Nastawienie rynkowe jako skutek pozabezpiecznego przywiązania.Eksploracja relacji i jej psychologicznych mechanizmów.
Ludzie są istotami społecznymi i angażują się w różne relacje. Niektóre z nich, jak te pomiędzy przyjaciółmi czy rodzicami i dziećmi, są bliskie, intymne i oparte na wzajemnej trosce. Inne, jak te łączące kontrahentów, ograniczają się do konkretnych transakcji i skoncentrowane są na kalkulacji zysków i strat. Psychologowie nazywają te pierwsze relacjami „wspólnotowymi”, a drugie relacjami „rynkowymi”. Zwykle natura konkretnej znajomości jest dla nas dość oczywista, jednak niektóre relacje są bardziej skomplikowane, ponieważ zawierają zarówno elementy wspólnotowe, jak i rynkowe. W takiej sytuacji zwykle szukamy wskazówek pozwalających nam stwierdzić, czy dana znajomość ma charakter wspólnotowy, czy rynkowy, tak, byśmy mogli zastosować odpowiednie zasady i normy postępowania. Niestety we współczesnym świecie wartości rynkowe odgrywają tak ogromną rolę, że ludziom może być łatwiej interpretować rzeczywistość w kategoriach rynkowych, a tym samym, automatycznie zakładać, że mają do czynienia z relacją rynkową i stosować zasady zachowania specyficzne dla tego systemu. Co więcej, wielu ludzi ma tendencję do stosowania norm rynkowych nie tylko w sytuacjach niejednoznacznych, ale także w interakcjach, które początkowo były czysto wspólnotowe; na przykład – małżeństwo (jeden z prototypowych przykładów związku wspólnotowego) traktują jak interakcję biznesową, w której obie strony ściśle szacują koszty i korzyści związane z gospodarstwem domowym.
W tym projekcie badawczym skupiamy się na poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego korzystanie z norm rynkowych staje się tak atrakcyjne dla niektórych osób. Zakładamy, że ludzie akceptują stosowanie i celowo stosują reguły rynkowe zarówno do niejednoznacznych, jak i wyjściowo wspólnotowych relacji, ponieważ taki sposób interpretacji rzeczywistości społecznej wiąże się z konkretnymi korzyściami psychologicznymi – daje, na przykład, poczucie bezpieczeństwa, które trudno jest uzyskać z innych źródeł.
Metody badawcze
Niniejszy projekt będzie składał się z badania korelacyjnego przekrojowego i podłużnego, oraz badań eksperymentalnych wykorzystujących różne metody manipulowania i mierzenia poczucia bezpieczeństwa w relacjach międzyludzkich oraz nastawienia rynkowego. Dzięki temu, niedostatki jednych metod badawczych będziemy w stanie skompensować za pomocą innej metodologii. W zadaniu 1 zbadamy związek między niepewnością przywiązania a nastawieniem rynkowym za pomocą badań korelacyjnych na próbie reprezentatywnej, podczas gdy w zadaniu 2 wykorzystamy w tym celu badanie podłużne z czterema pomiarami co pół roku. Zadanie 3 ma na celu przetestowanie związku przyczynowego między niepewnością przywiązania a nastawieniem rynkowym przy użyciu podejścia eksperymentalnego. Wreszcie Zadanie 4 ma na celu zbadanie mechanizmów tego efektu i warunków brzegowych, ponownie stosując podejście eksperymentalne.
Użyteczność wyników
Spodziewamy się, że wyniki naszego projektu będą miały wpływ na rozwój takich dyscyplin jak psychologia społeczna i ekonomiczna oraz psychologia bliskich relacji. Proponowane przez nas badania stworzą podstawę zarówno do lepszego zrozumienia warunków w jakich ludzie są skłonni przyjmować nastawienie rynkowe, ale także do stworzenia społecznie korzystnych rozwiązań, które łagodzą negatywne konsekwencje pozabezpiecznego przywiązania.