I Festiwal Książki Psychologicznej

Na dwa październikowe dni Sopot zamieni się w stolicę książki psychologicznej. Na publiczność czekają spotkania wokół bestsellerowych książek z udziałem ich autorów. Wykłady i warsztaty poprowadzą psychologowie z Uniwersytetu SWPS, Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Zielonogórskiego. Ich tematyka jest mocno zróżnicowana: od treningu poznawczego przez samokontrolę w świetle badań po zagadnienia związane z chorobą afektywną dwubiegunową. Nie zabraknie też wystąpień odnoszących się do aktualnych wydarzeń i kondycji współczesnego człowieka. Będziemy rozmawiać o zachowaniu tolerancji w czasach, które jej nie sprzyjają, a także nasileniu się zachowań antynaukowych i antywykształceniowych. Każdy z festiwalowych dni zakończy debata z udziałem wybitnych psychologów.

13.00-14.00 – Jak budować równoważne zespoły – warsztat dr Nataszy Kosakowskiej-Berezeckiej i dr. hab. Tomasza Besty (Uniwersytet Gdański) | miejsce: SOPOTEKA, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot Centrum

14.00-14.30 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | miejsce: SOPOTEKA, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot Centrum

15.00-16.00 – Siła woli – samokontrola w świetle badań – wykład dr hab. Romany Kadzikowskiej-Wrzosek (Uniwersytet SWPS w Sopocie) | SOPOTEKA, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot Centrum

16.00-17.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | SOPOTEKA, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot Centrum

17.00-18.00 – Trening poznawczy – spotkanie nauki z praktyką, Piotr Bucki rozmawia z prof. Edwardem Nęcką (Uniwersytet Jagielloński, PAN) | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

18.00-19.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum)

19:00-20:00 – Homo nie całkiem sapiens – rozmowa prof. Bogdana Wojciszke (Uniwersytet SWPS w Sopocie), z Marcinem Rotkiewiczem, Polityka | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

20.00-21.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

11:00-12:00 – Rodzina wobec choroby afektywnej dwubiegunowej – wykład psychiatry Wojciecha Pączka (Uniwersytet SWPS w Sopocie)  | miejsce: SOPOTEKA, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot Centrum

12.00-13.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek

13:00-14:00 – Ocenianie rozwoju ucznia na podstawie książki „Jak pomagać (a nie szkodzić) uczniom ocenianiem szkolnym” – wykład prof. Bolesława Niemierko (Uniwersytet SWPS w Sopocie) | miejsce: SOPOTEKA, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot Centrum

14.00-15.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | miejsce: SOPOTEKA, ul. Tadeusza Kościuszki 14, Sopot Centrum

12.00-13.00 – Jak być tolerancyjnym w trudnych czasach? – wykład prof. Małgorzaty Kossowskiej (Uniwersytet Jagielloński) | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

13.00-15.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | miejsce: sala główna, Sopot Centrum

14:00-15:00 – Posłuszni do bólu po polsku. O znaczeniu eksperymentu Milgrama – wykład dr. hab. Tomasza Grzyba (Uniwersytet SWPS we Wrocławiu) o znaczeniu eksperymentu Milgrama | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

15.00-16.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

16.00-17.00 – Czy toniemy w morzu niemądrości? – wykład prof. Wiesława Łukaszewskiego (Uniwersytet Zielonogórski) | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

17.00-18.00 – Czas na dyskusję i podpisywanie książek | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

18.00-20.00 – Wiarygodność psychologii a jej społeczna użyteczność w czasach niepewności – dyskusja panelowa. Prowadzenie: Marcin Rotkiewicz, uczestnicy: prof. Bogdan Wojciszke, prof. Wiesław Łukaszewski, prof. Małgorzata Kossowska, dr hab. Tomasz Grzyb | miejsce: sala główna, I piętro, Sopot Centrum

Podczas warsztatu skupimy się na rozwoju umiejętności związanych z budowaniem takiego klimatu współpracy w zespole, który zwiększa szansę na to, by jego członkowie i członkinie mogli być sobą. To podnosi poczucie bezpieczeństwa, jakość pracy, efektywność i innowacyjność całego zespołu.

