Opracowanie i upowszechnienienarzędzi diagnostycznych do oceny zdolności poznawczych dzieci i młodzieży

Projekt ma na celu opracowanie zestawu narzędzi przeznaczonych do specjalistycznej diagnozy dzieci i młodzieży w obszarze funkcjonowania poznawczego. W ramach projektu przeprowadzone zostaną badania oparte na nowatorskiej koncepcji teoretycznej z wykorzystaniem funkcji wykonawczych, takich jak: pamięć, uwaga, myślenie, w połączeniu ze sferą percepcji, języka i komunikacji.

Funkcje wykonawcze są niezbędne dla prawidłowego rozwoju umysłowego i fizycznego w różnych sferach życia, jak również mają istotne znaczenie dla funkcjonowania powiązanego z edukacją. Wymienione obszary determinują m.in. gotowość szkolną, sukces szkolny, a także w dalszej perspektywie – sukces zawodowy i jakość życia.

W skład zestawu narzędzi diagnostycznych będzie wchodzić Bateria Testów Poznawczych, które mierzą funkcje poznawcze, takie jak pamięć, myślenie, uwaga, język.

Badanie będzie prowadzone w formie atrakcyjnej dla dzieci i młodzieży, część testów zostanie przeprowadzona na komputerze. Taka forma badania zapewni pełną standaryzację jego przebiegu oraz przyspieszy proces diagnozy poprzez automatyczne obliczanie i tworzenie profili wyników. Bateria Testów Poznawczych nie tylko umożliwi łatwy dobór testów i przeprowadzenie badania, lecz także posłuży również diagnozie funkcjonalnej.

Testy zostaną znormalizowane na ogólnopolskiej próbie dzieci i młodzieży w wieku od 3 miesięcy do 25 lat, przy czym w zależności od wieku badanych będą miały różną formę i zawierały inne zadania. Według założeń projektowych na wszystkich etapach projektu przebadanych zostanie łącznie ok. 9 tys. osób. Opracowane testy oraz materiały postdiagnostyczne trafią do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych w Polsce.

Od listopada 2019 do października 2020 prowadzimy badania normalizacyjne tworzonych narzędzi, w placówkach (szkoły i przedszkola) na terenie całej Polski. Badania te prowadzone są na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie losowej, tak żeby zapewnić warunki do opracowania norm dla wszystkich dzieci i młodzieży w Polsce. W związku z zasadami realizacji badań normalizacyjnych, szczególnie ważne jest, żeby w badaniu wzięło udział jak najwięcej dzieci wylosowanych z wybranych oddziałów w konkretnych przedszkolach i szkołach. Badanie dziecka zawsze jest poprzedzone uzyskaniem pisemnej zgody opiekuna osoby niepełnoletniej.

W dniach 22 oraz 29 lutego na Uniwersytecie SWPS realizowane są warsztaty instruktażowe dla psychologów badaczy realizujących badanie w grupach dzieci z niepełnosprawnościami oraz o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Warsztaty mają charakter zamknięty, nie prowadzimy rekrutacji do udziału w nich.

Opracowane narzędzia diagnostyczne będą przeznaczone także do diagnozy uczniów z niepełnosprawnościami i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), w tym dzieci z dysfunkcją wzroku i słuchu, uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, z zaburzeniami uczenia się, z niepełnosprawnością intelektualną, a także dzieci dwujęzycznych, pochodzących z innych kultur, dzieci imigrantów oraz uczniów zdolnych. Dla wszystkich grup zostaną opracowane profile funkcji poznawczych.

Dzięki takiemu ujęciu możliwe jest włączenie – a nie wykluczenie – uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz podniesienie efektywności kształcenia i wsparcia.

Ze strony IBE projektem kierują prof. dr hab. Grażyna Krasowicz-Kupis i dr Katarzyna Wiejak, a ze strony Uniwersytetu SWPS za powodzenie przedsięwzięcia odpowiadają prof. dr hab. Grzegorz Sędek i dr Magdalena Kaczmarek.

Projekt jest realizowany w ramach Osi Priorytetowej II „Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji”, Działania 2.10 „Wysoka jakośc systemu oświaty” Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój.