Fundacja
na rzecz Rozwoju
Polskiej Psychologii

Fundacja ustanowiona została w lipcu 2008 r. przez prof. dr hab. Zofię Ratajczak, dysponującą funduszem pozostawionym w depozycie przez Profesora Tadeusza Tomaszewskiego (Fundusz Założycielski wynosił 37.000PLN).

Fundacja działa na podstawie Statutu Fundacji, zamieszczonego w akcie notarialnym z dnia 16.07.2008 (przejdź do statutu). Fundacja jest wpisana do Rejestru Stowarzyszeń Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000319411. 

Numer rachunku bankowego Fundacji, na który można wpłacać pieniądze: 70 1160 2202 0000 0001 5523 3300. Fundacja nie prowadzi działalności gospodarczej i nie ma statusu organizacji pożytku publicznego.

Zgodnie z §11 Statutu, Fundacja została powołana w celach:

• działania na rzecz rozwoju psychologii jako nauki,
• skupienia wokół idei Fundacji osób oraz organizacji krajowych i zagranicznych pragnących poświęcić swoją wiedzę, umiejętności i czas na rzecz rozwoju psychologii jako nauki,
• działania na rzecz organizacji, których celami statutowymi jest działalność naukowa mająca związek z psychologią.

Według §12 Statutu, Fundacja może realizować swe cele poprzez:

• wspieranie i organizowanie: wykładów, odczytów, prelekcji, warsztatów, szkoleń, konferencji, seminariów, kongresów naukowych związanych z psychologią jako dyscypliną nauki,
• pomoc w wyjazdach zagranicznych, ważnych dla psychologii w przypadkach trudności finansowych w ich realizacji,
• przyznawanie nagród i stypendiów w zakresie prac związanych z psychologią,
• inicjowanie i wspieranie nowatorskich badań i rozwiązań w dziedzinie psychologii jako nauki, przyczyniających się do jej rozwoju,
• przyznawanie nagród za prace naukowe zawierające oryginalny pomysł lub wynik, a nie przyczynkarskie, typu „jeszcze jedna zmienna", bez względu na stopień naukowy autora oraz ułatwienia w publikowaniu tego typu prac,
• wspieranie publikacji upowszechniających dorobek naukowy psychologii,
• współpracę z instytucjami państwowymi i organizacjami pozarządowymi działającymi w zakresie objętym celami Fundacji oraz współpracę krajową i zagraniczną z instytucjami oraz innymi osobami fizycznymi i prawnymi wykazującymi zainteresowanie celami Fundacji,
• współpracę z instytucjami, organizacjami, osobami fizycznymi i prawnymi w zakresie działań o charakterze psychologicznym,
• działalność popularyzatorską,
• udział w innych przedsięwzięciach, zgodnych z celami Fundacji

Profesor Tadeusz Tomaszewski (1910-2000)

Tadeusz Tomaszewski urodził się 12 lipca 1910 roku we Lwowie. Tam studiował polonistykę i psychologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza (w 1934 roku otrzymał stopień magistra filozofii na podstawie pracy „Warunki ocen niedorzeczności"). Od 1 października 1930 roku łączy studia z karierą akademicką, którą rozpoczął jako zastępca asystenta w Katedrze Psychologii UJK, kierowanej przez Mieczysława Kreutza (ucznia Kazimierza Twardowskiego). W roku 1938 pisze u Kreutza doktorat pt. „Metody badań dyspozycji złożonych" i zostaje asystentem. W roku akademickim 1938/39 odbywa staż w Paryżu u Henri Piérona i Henri Wallona. Po zakończeniu wojny przez 5 lat pracuje na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W 1947 roku habilitował się na Uniwersytecie Wrocławskim na podstawie rozprawy "Rodzaje i motywy reakcji negatywnych" (1946). W grudniu 1948 zostaje mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego psychologii ogólnej na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UMCS. W roku 1950 przenosi się do Warszawy, gdzie obejmuje Katedrę Psychologii Ogólnej na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego (kieruje nią do 1968 roku). Intensywnie pracuje (wespół z Marią Żebrowską i Stefanem Baleyem) na utworzeniem pierwszych w Polsce samodzielnych studiów magisterskich z psychologii. Organizuje Instytut Badań Pedagogicznych w Warszawie (przy ul. Górczewskiej 8) w zrujnowanym gmachu dawnego Instytutu Pedagogicznego. W roku 1966 uzyskuje tytuł profesora zwyczajnego i zostaje mianowany na dziekana Wydziału Psychologii i Pedagogiki UW. W rok później obejmuje to stanowisko (do roku 1969). W 1968 roku zostaje powołany na stanowisko dyrektora Instytutu Psychologii na Wydziale Psychologii i Pedagogiki UW. Funkcję te pełnił nieprzerwanie do roku 1978. Związany z Wydziałem Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego do końca swych dni, Profesor Tadeusz Tomaszewski odegrał też ważną rolę w aktywności innych instytucji naukowych i dydaktycznych. Wspierał prace Instytutu Psychologii PAN, współpracował z Instytutem Pedagogiki Muzycznej w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, wspierał życzliwie ideę utworzenia Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.