Jak świat długi i szeroki, ludzie należą do różnych grup. Niezależnie od tego, jakie to są grupy, możemy dostrzec podobne mechanizmy, które z tą przynależnością są związane, możemy również opisać jej skutki. Poczucie, że jest się częścią grupy, działa podobnie na wszystkich. To poczucie przynależności może być pozytywnym doświadczeniem, dającym ludziom poczucie kontroli, własnej wartości i doświadczenie bycia częścią czegoś większego. Ma ono jednak pewne kłopotliwe konsekwencje.

Mimo że ludzie różnią się od siebie, należą do odmiennych plemion, grup, partii, fanklubów, często jako osoby należące do większej wspólnoty jadą na tym samym wózku. Chcemy się przyjrzeć konsekwencjom tych odmiennych przynależności, by spojrzeć na siebie i świadomie działać, a nie padać ofiarą działań bezmyślnych, automatycznych, bezrefleksyjnych.

dr Natasza Kosakowska-Berezecka – psycholog, wykładowczyni akademicka, pracuje w Zakładzie Psychologii Międzykulturowej i Psychologii Rodzaju w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego. Bada mechanizmy sprzyjające równości i docenianiu różnorodności. Jest doświadczoną trenerką komunikacji międzykulturowej, mediatorką i konsultantką ds. różnorodności. Kierowała międzynarodowym konsorcjum badawczym PAR Migration Navigator (www.migrationnavigator.org). Opublikowała wiele prac naukowych i popularnonaukowych. Jest redaktorką w czasopismach „Frontiers in Psychology” oraz „Health Psychology Report”, a także aktywną członkinią International Association for Cross-Cultural Psychology. Autorka książki: „Między grupami. Przewodnik po relacjach z ludźmi, którzy się od nas różnią” (współautorstwo z dr. hab. Tomaszem Bestą).

dr hab. Tomasz Besta – psycholog, doktor habilitowany w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego. Bada zagadnienia z pogranicza psychologii społecznej i psychologii osobowości, koncentrując się na procesach grupowych i relacjach międzygrupowych. Jest zaangażowany w krajowe i międzynarodowe projekty badawcze. Publikuje w prestiżowych polskich i zagranicznych czasopismach naukowych. Jest członkiem zespołu redakcyjnego czasopism „Current Issue in Personality Psychology” i „Psychologia Społeczna”. Współorganizował zajęcia Uniwersytetu Dziecięcego. Jego teksty popularnonaukowe ukazywały się m.in. w czasopiśmie „Charaktery”. Autor książki: „Między grupami. Przewodnik po relacjach z ludźmi, którzy się od nas różnią” (współautorstwo z dr Nataszą Kosakowską-Berezecką).

Badania psychologiczne dotyczące siły woli – w tym między innymi słynny test pianki (Marshmallow Test) Waltera Mischela – zmierzają do odkrycia umiejętności i kompetencji, które wiążą się z siłą woli. Celem wykładu jest przyjrzenie się wynikom tych badań i na tej podstawie próba odpowiedzi na dwa pytania. Po pierwsze – jakie kompetencje i umiejętności posiadają osoby o silnej woli? Po drugie – czy siła woli, która pozwala skutecznie działać nie pozbawia jednocześnie radości życia?

Prelegentka zajmuje się zagadnieniami siły woli, samoregulacji i kontroli działania, które stanowią obecnie jedne z najważniejszych tematów współczesnej psychologii. Dokonywane w tej dziedzinie ustalenia nie tylko mają doniosłe znaczenie teoretyczne, ale także niosą ze sobą istotne implikacje praktyczne. Podejmowana przez autorkę problematyka obejmuje poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o czynniki odpowiedzialne za skuteczność w dążeniu do celu, radzenie sobie z własnymi słabościami czy – na poziomie bardziej ogólnym – określenie psychologicznego mechanizmu, który pozwala człowiekowi aktywnie wpływać zarówno na kształt osobowości, jak i bieg własnego życia.

dr hab. Romana Kadzikowska-Wrzosek – psycholog, doktor habilitowana w Zakładzie Psychologii Ogólnej Uniwersytetu SWPS Wydziału Zamiejscowego w Sopocie. Jej zainteresowania naukowe obejmują psychologię osobowości oraz psychologię emocji i motywacji. Autorka prowadzi badania dotyczące istotnych funkcji osobowości według podejścia społeczno-poznawczego: planowania działań oraz kierowania ich przebiegiem. Napisała wiele artykułów naukowych, a także prac popularyzujących wiedzę psychologiczną, poświęconych takim zagadnieniom, jak proces samoregulacji, kontrola działania, wytrwałość, skuteczność działania oraz dobrostan psychofizyczny. Autorka książki: „Siła woli. Autonomia, samoregulacja i kontrola działania”.

