Żegnamy Profesora Wojciecha Bursztę

Wojciech Józef Burszta urodził się w 1957 roku. Studiował etnografię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w 1984 roku obronił doktorat z etnologii, kilka lat później zdobył stopień doktora habilitowanego nauk społecznych w zakresie socjologii. W Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej swojej alma mater powołał do życia Zakład Studiów nad Kulturą Współczesną, którym kierował przez prawie 20 lat.

W 2003 roku rozpoczął współpracę z Uniwersytetem SWPS. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Nauk Humanistycznych oraz profesorem w Katedrze Kulturoznawstwa Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych w Warszawie. Prowadził zajęcia z zakresu antropologii kulturowej, teorii nacjonalizmu, badań nad kontestacją, rasą i kolonializmem. Jak napisał w swoich wspomnieniach prof. Mariusz Czubaj: Uczył nowoczesnego rozumienia kultury i, bez cienia wątpliwości, można Go postawić na równi z takimi postaciami polskiej humanistyki jak Stefan Czarnowski czy Antonina Kłoskowska.

Do 2018 roku pracował także w Zakładzie Badań Narodowościowych Instytutu Slawistyki PAN w Warszawie.

Profesor Wojciech Burszta interesował się teorią i praktyką współczesnej kultury, w tym popkultury i popnacjonalizmu. Zajmował się badaniami z kręgu antropologii współczesności i kulturoznawstwa, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki mitu i symbolu, a także zjawiskami kontestacji i anarchii w społeczeństwach liberalnych, rasizmem kulturowym i teorią nomadyzmu pretekstowego.

Był stypendystą Fulbrighta i Fundacji Kościuszkowskiej. Jako naukowiec wizytujący gościł na Uniwersytecie Oksfordzkim, École Pratique Des Hautes Études w Paryżu, Uniwersytecie Yale i Uniwersytecie Illinois.

Był prezesem Instytutu im. Oskara Kolberga, członkiem-założycielem Polskiego Instytutu Antropologii oraz Fundacji Instytut im. Jerzego Kmity, przewodniczącym Komitetu Nauk o Kulturze PAN, a także członkiem Komitetu Nauk Etnologicznych PAN.

Profesor Wojciech Burszta był autorem ponad 400 publikacji poświęconych kulturze współczesnej, w tym popularnego podręcznika „Antropologia kultury – tematy, teorie, interpretacje” (1998) oraz kilkunastu książek, takich jak: „Sferyczne fantazje. Roger Dean w świecie rocka” (z: Maria Fiderkiewicz, 2020), „Preteksty” (2015), „Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym świecie” (z: Waldemar Kuligowski, 2012), „Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle” (2010), „Od mowy magicznej do szumów popkultury” (2009).

Zasiadał w radach naukowych wielu czasopism krajowych i międzynarodowych, takich jak: „Kultura i Historia”, „Autoportret” i „Contradictions”. Był przewodniczącym rady naukowej „Przeglądu Kulturoznawczego” oraz redaktorem naczelnym półrocznika „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”.

Profesor Wojciech Burszta podkreślał, że słowo „autorytet” znika z języka codziennego. – Autorytet, z istoty swojej, nie może być odwoływalny. To wzorzec, postać niedostępna, bohaterska, uważana za kogoś nie z tej ziemi. Nie może mieć statusu eksperta, którym dzisiaj się go próbuje zastąpić, bo eksperci są wymienialni – mówił w rozmowie z Iwoną Zabielska-Stadnik, redaktor naczelną „Newsweeka Psychologii”. Profesor Burszta nie był niedostępny, wręcz przeciwnie, zawsze znalazł chwilę na rozmowę i chętnie dzielił się swoimi przemyśleniami. Jednak z pełną odpowiedzialnością możemy powiedzieć, że Profesor był i pozostanie autorytetem w dziedzinie kulturoznawstwa i antropologii współczesności, czego dowodem są m.in. Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Glora Artis” przyznany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Złoty Krzyż Zasługi nadany Profesorowi przez Prezydenta RP.