W latach 1963-1980 członek Komitetu Wykonawczego Międzynarodowej Unii Psychologii Naukowej, w roku 1980 wybrany Wiceprezydentem Międzynarodowej Unii Psychologii Naukowej. Członek Komitetu Wykonawczego Międzynarodowego Stowarzyszenia Psychologii Stosowanej (wybrany w roku 1964). Wiceprzewodniczący Komitetu Nauk Pedagogiczno-Psychologicznych PAN, pierwszy przewodniczący (1972-1983) Komitetu Nauk Psychologicznych PAN, członek tego Komitetu wybierany w kolejnych kadencjach.

Cieszył się sukcesami swoich uczniów, dla których był niekwestionowanym Mistrzem. Wypromował wielu doktorów, których wpływ na psychologię w Polsce i świecie trudny jest do przecenienia. Wypromowanie pierwszego doktora, Janusza Reykowskiego, miało miejsce w roku 1959. Kolejne lata przynosiły nowe promocje doktorskie: Rajmunda Kowalczuka i Mariusza Maruszewskiego (1960), Idy Kurcz (1962), Jerzego Ekla, Witolda Kosmali i Stanisława Miki (1963; w tym roku obronił też rozprawę doktorską Jan Strelau, którego promotorem był wprawdzie Mieczysław Kreutz, ale praca była na bieżąco konsultowana z Profesorem Tomaszewskim), Józefa Kozieleckiego (1964), Adama Frączka (1965), Barbary Karolczak (Karolczak-Biernackiej) i Longina Paluszkiewicza (1968), Zofii Brzezińskiej i Wiesława Łukaszewskiego (1969), Janusza Grzelaka (1970), Marii Materskiej i Tadeusza Tyszki (1971), Zofii Ratajczak (1972), Danuty Gęsik (Kądzielawy) (1974), Janiny Karney (1977), Mieczysława Cioska i Marii Koniecznej (1978), Danuty Hendzel-Stopnickkiej (1980) oraz Marka Kłosińskiego (1992).

Polskim psychologom Profesor życzył (pisze Zofia Ratajczak w książce Zachwyt i logika czynu. Portret intelektualny Tadeusza Tomaszewskiego, 2006), żeby mieli więcej śmiałości i ambicji odnajdywania i formułowania własnych problemów i prezentowania własnych wyników, a nie naśladowania innych. Ale jednocześnie, by interesowali się nie tylko wynikami własnymi, lecz także tym, co robią koledzy. Aby wiedza się kumulowała, muszą istnieć zasady kontynuowania badań (...) Konieczne jest zainteresowanie rzeczywistymi problemami ludzkimi. Niczego dobrego nie wróży dramatyczny rozdział między psychologami-badaczami i psychologami-praktykami.

„Lepiej byłoby, by psychologowie badali to, co ludzie robią naprawdę, niż by ludzie myśleli, że robią to, co badają psychologowie" – napisał Profesor w przedmowie do książki S. Gerstmanna o psychologii konkretnej (Ratajczak, 2006, s. 318).

Popierał wszelkie konstruktywne idee, sprzyjał wszystkiemu, co mogło służyć rozwojowi dyscypliny. Zajmując ważne stanowiska w nauce, doceniany na forum międzynarodowym, ułatwiał polskim psychologom kontakty z zagranicą. Jest powszechnie uznawany za ojca sukcesu polskiej psychologii. Oryginalna teoria Profesora, znana jako TEORIA CZYNNOŚCI, nadała tożsamość polskiej psychologii i wytyczyła kierunki jej rozwoju poprzez prace uczniów Profesora.

Profesor Tadeusz Tomaszewski zmarł 19 marca 2000 roku. Pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym przy ul. Młynarskiej w Warszawie.

Tablica pamiątkowa poświęcona prof. Tadeuszowi Tomaszewskiemu

Z inicjatywy Rady i Zarządu Fundacji, przy wsparciu Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, 21 stycznia 2020 r. na Wydziale Psychologii UW odsłonięto pamiątkową tablicę poświęconą prof. Tadeuszowi Tomaszewskiemu. Tablicę odsłonili prof. Dominika Maison - dziekan Wydziału Psychologii UW, prof. Zofia Ratajczak - przewodnicząca Rady Fundacji oraz prof. Janusz Grzelak - były dziekan Wydziału Psychologii UW. Uroczystość zorganizowała prof. Barbara Bokus ze współpracownikami. W uroczystości wzięli udział zaproszeni goście: uczniowie Profesora, wspołpracownicy, studenci i pracownicy Wydziału Psychologii UW oraz Uniwersytetu SWPS.