Centrum Studiów nad Demokracją
Instytut Nauk Społecznych
Centrum prowadzi badania naukowe z zakresu teorii demokracji, modeli i jakości demokracji, partycypacji obywatelskiej i politycznej, innowacji demokratycznych, ruchów społecznych, a także postaw i poglądów politycznych. Współpracuje z licznymi ośrodkami badawczymi w Polsce i za granicą, a także z organizacjami pozarządowymi.
Cele badawcze
Członkowie Centrum Studiów nad Demokracją prowadzą badania naukowe dotyczące teorii demokracji, modeli i jakości demokracji, partycypacji obywatelskiej i politycznej, innowacji demokratycznych, ruchów społecznych, a także postaw i poglądów politycznych. Działania pracowników centrum, oprócz wymiaru naukowego, mają na celu identyfikację dobrych praktyk pozwalających na usprawnienie funkcjonowania sfery publicznej.
Nasz
zespół
Kierownik Centrum
politolog i socjolog, stały komentator życia politycznego
Projekty
naukowe
Centrum skupia się na badaniu polskiej demokracji, która przez długie lata nie doczekała się kompleksowego opisu, monitoringu i oceny. Członkowie centrum przeprowadzili Demokratyczny Audyt Polski – pierwsze całościowe i porównawcze ujęcie problemu stanu demokracji w Polsce.
Polskie generalne studium wyborcze
Polskie Generalne Studium Wyborcze ma na celu rzetelną rejestrację i analizę najważniejszych wydarzeń politycznych w kraju – wyborów parlamentarnych. Stanowi odpowiednik badań empirycznych nad ogólnokrajowymi wyborami, prowadzonych w większości dojrzałych demokracji i stanowiących kanon w dziedzinie socjologii polityki i nauk o polityce.
Jest to unikatowy i pionierski w Polsce projekt badawczy. Poprzez swą powtarzalność oraz znaczną liczebność próby jest jednym z najważniejszych w kraju przedsięwzięć badawczych w naukach społecznych. Pozwala na historyczne analizy trendów i dynamiki postaw oraz świadomości politycznej współczesnych Polaków.
Demokratyczny audyt polski
Pierwsza w Polsce próba całościowego i porównawczego ujęcia problemu stanu polskiej demokracji, z uwzględnieniem trzech perspektyw: instytucji (ich specyfiki i jakości działania, czyli tzw. struktury możliwości), elit politycznych, partii, ich programów (podaży demokratycznej) oraz obywateli, ich preferencji i postaw wobec demokracji (popytu demokratycznego).
Celem Audytu jest stworzenie kompleksowego opisu polskiej demokracji – zarówno procedur demokratycznych, jak i otoczenia prawnego i społeczno-kulturowego. Jednym z warunków osiągnięcia tego celu jest zastosowanie interdyscyplinarnego podejścia, dlatego w ramach projektu analizowane są instytucje polityczne, uwarunkowania prawne, a także postawy społeczne i procesy ekonomiczne. Autorzy korzystają z dorobku nauk politycznych, prawnych, socjologii i ekonomii oraz ogólnodostępnych danych statystycznych.
czytaj więcej »
Wpływ reguł wyborczych na jakość demokracji lokalnej w Polsce
Podstawowym celem badań jest sprawdzenie wpływu wprowadzenia nowej ordynacji wyborczej na szczeblu samorządowym w Polsce. Polski ustawodawca wprowadził w 2011 r. (Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – „Kodeks Wyborczy”), rozróżnienie na gminy miejskie będące na prawach powiatu oraz gminy miejskie nieposiadające takiego statusu. W wyniku tego, w tych pierwszych rady miejskie będą wybierane zgodnie z regułą większościową (jednomandatowe okręgi wyborcze). W tych drugich natomiast radni będą wybierani w systemie proporcjonalnym z list kandydatów w okręgach wielomandatowych. Ze względu na to, że dana sytuacja tworzy zupełnie niepowtarzalną możliwość oceny wpływu układu instytucjonalnego (reguły wyborcze) w sposób quasi-eksperymentalny, chcemy wykorzystać tę okazję i rzetelnie zbadać wspomniany wyżej wpływ.
Podstawowym celem zespołu badawczego jest zbadanie wpływu tych, de facto, przypadkowo wprowadzonych zmian w regułach wyborczych na szereg zjawisk, które powszechnie postrzegane są jako kluczowe dla oceny jakości współczesnych demokracji i efektywności rządzenia. Zjawiska, jakie chcemy zbadać, to wpływ typu ordynacji wyborczej na: (a) skład wybranych rad i sposób ich funkcjonowania, (b) partycypację wyborczą, (c) poziom sprawstwa politycznego (political efficacy) oraz (d) poziom współuczestnictwa obywateli w procesach zarządzania publicznego. Projekt proponuje przetestowanie szeregu precyzyjnie sformułowanych hipotez i pytań badawczych. Podstawowa logika naszych oczekiwań w zakresie hipotez wywodzi się z teoretycznych oraz empirycznych ustaleń przedstawionych w literaturze dotyczącej wpływu ordynacji wyborczych. Logika i mechanika systemów wyborczych zostały przetestowane przede wszystkim na poziomie krajowym, w związku z tym wiarygodne dane dotyczące poziomu lokalnego są niezwykle rzadkie. Niemniej, nie widzimy fundamentalnych powodów, dla których logika mechaniki reguł wyborczych powinna być zasadniczo odmienna w tych dwóch kontekstach.
Państwo w świadomości społecznej: postawy, oceny, preferencje
Państwo to instytucja towarzysząca ludzkości przez większość jej spisanej historii. Przybierało różnorakie formy i poziom instytucjonalizacji. Pełniło różne funkcje, bywało wysoko cenione i pogardzane. Tworzyło cywilizacje, ale równie często przyczyniało się do ich niszczenia. W nowym badaniu naukowcy z Centrum Studiów nad Demokracją Uniwersytetu SWPS – prof. Radosław Markowski oraz Piotr Zagórski – próbują odtworzyć stan świadomości społecznej Polek i Polaków na temat państwa, jego roli i możliwości.
czytaj więcej »
Publikacje
naukowe
Centrum
w mediach