Opracowanie i upowszechnienienarzędzi diagnostycznych do oceny zdolności poznawczych dzieci i młodzieży
psycholog, specjalizuje się w psychologii eksperymentalnej: społecznej, klinicznej i poznawczej
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
projekt naukowy, wdrożeniowy
Opracowanie
i upowszechnienie narzędzi diagnostycznych
do oceny zdolności poznawczych dzieci i młodzieży
Okres realizacji projektu: 2018 – 2022
Jak ocenić rozwój poznawczy dzieci i młodzieży? Jak podnieść efektywność kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami? Przez najbliższe trzy lata Instytut Badań Edukacyjnych (lider) wspólnie z Uniwersytetem SWPS (partner) będą realizować projekt nr POWR.02.10.00-00-9002/17, którego celem jest opracowanie nowatorskich narzędzi diagnostycznych do oceny rozwoju poznawczego dzieci i młodzieży w wieku od 3 miesięcy do 25 lat, w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i z niepełnosprawnościami.
OPIS PROJEKTU
Projekt ma na celu opracowanie zestawu narzędzi przeznaczonych do specjalistycznej diagnozy dzieci i młodzieży w obszarze funkcjonowania poznawczego. W ramach projektu przeprowadzone zostaną badania oparte na nowatorskiej koncepcji teoretycznej z wykorzystaniem funkcji wykonawczych, takich jak: pamięć, uwaga, myślenie, w połączeniu ze sferą percepcji, języka i komunikacji.
Funkcje wykonawcze są niezbędne dla prawidłowego rozwoju umysłowego i fizycznego w różnych sferach życia, jak również mają istotne znaczenie dla funkcjonowania powiązanego z edukacją. Wymienione obszary determinują m.in. gotowość szkolną, sukces szkolny, a także w dalszej perspektywie – sukces zawodowy i jakość życia.
Nowatorskie narzędzie diagnostyczne
W skład zestawu narzędzi diagnostycznych będzie wchodzić Bateria Testów Poznawczych, które mierzą funkcje poznawcze, takie jak pamięć, myślenie, uwaga, język.
Badanie będzie prowadzone w formie atrakcyjnej dla dzieci i młodzieży, część testów zostanie przeprowadzona na komputerze. Taka forma badania zapewni pełną standaryzację jego przebiegu oraz przyspieszy proces diagnozy poprzez automatyczne obliczanie i tworzenie profili wyników. Bateria Testów Poznawczych nie tylko umożliwi łatwy dobór testów i przeprowadzenie badania, lecz także posłuży również diagnozie funkcjonalnej.
Testy zostaną znormalizowane na ogólnopolskiej próbie dzieci i młodzieży w wieku od 3 miesięcy do 25 lat, przy czym w zależności od wieku badanych będą miały różną formę i zawierały inne zadania. Według założeń projektowych na wszystkich etapach projektu przebadanych zostanie łącznie ok. 9 tys. osób. Opracowane testy oraz materiały postdiagnostyczne trafią do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych w Polsce.
Współpraca z przedszkolami i szkołami
Od listopada 2019 do października 2020 prowadzimy badania normalizacyjne tworzonych narzędzi, w placówkach (szkoły i przedszkola) na terenie całej Polski. Badania te prowadzone są na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie losowej, tak żeby zapewnić warunki do opracowania norm dla wszystkich dzieci i młodzieży w Polsce. W związku z zasadami realizacji badań normalizacyjnych, szczególnie ważne jest, żeby w badaniu wzięło udział jak najwięcej dzieci wylosowanych z wybranych oddziałów w konkretnych przedszkolach i szkołach. Badanie dziecka zawsze jest poprzedzone uzyskaniem pisemnej zgody opiekuna osoby niepełnoletniej.
Badania normalizacyjne w przedszkolach i szkołach
Zgodnie z informacją przekazywaną w szkołach i przedszkolach, do których uczęszczają Państwa dzieci, w październiku 2020 miały rozpocząć się badania normalizacyjne zaplanowane do realizacji w miesiącach marzec-czerwiec 2020, jednak z powodu epidemii i wyłączenia z pracy placówek, badania zostały przesunięte na obecny rok szkolny. Czas zaplanowany na realizacje badania to październik 2020 - czerwiec 2021 (wolniejsze tempo prac wynikające ze stanu epidemii i możliwość częstszych nieobecności dzieci w placówce zostały wzięte pod uwagę).
Z uwagi na zagrożenie epidemiczne wprowadzony został szereg modyfikacji w procedurze organizacji badań:
- zanim Państwa dziecko zostanie zaproszone do udziału w badaniu, zostaną Państwo poproszeni o podpisanie oświadczenia odnośnie sytuacji zagrożenia epidemicznego. Oświadczenie to jest rodzajem aneksu do zgody na udział dziecka w badaniu. Zgodę tę wyrazili Państwo w poprzednim roku szkolnym i tylko do tych z Państwa kierowane będą oświadczenia. Udział dziecka w badaniu jest dobrowolny;
- osoby, które będą prowadzić badania z dziećmi, to pracownicy danej placówki, z którymi Państwa dzieci mają kontakt niezależnie od badania.
