie. Mylą się inni, nie my. Poglądy mamy, ale nieczęsto zastanawiamy się nad tym skąd się one biorą, skąd biorą się towarzyszące im emocje i działania. Wszyscy wiedzą, że wszyscy Kowalscy są…, że zasługują na… Tak, ta książka opowiada, między innymi, o stereotypach i o uprzedzeniach, o tym jaki wpływ na uprzedzenia ma zasobność materialna sama w sobie i w porównaniu z innymi. Ta książka opowiada także o tym, jak nasze poglądy ewoluowały wraz z transformacją w ciągu ostatnich prawie dwudziestu lat, mówi o tym, co to znaczy być w Polsce lewicowym, co prawicowym, a także o tym jak ma się w Polsce demokracja liberalna. Czy bliżej nam do kultury Zachodu, czy raczej Wschodu. Na te i wiele innych pytań odpowiadają wybitni polscy psychologowie społeczni na podstawie teorii i własnych badań. Jest to książka fascynująca i niełatwa. Odpowiedzi nie na wszystkie pytania są domknięte. Wiele czeka na własne przemyślenia Czytelnika.