Czy umysł można trenować, tak jak trenuje się mięśnie? Jak trzeba zorganizować trening mentalny, aby miał sens? Czy efekty takiego treningu są wydatne? Czy są długotrwałe? Czy efekty treningu generalizują się, obejmując nie tylko ćwiczoną funkcję lub sprawność, lecz także sprawności ogólne, w tym inteligencję? Czy ma znaczenie to, kto trenuje i jaką ma wyjściową sprawność umysłową lub poziom inteligencji? Trening poznawczy dzisiaj to nie tylko dziedzina badań, lecz także coraz bardziej intratny biznes. Na rynku działają liczne firmy sprzedające zestawy ćwiczeń poznawczych, zwykle w postaci gier komputerowych. Produkty te są na ogół reklamowane jako ćwiczenia rozwijające mózg, a konkretny zestaw ćwiczeń poznawczych zazwyczaj nosi nazwę nawiązującą do neuronauki, na przykład neurobik, przez analogię do aerobiku. Nie znaczy to oczywiście, że mamy tu do czynienia z oddziaływaniem bezpośrednio ulepszającym mózg.

Prawdopodobnie chodzi o to, że neuronauka cieszy się większym prestiżem niż klasyczna psychologia. W roku 2013 rynek takich produktów w samych tylko Stanach Zjednoczonych był wart 715 milionów dolarów. Dzisiaj jest on wart znacznie więcej, a ocenia się, że w roku 2020 sprzedaż różnego rodzaju „neurotreningów” osiągnie wartość 3,38 miliarda dolarów. Tymczasem dane empiryczne dotyczące skuteczności „neurotreningów” nakazują daleko posunięty sceptycyzm. Pojawiły się bowiem oskarżenia o wprowadzanie konsumentów w błąd, jakoby oferowane produkty miały potwierdzoną w badaniach zdolność usprawniania funkcji mózgu. Na przykład jedna ze znanych firm sprzedających treningi poznawcze zapłaciła 2 miliony dolarów kary za bezpodstawną reklamę, była też zmuszona poinformować o tym fakcie potencjalnych nabywców.

prof. Edward Nęcka – profesor psychologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Współpracuje również z Uniwersytetem SWPS. Specjalizuje się w problematyce z pogranicza psychologii poznawczej i psychologii różnic indywidualnych. Prowadzi badania na temat poznawczego podłoża cech osobniczych, takich jak kreatywność, inteligencja i samokontrola. Oprócz licznych artykułów zawierających opis wyników badań, opublikował osiem książek – podręczników i monografii. Jest współautorem (z J. Orzechowskim i B. Szymurą) podręcznika „Psychologia poznawcza”, a także autorem książek „Trening twórczości” i „Trening poznawczy”. Od roku 2001 jest członkiem Polskiej Akademii Nauk.

Rozmowa dotyczyć będzie szeroko pojętej psychologii społecznej. Autorzy poruszą następujące wątki: czy da się przewidzieć takie zjawiska społeczne, jak wzbierająca obecnie fala populizmu na świecie; czy władza zmienia ludzi; dlaczego Polacy narzekają; najważniejsze teorie w psychologii; jak psychologia radzi sobie z fałszerstwami eksperymentów i problemem powtarzalności (replikacji) wyników badań.

Ludzie od tysięcy lat spoglądali w niebo, starając się przeniknąć tajemnice gwiazd. Tymczasem psychologia istnieje od zaledwie stu dwudziestu lat, tak jakby to, co tuż obok, pod ręką, w naszym bliskim otoczeniu, nie było aż tak interesujące. A przecież świat – zarówno ten wokół nas, jak i ten w naszych umysłach staje się coraz bardziej skomplikowany i wciąż stawia przed nami nowe wyzwania. Do tego, by choć trochę go zrozumieć, nie wystarczy nam zdrowy rozsądek ani nasze jednostkowe doświadczenie. Potrzebna jest także dobrze udokumentowana wiedza, między innymi ta płynąca z badań psychologów.

