O jedzeniu w kulturze i kulturze jedzenia
Na lady księgarskie trafia właśnie oczekiwany przez Czytelników zbiór pod red. A. Drzał-Sierockiej pt. „W garnku kultury. Rozważania nad jedzeniem w przestrzeni społeczno-kulturowej”. To smakowite czytelnicze danie zostało przygotowane przez Wydawnictwo Naukowe Katedra we współpracy z SWPS. Publikacja stanowi pokłosie konferencji pt. „(PO)wolne jedzenie. Solw food, weganizm i inne ruchy żywieniowe w przestrzeni społeczno-kulturowej XXI wieku”, która miała miejsce w murach naszej uczelni.
Lektura książki może być krokiem w kierunku pogłębienia świadomości kulinarnych sygnałów, jakie wysyłamy każdego dnia (i jakie do nas docierają, wysyłane przez innych). Przygotowując i spożywając jedzenie, opowiadamy wszak o sobie. Niektórzy kreują te opowieści świadomie, inni nie.
Książka podzielona została na trzy zasadnicze części o zróżnicowanej tematyce. Pierwsza – „Jedzenie w (nie)świadomości” – zawiera teksty, których autorzy podejmują refleksje nad funkcjami, jakie spełnia jedzenie w naszym codziennym życiu, oraz nad tym, na ile zdajemy sobie sprawę z wyjątkowego potencjału kulinariów w wyrażaniu i kreowaniu naszej tożsamości, systemu wartości itd.
Jednak kulinaria związane są nie tylko z czynnością spożywania, ale też oglądania i tworzenia. Dlatego druga część książki poświęcona jest „Medialnym i artystycznym kontekstom jedzenia”.
Trzecia część książki zabiera czytelnika w najmroczniejsze strefy kulinarnych doświadczeń. Od razu zatem ostrzegamy, że tym razem nie będzie smacznie i przyjemnie. Podjęte tam zostają bowiem rozważania nad tymi kontekstami jedzenia, które zwykle są pomijane jako wstydliwe, szokujące, wkraczające w przestrzeń tabu: głód, kanibalizm, wydalanie itd.
|
{pullquote}Dobrze się stało, że wprowadzająca do tomu dyskusja odwołuje się do codziennego doświadczenia niemal każdego z nas. Wybrane z poruszonych w niej aspektów i kontekstów rozwijane są następnie w pogłębionym kulturoznawczo trybie przez autorów artykułów pomieszczonych w kolejnych częściach tomu (z racji festiwalowych koneksji organizatorów konferencji sporo w nim miejsca zajmują filmowe reprezentacje jedzenia). Jestem przekonana, że starannie i atrakcyjnie przemyślana konstrukcja tomu skupi wokół niego szerokie grono czytelników spoza świata akademickiego. Przedstawicieli tegoż świata tom powinien z kolei skutecznie przekonać, że to właśnie kulturoznawstwo buduje szeroką platformę wymiany i integracji wiedzy rozproszonej w poszczególnych dyscyplinach badawczych i w lukach pomiędzy nimi, przyczyniając się zarazem do urefleksyjnienia i uspołecznienia naszych codziennych praktyk.{/pullquote} |
| prof. dr hab. Anna Zeidler-Janiszewska |
Spis treści
- Aleksandra Drzał-Sierocka, Wstęp
- Wiesław Godzic, Aleksandra Kleśta-Nawrocka, Lucyna Zembowicz, Marta Dymek, Radosław Muniak, Jeść! Kulturowe konteksty jedzenia (zapis debaty)
CZĘŚĆ I: Jedzenie w (nie)świadomości
- Joanna Mroczkowska, Praca w domu czy w gospodarstwie: wartościowanie zajęć domowych kobiet wiejskich
- Dominika Potkańska, Zmierzch epoki tradycyjnego konsumenta, czyli jak wspólne zakupy ekologicznej żywności kształtują tożsamość społeczną młodych Polaków. Odradzający się ruch żywieniowy kooperatyw spożywczych w Polsce – przykład Warszawy
- Ariel Modrzyk, Marnotrawstwo żywności. Zarys podstawowych uwarunkowań ekonomicznych i kulturowych
- Agnieszka Długosz, Tomasz Trąbiński, Uważne jedzenie jako forma praktyki duchowej i filozofia codzienności
CZĘŚĆ II: Konteksty wybranych reprezentacji jedzenia w kulturze współczesnej
- Karol Jachymek, Wszystko czerwone. Coca-cola, PRL i kino polskie
- Joanna Jeśman, Sztuka kulinarna postczłowieka, czyli bioartystyczny Master Chef
- Monika Sońta, Blogowi profesjonaliści w kuchni, czyli o energii społecznej przełożonej na internetowe statystyki
- Katarzyna Twardowska, „Baby do garów!”, czyli feminizm od kuchni. Kulinaria w perspektywie genderowej
- Agata Ciastoń, Kucharz na szklanym ekranie, czyli o różnych obliczach programów kulinarnych
CZĘŚĆ III: Między etyką a fizjologią, między pragnieniem a potrzebą
- Mateusz Skrzeczkowski, Sprawstwo w obliczu granicznego doświadczenia głodu w lagrze – niemoralność heroicznej etyki
- Radosław Filip Muniak, Filozofia kanibalizmu
- Aleksandra Drzał-Sierocka, Food film na opak. Antyestetyczny wymiar jedzenia w filmach Wielkie żarcie, Super Size Me oraz Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek