Centrum Studiów nad Demokracją
Instytut Nauk Społecznych
Centrum prowadzi badania naukowe z zakresu teorii demokracji, modeli i jakości demokracji, partycypacji obywatelskiej i politycznej, innowacji demokratycznych, ruchów społecznych, a także postaw i poglądów politycznych. Współpracuje z licznymi ośrodkami badawczymi w Polsce i za granicą, a także z organizacjami pozarządowymi.
Cele badawcze
Członkowie Centrum Studiów nad Demokracją prowadzą badania naukowe dotyczące teorii demokracji, modeli i jakości demokracji, partycypacji obywatelskiej i politycznej, innowacji demokratycznych, ruchów społecznych, a także postaw i poglądów politycznych. Działania pracowników centrum, oprócz wymiaru naukowego, mają na celu identyfikację dobrych praktyk pozwalających na usprawnienie funkcjonowania sfery publicznej.
Nasz
zespół
Projekty
naukowe
Centrum skupia się na badaniu polskiej demokracji, która przez długie lata nie doczekała się kompleksowego opisu, monitoringu i oceny. Członkowie centrum przeprowadzili Demokratyczny Audyt Polski – pierwsze całościowe i porównawcze ujęcie problemu stanu demokracji w Polsce.
Polskie generalne studium wyborcze
Polskie Generalne Studium Wyborcze ma na celu rzetelną rejestrację i analizę najważniejszych wydarzeń politycznych w kraju – wyborów parlamentarnych. Stanowi odpowiednik badań empirycznych nad ogólnokrajowymi wyborami, prowadzonych w większości dojrzałych demokracji i stanowiących kanon w dziedzinie socjologii polityki i nauk o polityce.
Jest to unikatowy i pionierski w Polsce projekt badawczy. Poprzez swą powtarzalność oraz znaczną liczebność próby jest jednym z najważniejszych w kraju przedsięwzięć badawczych w naukach społecznych. Pozwala na historyczne analizy trendów i dynamiki postaw oraz świadomości politycznej współczesnych Polaków.
Demokratyczny audyt polski
Pierwsza w Polsce próba całościowego i porównawczego ujęcia problemu stanu polskiej demokracji, z uwzględnieniem trzech perspektyw: instytucji (ich specyfiki i jakości działania, czyli tzw. struktury możliwości), elit politycznych, partii, ich programów (podaży demokratycznej) oraz obywateli, ich preferencji i postaw wobec demokracji (popytu demokratycznego).
Celem Audytu jest stworzenie kompleksowego opisu polskiej demokracji – zarówno procedur demokratycznych, jak i otoczenia prawnego i społeczno-kulturowego. Jednym z warunków osiągnięcia tego celu jest zastosowanie interdyscyplinarnego podejścia, dlatego w ramach projektu analizowane są instytucje polityczne, uwarunkowania prawne, a także postawy społeczne i procesy ekonomiczne. Autorzy korzystają z dorobku nauk politycznych, prawnych, socjologii i ekonomii oraz ogólnodostępnych danych statystycznych.
czytaj więcej »
Wpływ reguł wyborczych na jakość demokracji lokalnej w Polsce
Podstawowym celem badań jest sprawdzenie wpływu wprowadzenia nowej ordynacji wyborczej na szczeblu samorządowym w Polsce. Polski ustawodawca wprowadził w 2011 r. (Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – „Kodeks Wyborczy”), rozróżnienie na gminy miejskie będące na prawach powiatu oraz gminy miejskie nieposiadające takiego statusu. W wyniku tego, w tych pierwszych rady miejskie będą wybierane zgodnie z regułą większościową (jednomandatowe okręgi wyborcze). W tych drugich natomiast radni będą wybierani w systemie proporcjonalnym z list kandydatów w okręgach wielomandatowych. Ze względu na to, że dana sytuacja tworzy zupełnie niepowtarzalną możliwość oceny wpływu układu instytucjonalnego (reguły wyborcze) w sposób quasi-eksperymentalny, chcemy wykorzystać tę okazję i rzetelnie zbadać wspomniany wyżej wpływ.
Podstawowym celem zespołu badawczego jest zbadanie wpływu tych, de facto, przypadkowo wprowadzonych zmian w regułach wyborczych na szereg zjawisk, które powszechnie postrzegane są jako kluczowe dla oceny jakości współczesnych demokracji i efektywności rządzenia. Zjawiska, jakie chcemy zbadać, to wpływ typu ordynacji wyborczej na: (a) skład wybranych rad i sposób ich funkcjonowania, (b) partycypację wyborczą, (c) poziom sprawstwa politycznego (political efficacy) oraz (d) poziom współuczestnictwa obywateli w procesach zarządzania publicznego. Projekt proponuje przetestowanie szeregu precyzyjnie sformułowanych hipotez i pytań badawczych. Podstawowa logika naszych oczekiwań w zakresie hipotez wywodzi się z teoretycznych oraz empirycznych ustaleń przedstawionych w literaturze dotyczącej wpływu ordynacji wyborczych. Logika i mechanika systemów wyborczych zostały przetestowane przede wszystkim na poziomie krajowym, w związku z tym wiarygodne dane dotyczące poziomu lokalnego są niezwykle rzadkie. Niemniej, nie widzimy fundamentalnych powodów, dla których logika mechaniki reguł wyborczych powinna być zasadniczo odmienna w tych dwóch kontekstach.
Państwo w świadomości społecznej: postawy, oceny, preferencje
Państwo to instytucja towarzysząca ludzkości przez większość jej spisanej historii. Przybierało różnorakie formy i poziom instytucjonalizacji. Pełniło różne funkcje, bywało wysoko cenione i pogardzane. Tworzyło cywilizacje, ale równie często przyczyniało się do ich niszczenia. W nowym badaniu naukowcy z Centrum Studiów nad Demokracją Uniwersytetu SWPS – prof. Radosław Markowski oraz Piotr Zagórski – próbują odtworzyć stan świadomości społecznej Polek i Polaków na temat państwa, jego roli i możliwości.
czytaj więcej »
Publikacje
naukowe
Centrum
w mediach