Oprócz psychologów, za zgodą Ministerstwa Edukacji Narodowej, do grona badaczy włączyliśmy także pedagogów, logopedów oraz niektórych nauczycieli zatrudnionych w placówce edukacyjnej dziecka. Wszystkie te osoby przechodzą odpowiednie przeszkolenie, ich praca jest nadzorowana, a badania prowadzone są wg. jednolitej, określonej procedury:
- badacze będą składali oświadczenie o stanie swojego zdrowia (w każdym dniu, w którym realizowane będzie badanie);
- zakupione zostały środki ochrony osobistej (przyłbice dla badaczy oraz ewentualnie dla dziecka, jednorazowe nakładki na słuchawki) oraz środki czyszczące (blat stołu, komputer przy którym odbywa się badanie). Przed badaniem dzieci i młodzież będą poproszone o umycie rąk (wodą z mydłem), a sale w których będą odbywały się badania będą wietrzone pomiędzy sesjami;
- opracowane zostały szczegółowe wytyczne sanitarne, zgodnie z którymi prowadzone będą badania. Rekomendacje dotyczące organizacji badania »
Badanie będzie tym samym, które jest opisane w formularzu zgody (w załączeniu formularz zgód, które podpisywali Państwo w styczniu-marcu 2020 r.), jedyną zmianą są opisane powyżej modyfikacje, które mają na celu uczynić badania bardziej bezpiecznymi.
W załączeniu zamieszczamy także treść ulotek, które przekazywane są Państwu przez placówkę oraz, w przypadku niektórych z Państwa, również przez dziennik elektroniczny. Ulotka: strona 1 », strona 2 »
Serdecznie dziękujemy za Państwa pomoc i przychylność wobec naszych prac. Realizacja badań pozwoli na pełne opracowanie narzędzi do oceny zdolności poznawczych dzieci i młodzieży, które będą bezplatnie udostępnione wszystkim poradniom psychologicznym i pedagogicznym w Polsce. Pomogą wielu tysiącom dzieci i młodzieży w otrzymaniu kompetentnej diagnozy i w przypadku takiej potrzeby - zaplanowaniu właściwego wsparcia.
W razie pytań zapraszamy do kontaktu: [email protected]
Warsztaty dla psychologów
W dniach 22 oraz 29 lutego na Uniwersytecie SWPS realizowane są warsztaty instruktażowe dla psychologów badaczy realizujących badanie w grupach dzieci z niepełnosprawnościami oraz o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Warsztaty mają charakter zamknięty, nie prowadzimy rekrutacji do udziału w nich.
Zachęcam Dyrekcję placówek, z którymi kontaktują się koordynatorzy badań terenowych do wyrażenia zgody na prowadzenie badań na terenie placówki. Dokładnych informacji udzieli Państwu koordynator badań terenowych przypisany do danej placówki: Jakub Iwański, Zuzanna Łopieńska, Sandra Łuczak, Karolina Łukasik, Karolina Malinowska, Szymon Medalion, Aleksandra Puszkiewicz oraz Justyna Rodzińska-Nair. Do Państwa placówek mogą także zgłaszać się inni członkowie naszego zespołu wymienieni na stronie.
Skuteczniejsze wsparcie uczniów
Opracowane narzędzia diagnostyczne będą przeznaczone także do diagnozy uczniów z niepełnosprawnościami i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), w tym dzieci z dysfunkcją wzroku i słuchu, uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, z zaburzeniami uczenia się, z niepełnosprawnością intelektualną, a także dzieci dwujęzycznych, pochodzących z innych kultur, dzieci imigrantów oraz uczniów zdolnych. Dla wszystkich grup zostaną opracowane profile funkcji poznawczych.
Dzięki takiemu ujęciu możliwe jest włączenie – a nie wykluczenie – uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz podniesienie efektywności kształcenia i wsparcia.
Ze strony IBE projektem kierują prof. dr hab. Grażyna Krasowicz-Kupis i dr Katarzyna Wiejak, a ze strony Uniwersytetu SWPS za powodzenie przedsięwzięcia odpowiadają prof. dr hab. Grzegorz Sędek i dr Magdalena Kaczmarek.
Finansowanie
Projekt jest realizowany w ramach Osi Priorytetowej II „Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji”, Działania 2.10 „Wysoka jakośc systemu oświaty” Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój.
Klauzula informacyjna – do pobrania
Zespół badawczy Uniwersytetu SWPS
