Neurobiologiczne i poznawczekorelaty różnic indywidualnych w instruowanym i nieinstruowanym kłamaniu

Nowe podejście do kłamstwa

W większości badań dotyczących poznawczych oraz neurobiologicznych korelatów kłamstwa używa się paradygmatu „instruowanego kłamania”. Polega on na podaniu osobie badanej informacji o tym, jakiego typu odpowiedzi (prawdziwej czy nie) ma udzielić w danym momencie. Podejście to jest dalekie od ekologicznej trafności a instruowane kłamanie znacząco różni się od kłamania w codziennym życiu, kiedy to sami podejmujemy decyzję o tym, czy skłamać, biorąc pod uwagę bardzo wiele czynników (takich jak: moralna ocena kłamstwa, możliwe zyski, potencjalne straty w razie wykrycia kłamstwa czy waga sytuacji). Celem naukowym projektu jest więc udowodnienie różnic, zarówno na poziomie poznawczym, jak i neurobiologicznym, pomiędzy instruowanym i nieinstruowanym kłamaniem.

Na czym będzie polegać badanie?

W skanerze wykorzystane zostanie autorskie zadanie Speed Dating Task, w którym badany bierze udział w serii wirtualnych randek. W trakcie każdej z nich odpowie na zadawane przez aktualnego rozmówcę pytania dotyczące jego postaw i poglądów. Po udzieleniu odpowiedzi na ekranie pojawi się informacja zwrotna mówiąca o tym, czy odpowiedź jest zgodna z poglądami rozmówcy. Na tej podstawie osoba badana jest w stanie odgadnąć jego postawę i przewidzieć, za jakie odpowiedzi uzyska pozytywną ocenę.

– Zadaniem badanego jest zdobycie sympatii i jak największej liczby rozmówców, jednak sam decyduje, która strategia: bycie szczerym czy też dostosowywanie swoich odpowiedzi do poglądów drugiej osoby, przyniesie mu najwięcej korzyści. Zadanie to umożliwia samodzielne podejmowanie decyzji i to nas interesuje najbardziej – podsumowuje dr Justyna Sarzyńska, kierownik projektu.

– Mamy nadzieję, że nasze badania rozszerzą wiedzę o kłamaniu i sprawdzimy, jak w momencie, w którym dana osoba sama decyduje o tym, czy skłamać w sytuacji społecznej, reaguje mózg. Będziemy obserwować aktywność sieci związanej z teorią umysłu i odpowiadającej m.in. za odczytywanie i manipulowanie przekonaniami i intencjami innych osób – dodaje autorka badania.