O tym, co psychologia ma dziś do powiedzenia na temat władzy, polityki i moralności, kobiet i mężczyzn, dobrych i złych ludzi, naszych zachowań, decyzji i wyborów (nie tylko politycznych), oraz o wielu innych sprawach z profesorem Bogdanem Wojciszke rozmawia Marcin Rotkiewicz.

Marcin Rotkiewicz – dziennikarz naukowy, od 2001 roku pracuje w tygodniku „Polityka”. Absolwent dziennikarstwa i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta Knight Science Journalism Program w Massachusetts Institute of Technology (USA). Popularyzuje wiedzę, przede wszystkim na temat biotechnologii, ewolucji człowieka i neuronauki. Interesuje się również teoriami pseudonaukowymi i spiskowymi. Trzykrotnie otrzymał wyróżnienie w konkursie Polskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Naukowych na najlepszy artykuł popularnonaukowy. Opublikował wywiad rzekę z prof. Jerzym Vetulanim „Mózg i błazen” oraz książkę „W królestwie Monszatana. GMO, gluten i szczepionki” oraz najnowszej „Homo nie całkiem sapiens” – rozmowa z prof. Bogdanem Wojciszke.

prof. Bogdan Wojciszke – profesor psychologii, członek rzeczywisty PAN,  pracownik Uniwersytetu SWPS w Sopocie, stypendysta Fundacji Humboldta i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Zainteresowania badawcze: spostrzeganie ludzi, wartości, dynamika związków interpersonalnych, psychologia moralności. Opublikował 10 książek, m.in. „Teoria schematów społecznych”, „Procesy oceniania ludzi”, „Psychologia miłości”, „Psychologia społeczna”, „Agency and Communion in Social Psychology”, „Homo nie całkiem sapiens” (współautorstwo z Marcinem Rotkiewiczem) i ponad 160 artykułów naukowych.

Wykład będzie poświęcony etiologii i obrazowi klinicznemu choroby afektywnej dwubiegunowej. Nie zabraknie przykładów z praktyki klinicznej. Autor opowie również  o tym, czym choroba jest dla bliskich pacjenta, jak mogą sobie z nią radzić i jak skutecznie pomagać pacjentowi po wyjściu ze szpitala. 

Choroba afektywna dwubiegunowa to druga najczęstsza przyczyna niezdolności do pracy z powodów psychiatrycznych. Istnieje więc spore prawdopodobieństwo, że albo sam jesteś w grupie ryzyka, albo znasz kogoś, kto w niej jest.

I może zabrzmi to dziwnie, ale w pewnym sensie to błogosławieństwo. Jeśli nauczysz się z nią dobrze żyć, to może się okazać, że staniesz się lepszą wersją siebie. Taką, która potrafi dobrze wykorzystać jeden i drugi biegun. Po angielsku ta choroba nazywa się bipolar disorder. Można jednak myśleć o niej w kategorii bipolar in order. To gra słów. Disorder oznacza zaburzenie. In order oznacza w porządku.

Żadna książka nie zastąpi terapii. Ale może stać się uzupełnieniem procesu terapeutycznego. Wszystkie opisane w niej techniki są przebadane i skuteczne, lecz nigdy nie zastąpią całościowego procesu – od diagnozy do leczenia.

Wojciech Pączek – absolwent Wydziału Lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, od 2017 roku specjalista psychiatra. Obecnie praktykuje zarówno w szpitalu, jak też w poradniach zdrowia psychicznego i we własnym gabinecie. Wykładowca Uniwersytetu SWPS w Sopocie. Autor książki: „Złap równowagę. Jak dobrze żyć z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym” (współautorstwo z Piotrem Buckim).

