Sprawdź nasze rozbudowane narzędzie do wyszukiwania.

Szukaj po kategoriach – oszczędzaj swój czas.

Uniwersytet SWPS - Strona główna
Prawne aspekty e-votingu na tle porównawczym
naukowo-badawczy
studencki
zakończony

Prawne aspekty e-votinguna tle porównawczym

Marcin Rulka
kierownik projektu
Marcin Rulka

wartość projektu: 82 120 PLN
instytucja finansująca: Narodowe Centrum Nauki
dyscyplina: nauki prawne
lokalizacja: Poznań
okres realizacji: 2013 2014 2015 2016

projekt naukowy

Prawne aspekty

e-votingu na tle porównawczym

 

Jednostka realizującaswps poznan white
Kwota dofinansowania 82 120 PLN
Jednostka finansującaNCN

Okres realizacji projektu: 2013–2016

Zamiast wizyty w lokalu wyborczym – oddanie głosu za pośrednictwem aplikacji zainstalowanej na komputerze albo telefonie. Głosowanie elektroniczne wciąż znajduje się na etapie prób i eksperymentów. Jego powszechne zastosowanie, również w polskim prawie wyborczym, wydaje się jednak kwestią czasu. Projekt realizowany pod kierownictwem dr. Marcina Rulki dotyczy porównawczej analizy procedury wyborczej pod kątem wprowadzania e-votingu w Polsce.

Założenia projektu

Porównawczy charakter projektu umożliwi przedstawienie poglądów doktryny prawa konstytucyjnego w badanych państwach oraz regulacji prawnych, które nie sprawdziły się.

Pozwoli to być może na uniknięcie podobnych rozwiązań przy projektowaniu polskiej regulacji w tym zakresie, a na pewno skłoni polską doktrynę przedmiotu do szerszego zainteresowania się tym zagadnieniem.

Przedmiotem sporów wyrażonych już w licznych orzeczeniach sądowych jest zgodność e-votingu z zasadą równości, a zwłaszcza z zasadą tajności głosowania, co wymaga szczególnego rozważenia. Prowadzone badania mają na celu przede wszystkim szczegółowe przedstawienie procedury wyborczej związanej z głosowaniem elektronicznym, jak np. rejestracja wyborców, oddawanie głosu, ustalanie wyników głosowania itd.

Porównanie tych regulacji pozwoli na zaprezentowanie propozycji, które – zdaniem badaczy zaangażowanych w realizację projektu – mogą być wykorzystane również w Polsce.

Zespół badawczy

prof. Krzysztof Skotnicki
wykonawca w projekcie

Wyniki badań 

Projekt miał na celu analizę obecnie funkcjonujących w różnych państw systemów głosowania elektronicznego z punktu widzenia zgodności z wymogami rzetelnej procedury wyborczej, które przejawiają się najsilniej w zasadach prawa wyborczego.

Kluczową dla projektu publikacją był artykuł dotyczący orzecznictwa sądowego w zakresie e-votingu. Publikacja pokazuje, że istnieją poważne wątpliwości co do zgodności e-votingu, przede wszystkim z zasadą tajności głosowania oraz zasadą równości wyborów. Ustalenie te były bardzo ważne w trakcie pisania artykułu podsumowującego projekt, dotyczącego zgodności e-votingu z zasadami prawa wyborczego.

W związku z poważnymi wątpliwościami w zakresie zgodności e-votingu z zasadami prawa wyborczego zarówno tymi expressis verbis wynikającym z konstytucji, jak i wyprowadzonymi z innych jej przepisów, należałoby ograniczać stosowanie tego sposobu głosowania. Tym bardziej, że można wykorzystać silniej osadzone w procedurze wyborczej głosowanie korespondencyjne oraz głosowanie przez pełnomocnika.

