Pamięć narodowa a relacje międzynarodowe Polski

Co analizowaliśmy?

• Autorzy zastanawiali się nad pojęciem „oficjalnej wersji historii”, która w obszarze innych pamięci narodowych może mieć wersje konkurencyjne. Analizowali także istnienie prawnej kurateli, chroniącej narodową wersję oficjalną oraz to, na ile owa ochrona wpływa na relacje z innymi państwami (posiadającymi przecież własne narracje i interpretacje wydarzeń historycznych).

W jaki sposób?

• Naukowcy prowadzili rozważania nad ochroną pamięci historycznej w kontekście instytucjonalnym, poczynając od Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, a na Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, kończąc. Badacze koncentrowali się na zadaniach przypisanych tym instytucjom. Przedmiotem analizy jest także polskie prawo karne i kolejne próby wprowadzania do kodeksu karnego instrumentów penalizujących zachowania skierowane przeciwko kształtowanej przez państwo pamięci (oficjalnej wersji historii).

Wnioski z pracy analitycznej

• W polskim systemie prawnym istnieje organ, którego celem jest ochrona pamięci narodowej, związanej ze zbrodniami hitlerowskimi i stalinowskimi. Pamięć ta chroniona jest nie tylko jako część narodowej tożsamości, lecz również jako pamięć skierowana przeciwko innym. Z jednej strony – Niemcom jako sprawcom zbrodni II wojny światowej, z drugiej – przeciwko tym, których pamięć historyczna postrzega jako mających współudział w Zagładzie Żydów, wreszcie przeciwko Ukraińcom, sprawcom zbrodni na Wołyniu i Rosjanom w zakresie zbrodni komunistycznych. Pamięć ta jest konkurencyjna wobec innych pamięci narodowych, przede wszystkim izraelskiej czy ukraińskiej.