Ocenianie szkolne ewoluuje od bezwzględnego rozgrywania wymagań programowych do elastycznego wspomagania postępów ucznia. Służy temu psychologia poznawcza, dostarczając przykładów i zasad skutecznego wpływu edukacyjnego. Nauczyciele potrzebują tej psychologii. Oczekiwania społeczne dotyczące jakości oceniania w szkole są bardzo wysokie. Uczniowie, ich rodzice, władze szkolne i opinia publiczna chcą wierzyć, że nauczyciel uznaje wartość wszystkich swoich obowiązków, potrafi zdobyć pełną informację o wynikach nauczania i skutecznie unika jakichkolwiek uprzedzeń wobec uczniów. Niełatwo sprostać tym oczekiwaniom. Spontaniczne uczenie się owocuje wartościami i umiejętnościami, które trudniej ogarnąć niż wiedzę odtwórczą, ponieważ zasadniczą rolę odgrywa w nich motywacja. Wyjaśnia ona obecne i zapowiada przyszłe osiągnięcia uczniów. Objęcie jej ocenianiem zmniejsza obiektywizm wyników, ale zwiększa ich trafność.

prof. Bolesław Niemierko – profesor, pedagog i wykładowca na Uniwersytecie SWPS w Sopocie. Autorytet w dziedzinie pomiaru dydaktycznego, autor ponad 100 publikacji z tego zakresu. Założyciel i kierownik seminarium doktoranckiego pomiaru dydaktycznego, oceniania osiągnięć uczniów i diagnostyki edukacyjnej, a także Podyplomowego Studium Pomiaru Dydaktycznego i Podyplomowego Studium Ewaluacji Dydaktycznej; stypendysta Fulbrighta, IREX i Fundacji Kościuszkowskiej, laureat Nagrody Wydziału I PAN (dwukrotnie). Autor książek: „Jak pomagać (a nie szkodzić) uczniom ocenianiem szkolnym”, „Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki”, „Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki”.

Żyjemy w zaskakujących czasach. Do tej pory wiele osób nie może uwierzyć w brexit, wybór Trumpa na prezydenta USA, kryzys zaufania do Unii Europejskiej, ani też w popularność skrajnie prawicowych ugrupowań w Europie. Wiele osób jednak te zmiany popiera.

Od wielu lat psychologia wskazuje na jeszcze jeden wymiar, którego znaczenie ujawnia się szczególnie w niepewnych czasach. Jest to fundamentalny wymiar naszego umysłu: otwartość – zamkniętość umysłowa (closed – open mindedness), najpełniej opisany przez Miltona Rokeacha w 1960 roku, twórczo komentowany przez Andrzeja Malewskiego (1961), a współcześnie analizowany przez Ariego W. Kruglanskiego i sporą grupę skupionych wokół niego badaczy.

Wymiar ten odróżnia osoby otwarte na informacje i nowe idee, gotowe na zmianę swoich poglądów od osób, które są sztywno przywiązane do swoich przekonań i odporne na to, co nieznane. Zamkniętość oznacza więc skłonność do utrzymywania w umyśle jednego punktu widzenia i przekonanie o jego niepodważalnej prawdziwości, co prowadzi do odrzucenia innych perspektyw. Zamkniętość sprawia, że ludzie wierzą, że są w posiadaniu prawdy absolutnej, dlatego bezkrytycznie depczą przekonania innych jako z gruntu nieprawdziwe i złe. Obiektywne fakty, racjonalne argumenty, dowody – to wszystko nie ma żadnego znaczenia. Tego się nie dostrzega, to się odrzuca lub tak tym manipuluje, że zdaje się wzmacniać przekonanie wyjściowe. Dlatego, poza innymi efektami, zamkniętość prowadzi do szkodliwych sądów o rzeczywistości, utrzymywania biało-czarnej wizji świata, zafałszowywania rzeczywistości, niesprawiedliwych ocen innych osób. Jest źródłem stereotypizacji, uprzedzeń, dyskryminacji, a w konsekwencji odmawiania wielu osobom i grupom społecznym prawa do życia. Zamkniętość zagraża tolerancji i otwartej demokracji.

prof. Małgorzata Kossowska – psycholog, profesor nauk humanistycznych, kierownik Zakładu Psychologii Społecznej i Centre for Social Cognitive Studies w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka ponad 60 artykułów opublikowanych w czasopismach polskich i zagranicznych. Autorka (i współautorka) siedmiu książek poświęconych poznaniu społecznemu, m.in. najnowszej „Tolerancja w czasach niepewności” (współautorstwo z Ewą Szumowską i Pauliną Szwed). Bada procesy (poznawcze, motywacyjne) leżące u podłoża złożonych zjawisk społecznych. Identyfikuje czynniki sprzyjające zamkniętości umysłowej, sztywności i niezmienności poglądów.