Zastosowanie e-votingu wydaje się zasadne jedynie w przypadku głosowania poza granicami kraju. Wynika to z faktu, że w związku z czynnikiem transgranicznym inne sposoby głosowania nie przedstawiają się już tak korzystnie w porównaniu z e-votingiem. W przypadku głosowania elektronicznego problem transgraniczności w zasadzie nie występuje.

Kolejny ważny czynnik to niewielka z reguły liczba głosów oddawana za granicą, która zwykle nie wpływa na wynik wyborów w znaczeniu możliwości sformowania większości parlamentarnej.

Wnioski

W ramach projektu oceniono zgodność funkcjonujących w wielu państwach rozwiązań w zakresie głosowania elektronicznego.

Z przeprowadzonej analizy wynika, że e-voting w wielu przypadkach uniemożliwia dochowanie wymogów niektórych zasad prawa wyborczego, a szczególnie zasady tajności głosowania. Zdaniem informatyków nie ma bowiem takiego systemu informatycznego, który zagwarantowałby, że treść głosu danego wyborcy nie zostanie ujawniona. Istnieje również duże zagrożenie zmiany treści głosu, co z kolei godzi w zasadę równości wyborów.

Stosowane przez niektóre państwa rozwiązanie polegające na stworzeniu wyborcom możliwości unieważnienia swojego głosu oddanego elektronicznie poprzez zagłosowanie w formie tradycyjnej nie stanowi rozwiązania tego problemu, gdyż wyborca w opisanej sytuacji nie jest świadomy zmiany treści swojego głosu.

Zrealizowany projekt powinien przyczynić się do szerszego zajęcia się problematyką dopuszczalności głosowania elektronicznego w polskiej doktrynie prawa. Dotąd bowiem zagadnienie e-votingu było rozpatrywane głównie w obszarze informatyki, politologii czy socjologii.

Wyniki przeprowadzonych w projekcie badań mogą w przyszłości wpłynąć na przyjęcie regulacji dotyczących głosowania elektronicznego w odpowiednim kształcie. To może przyczynić się do zwiększenia partycypacji obywateli w życiu politycznym kraju przy zachowaniu swobody wyrażania przez nich poglądów.

Publikacje

  • Republika Indii: wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2013 r. w sprawie prawa do głosowania przeciwko wszystkim kandydatom, sygn. akt nr 161/2004. Przegląd Sejmowy, 2, 223-228. Doi: brak. Rulka, M. (2015).
  • Orzecznictwo dotyczące konstytucyjności regulacji umożliwiających głosowanie elektroniczne (Niemcy, Austria, Estonia, Indie). Przegląd Sejmowy, 6, 217-228. Doi: brak. Rulka, M. (2015).
  • VERYFING THE VOTE VI MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA DOTYCZĄCA GŁOSOWANIA ELEKTRONICZNEGO (BREGENZ/LOCHAU 29-31.10.2014 R.). Państwo i Prawo, 1, 120-122. Doi: brak. Rulka, M. (2016).
  • Sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej (Conference for eDemocracy and open Government), Krems (Austria), 20–22 maja 2015 roku. Studia Wyborcze, t. XX, 93-98. Doi: brak. Rulka, M. (2015).
  • Partycypacja elektroniczna na szczeblu lokalnym na przykładzie budżetu partycypacyjnego Miasta Łódź. (132-141). Warszawa, Diffin. Rulka, M., Niżnik-Dobosz, I. (2014).
  • E-voting a zasady prawa wyborczego Przegląd Sejmowy (w procedurze recenzyjnej).
  • Rozwój instytucji demokracji bezpośredniej oraz pośredniej jako szansa na likwidację deficytu demokracji w Unii Europejskiej, [w:] Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Zagrożenia dla integracji europejskiej na początku XXI wieku (w druku).
  • E-Voting Case Law. A Comparative Analysis, Ashgate, Dorchester 2015. s. 294, Studia Wyborcze, Tom 21, s. 135-146. Ardita Driza Maurer, Jordi Barrat (eds.).