RaM-CLASS Reprodukcja i mobilność klasowa – doświadczenia biograficzne w polach akademii, sztuki i biznesu
Naukowczyni z centrum badawczego Młodzi w Centrum Lab na Uniwersytecie SWPS, dr Justyna Kajta, podjęła się zbadania doświadczeń i tożsamości biograficznych osób pracujących w tych samych polach zawodowych (biznes, sztuka, praca akademicka), mających jednak różne pochodzenie klasowe.
Projekt nr 2022/47/D/HS6/00726, grant SONATA 18
O projekcie
Projekt RaM-CLASS koncentruje się na badaniu doświadczeń i tożsamości biograficznych osób pracujących w tych samych polach zawodowych, ale mających różne pochodzenie klasowe. Biorąc pod uwagę, że zawody różnią się ścieżkami kariery, do badania wybrano osoby pracujące w trzech polach, postrzeganych jako posiadające społecznie uznawany kapitał symboliczny:
- akademickim (pracownicy naukowi z tytułem co najmniej doktora, pracujący na uniwersytetach),
- artystycznym (artyści reprezentujący różne dyscypliny artystyczne),
- biznesowym (menedżerowie najwyższego szczebla i właściciele firm, szczególnie w sektorze finansowym).
Wbrew tezom o „śmierci klas” i „bezklasowym społeczeństwie”, obserwujemy, że klasy społeczne (i wiążące się z nimi nierówności) mają ciągle w Polsce duże znaczenie. W projekcie RaM-CLASS interesuje nas przede wszystkim porównanie doświadczeń osób, które pracują w tych samych polach zawodowych, a które różni pochodzenie klasowe. Dzięki temu chcemy dowiedzieć się więcej o tym, jak pochodzenie klasowe może wpływać na doświadczenia edukacyjne i zawodowe, ale też na budowane relacje społeczne i tożsamość. Dodatkowo interesuje nas to, czy i w jaki sposób klasy społeczne są prezentowane w polskich mediach.
Metodologia
W niniejszym projekcie zbierane i analizowane będą wywiady biograficzno-narracyjne zarówno z osobami, które pochodzą z rodzin robotniczych/rolniczych i doświadczyły międzypokoleniowego awansu społecznego, jak i tymi, które reprodukują (względnie) wysoki status swoich rodziców.
Przyjmując perspektywę porównawczą, zespół zbada:
- podobieństwa i różnice w ścieżkach biograficznych do tych samych pól zawodowych,
- doświadczenia związane z radzeniem sobie z przekraczaniem (nie)widocznych granic klasowych lub reprodukcją pozycji społecznej rodziców,
- zjawisko nakładania się pochodzenia klasowego i płci,
- samoidentyfikację klasową i postrzeganie klas społecznych oraz relacje między doświadczeniami biograficznymi a zasadami funkcjonowania w wybranych polach.
Zespół podejmie się również krytycznej analizy dyskursu artykułów opublikowanych w wybranych polskich tygodnikach w latach 2004–2022, dotyczących tematyki klas społecznych. Analiza diachroniczna dotyczyć będzie zarówno głównych tendencji, jeśli chodzi o tematy dyskutowane w kontekście klas społecznych, jak i pogłębionych strategii dyskursywnych reprezentowania klas społecznych (i konstruowania granic symbolicznych) w wybranych mediach.
Zespół badawczy
Użyteczność wyników
Wyniki projektu ukażą wagę znaczenia pochodzenia klasowego i wiążących się z nim nierówności we współczesnym społeczeństwie - dzięki temu będą stanowiły wkład w dyskusje o klasach społecznych oraz merytokracji w Polsce. Dodatkowo, wyniki pozwolą na lepsze poznanie specyfiki sytuacji osób pracujących w biznesie, sektorze sztuki oraz szkolnictwa wyższego, w tym na znaczenie pochodzenia klasowego na doświadczenia wchodzenia i odnajdywania się w tych zawodowych polach. Dzięki badaniom zespołu dr Kajty poznamy także odpowiedź na pytanie o to, czy i jak media opisują klasy społeczne.