Pytania o naturę zła są jednymi z najczęściej zadawanych w wielu naukach – w filozofii, teologii, szeroko rozumianych naukach społecznych oraz oczywiście w psychologii. Dlaczego ludzie są w stanie robić złe rzeczy swoim bliźnim? Czy każdy z nas nosi w sobie potencjał krzywdzenia innych? Czy trzeba być psychopatą, żeby razić prądem drugiego człowieka tak długo, aż (najprawdopodobniej) umrze? W trakcie wykładu przyjrzymy się tym pytaniom, choć to, czy znajdziemy satysfakcjonujące odpowiedzi, pozostaje otwartą kwestią.

Jeśli zapytać psychologów, jakie badania w historii rozwoju tej dyscypliny wydają im się najważniejsze, to 90% z nich wskaże na przeprowadzone w latach 60. i 70. ubiegłego wieku badania Stanleya Milgrama nad posłuszeństwem wobec autorytetu. W ramach prowadzonego przez siebie eksperymentu Milgram wyznaczał osobie badanej rolę nauczyciela. Jej zadaniem było karanie innego uczestnika eksperymentu za popełniane przez niego błędy. Do wymierzania kar służył generator prądu elektrycznego, wyposażony w 30 klawiszy, oznaczonych symbolami od 15 V do 450 V. Każdy kolejny błąd miał być karany coraz mocniejszym uderzeniem prądem. W trakcie eksperymentu znacząca część badanych deklarowała dyskomfort, mniej lub bardziej wyraźnie protestowała, ale ciągle wykonywała kolejne polecenia. W rzeczywistości naturalnie nikogo nie uderzano prądem, rolę drugiego badanego grał aktor, a krzyki odtwarzane były z taśmy. Wyniki osiągnięte przez Milgrama (ponad 60% badanych raziło prądem „do końca”) były przełomem w myśleniu o roli sytuacyjnego posłuszeństwa w psychologii.

Pół wieku później polscy psychologowie ponownie podejmują wątek posłuszeństwa wobec autorytetu. Wykorzystując paradygmat Milgrama, realizują najbardziej rozbudowany od czasu jego eksperymentów program badawczy, nastawiony na zrozumienie mechanizmów odpowiadających za wciąż nas szokujące zachowania ludzi.

dr hab. Tomasz Grzyb – psycholog społeczny, adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej Filii Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu, visiting lecturer w NATO School w Oberammergau w Niemczech, konsultant przy projektach NATO dotyczących operacji psychologicznych.

Naukowo zajmuje się psychologią wpływu społecznego, technikami wpływu i propagandą. Publikował w „Journal of Applied Social Psychology”, „Basic and Applied Social Psychology”, „Social Psychological and Personality Science”, „Personality and Individual Differences” i wielu innych czasopismach naukowych polskich i zagranicznych. Autor książek: „Eksperyment terenowy w psychologii społecznej” i „Posłuszni do bólu. O uległości wobec autorytetu w 50 lat po eksperymencie Milgrama” (współautorstwo z Dariuszem Dolińskim).

Na mądrość jako pewien sposób funkcjonowania ludzi trzeba patrzeć z perspektywy indywidualnej, ale można też sprawdzić, czy warunki, w jakich żyjemy, sprzyjają osiągnięciu mądrości. Wiele wskazuje na to, że jest przeciwnie. Systematyczne obserwacje życia społecznego ujawniają wiele zjawisk, które mądrości nie sprzyjają, na przykład nasilanie się postaw antynaukowych i antywykształceniowych, priorytet rywalizacji w działaniach jednostek i grup, fundamentalizmy polityczne i religijne, koncentracja na stałości i jednorodności, polityka historyczna i wiele innych. W obliczu tych zjawisk wielu z nas nabiera przekonania, że niemądrość jest bardziej praktyczna i funkcjonalna niż mądrość.

Napisano o mądrości ludzkiej tysiące tekstów przeróżnych. Wymyślono na jej temat tysiące aforyzmów. Od zarania dziejów wielkie umysły podejmowały próby uchwycenia istoty tego zjawiska, tego stanu ludzkiego umysłu, tej specjalnej właściwości niektórych ludzi. Robili to przede wszystkim filozofowie, ale już wcześniej w Torze, w Biblii znajdziemy księgi mądrościowe: Przypowieści Salomona, Księgę Koheleta i inne rozproszone biblijne teksty.

Mądrość traktowana jest jak skarb niezmiernie ceniony, ale – niestety – przed większością z nas ukryty w morzu niemądrości i trudny do zdobycia. Zapewne jednak osiągalny. W jaki sposób można ją osiągnąć? Co trzeba umieć, co trzeba zrobić, aby być mądrym?

prof. Wiesław Łukaszewski – profesor psychologii, wybitny autorytet w dziedzinie psychologii osobowości i psychologii społecznej. Autor licznych książek i artykułów naukowych. Znany popularyzator psychologii. Wieloletni przewodniczący Komitetu Nauk Psychologicznych PAN. Obecnie profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego. Autor książek „Wielkie i te nieco mniejsze pytania psychologii” oraz „Mądrość i różne niemądrości”.

Marcin Rotkiewicz – dziennikarz naukowy, od 2001 roku pracuje w tygodniku „Polityka”. Absolwent dziennikarstwa i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz stypendysta Knight Science Journalism Program w Massachusetts Institute of Technology (USA). Popularyzuje wiedzę przede wszystkim na temat biotechnologii, ewolucji człowieka i neuronauki. Interesuje się również teoriami pseudonaukowymi i spiskowymi. Trzykrotnie otrzymał wyróżnienie w konkursie Polskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy Naukowych na najlepszy artykuł popularnonaukowy. Opublikował wywiad rzekę z prof. Jerzym Vetulanim Mózg i błazen oraz książkę W królestwie Monszatana. GMO, gluten i szczepionki oraz najnowszej „Homo nie całkiem sapiens – rozmowa z prof. Bogdanem Wojciszke”.

prof. Bogdan Wojciszke – profesor psychologii, członek rzeczywisty PAN,  pracownik Uniwersytetu SWPS (Sopot), stypendysta Fundacji Humboldta i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Zainteresowania badawcze: spostrzeganie ludzi, wartości, dynamika związków interpersonalnych, psychologia moralności. Opublikował 10 książek, m.in. Teoria schematów społecznych, Procesy oceniania ludzi, Psychologia miłości, Psychologia społeczna, Agency and Communion in Social Psychology, Homo nie całkiem sapiens (współautorstwo z Marcinem Rotkiewiczem) i ponad 160 artykułów naukowych.

prof. Wiesław Łukaszewski – profesor psychologii, wybitny autorytet w dziedzinie psychologii osobowości i psychologii społecznej. Autor licznych książek i artykułów naukowych. Znany popularyzator psychologii. Wieloletni przewodniczący Komitetu Nauk Psychologicznych PAN. Obecnie profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego. Miłośnik dobrej literatury, muzyki oratoryjnej i ogrodów. Autor książek Wielkie i te nieco mniejsze pytania psychologii oraz Mądrość i różne niemądrości.

dr hab. Tomasz Grzyb – psycholog społeczny, adiunkt w Katedrze Psychologii Społecznej Filii Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu, visiting lecturer w NATO School w Oberammergau w Niemczech, konsultant przy projektach NATO dotyczących operacji psychologicznych.

Naukowo zajmuje się psychologią wpływu społecznego, technikami wpływu i propagandą. Publikował w „Journal of Applied Social Psychology”, „Basic and Applied Social Psychology”, „Social Psychological and Personality Science”, „Personality and Individual Differences” i wielu innych czasopismach naukowych polskich i zagranicznych. Autor książek: „Eksperyment terenowy w psychologii społecznej” i „Posłuszni do bólu. O uległości wobec autorytetu w 50 lat po eksperymencie Milgrama” (współautorstwo z Dariuszem Dolińskim).

prof. Małgorzata Kossowska – psycholog, profesor nauk humanistycznych, kierownik Zakładu Psychologii Społecznej i Centre for Social Cognitive Studies w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka ponad 60 artykułów opublikowanych w czasopismach polskich i zagranicznych. Autorka (i współautorka) siedmiu książek poświęconych poznaniu społecznemu, między innymi najnowszej „Tolerancja w czasach niepewności” (współautorstwo z Ewą Szumowską i Pauliną Szwed). Bada procesy (poznawcze, motywacyjne) leżące u podłoża złożonych zjawisk społecznych. Identyfikuje czynniki sprzyjające zamkniętości umysłowej, sztywności i niezmienności poglądów.