Jak dbać o zdrowie psychiczne
Materiały z konferencji „Kryzys psychiczny. Zrozumieć, wspierać, zapobiegać”
Na tej stronie prezentujemy nagrania z konferencji „Kryzys psychiczny. Zrozumieć, wspierać, zapobiegać”, które pomogą ci zadbać o własną psychikę oraz dobrostan swoich najbliższych. Znajdziesz tutaj wiele przydatnych narzędzi: bajki terapeutyczne, poradniki WHO na temat zarządzania stresem oraz aplikację mobilną umożliwiającą walkę z przemocą w szkołach. Dowiesz się także, jakie działania na rzecz zdrowia psychicznego prowadzi wrocławska filia Uniwersytetu SWPS.
W obliczu coraz szybszego tempa życia i dynamicznych przemian społecznych współczesne społeczeństwo coraz częściej styka się z kryzysami psychicznymi, dotykającymi dzieci, młodzież i dorosłych. W ostatnich latach dwa główne czynniki – pandemia COVID-19 oraz wojna na Ukrainie – miały ogromny wpływ na naszą psychospołeczną kondycję. Te wydarzenia skonfrontowały nas nagle z nowymi, trudnymi sytuacjami i sprawiły, że wielu ludzi utraciło dotychczasowe umiejętności radzenia sobie z codziennymi trudnościami. Jest to odzwierciedlone w większej liczbie diagnozowanych przypadków zaburzeń lękowych i depresyjnych.
Celem konferencji „Kryzys psychiczny. Zrozumieć, wspierać, zapobiegać” było wzbogacenie wiedzy pracowników z sektorów publicznych na temat kryzysu emocjonalnego. Nabyte umiejętności pozwolą im skutecznie zapobiegać kryzysom, wykryć je na wczesnym etapie i efektywnie wspierać osoby przechodzące trudne chwile.
Podczas wydarzenia zostały poruszone m.in. następujące kwestie:
- znaczenie i konsekwencje kryzysu psychicznego;
- rozpoznawanie kryzysu psychicznego;
- pierwsza pomoc osobie doświadczającej kryzysu;
- sposoby zapobiegania wypaleniu zawodowemu;
- prewencja wtórnej traumatyzacji w konsekwencji pomagania osobom po traumie.
Zdrowie psychiczne społeczeństw. Stan obecny i wyzwania
Profesor Andrzej Kiejna, przewodniczący zespołu opracowującego plan rozwoju psychiatrii na Dolnym Śląsku, omówił ewolucję definicji zdrowia, podkreślając, że zdrowie to coś więcej niż dobry stan fizyczny; to także zdolność radzenia sobie ze stresem, możliwość efektywnej pracy i wnoszenia wkładu w życie społeczności. Definicja zdrowia psychicznego jest jeszcze bardziej złożona. Mimo trudności w pomiarze zdrowia psychicznego, możemy zmierzyć rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych, stosując np. The WHO Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Wyniki najnowszych badań są zatrważające. Ujawniają, że ponad połowa ludzi doświadcza zaburzeń zdrowia psychicznego. Z wykładu dowiesz się więcej na ten temat.
Wystąpił:
Zapoznaj się z materiałami na temat zdrowia psychicznego Polaków:
- Raport OECD „Polska: Profil systemu ochrony zdrowia 2021”
- Projekt „Kompleksowe badanie stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa i jego uwarunkowań” (EZOP II)
Stres, kryzys i trauma
Stres to reakcja mobilizacyjna organizmu na wielu płaszczyznach, w tym fizycznej, emocjonalnej, poznawczej i społecznej. Źródłami stresu są zagrożenia, ograniczenia i wyzwania, a jego poziom zależy od liczby stresorów, ich siły i czasu trwania. Dr Agnieszka Mościcka-Teske, ekspertka z Uniwersytetu SWPS, przybliżyła sytuacje, które najbardziej nas stresują, a następnie opowiedziała o różnych rodzajach kryzysów i traum. Z jej wykładu dowiesz się, czym jest wtórna traumatyzacja i kto jest na nią najbardziej narażony, a także jakie zaburzenia psychiczne mogą wystąpić na skutek traumy. Istnieje ich o wiele więcej niż zespół stresu pourazowego (PTSD), o którym mówi się najczęściej. Po zapoznaniu się z prelekcją będziesz znacznie lepiej rozumieć stres, jego przyczyny i konsekwencje.
Wystąpiła:
Rozpoznawanie kryzysu psychicznego
Dr Karolina Zalewska-Łunkiewicz omówi, które grupy społeczne są najbardziej narażone na kryzys emocjonalny. Jeśli dostrzegasz u osoby w swoim otoczeniu niepokojące zmiany w zachowaniu, może to oznaczać, że przechodzi kryzys. Dowiedz się, na jakie sygnały warto zwrócić szczególną uwagę ijak podjąć w delikatny sposób rozmowę na ten temat.
Wystąpiła:
Pierwsza pomoc psychologiczna, czyli jak wspierać osoby w kryzysie
Kiedy zauważysz, że ktoś płacze lub wybucha złością, może być ci trudno odpowiednio zareagować – przecież nikt nie nauczył cię tego w szkole, w przeciwieństwie do pierwszej pomocy przedmedycznej. Umiejętność udzielenia wsparcia psychicznego jest jednak równie istotna. Z wystąpienia terapeutki Mireli Batog dowiesz się, na czym dokładnie polega pierwsza pomoc psychologiczna, a także zapoznasz się z jej kluczowymi elementami. Omówione zostaną również działania, które mogą zaszkodzić. Na zakończenie poznasz prostą technikę redukcji stresu, którą z powodzeniem zastosujesz w każdej sytuacji.
Wystąpiła:
Dlaczego czasem trudno jest pomagać?
Z wykładu prof. Tomasza Grzyba, renomowanego psychologa społecznego z Uniwersytetu SWPS, dowiesz się, co decyduje o tym, czy pomożesz komuś w potrzebie. Od czego zależy twój wybór? Jak wpływa na niego liczba otaczających cię osób i ich zachowanie? Poznaj najciekawsze eksperymenty społeczne dotyczące udzielania pomocy!
Wystąpił:
My, dorośli, w obliczu kryzysu psychicznego dziecka
Psychoterapeutka Izabela Bancewicz-Mikulewicz opowiedziała o pracy z dziećmi przeżywającymi kryzys psychiczny. Jej wystąpienie skłania do refleksji. Jak traktujesz swoje własne dziecko? W jaki sposób z nim rozmawiasz, gdy przeżywa trudne chwile? Czy – próbując pomóc – nie wpędzasz go w lęk lub poczucie winy? Dowiedz się, jak możesz wykorzystać karty metaforyczne, w rozmowach z dzieckiem. Poznaj skuteczne metody wspierania dzieci i nie powielaj błędów swoich rodziców!
Wystąpiła:
Dzieci z doświadczeniem wojny i uchodźstwa
Trauma wywołuje najbardziej dotkliwe skutki, gdy jest doświadczana w dzieciństwie. Rzeczywistość wojenna bywa przerażająca, a dorośli często nie potrafią dostatecznie wspierać dziecka i wyjaśniać mu, co się dzieje, gdy sami zmagają się z trudnymi emocjami. Mirela Batog, psychoterapeutka dzieci i młodzieży, opowiedziała o roli bajek terapeutycznych, przywołując przykład bajki stworzonej przez osoby pracujące i studiujące na Uniwersytecie SWPS. To historia ukraińskiego rodzeństwa, które asymiluje się w polskiej rzeczywistości. Mimo że wiele dzieci nie dostrzega paraleli między losami bohaterów a własnymi, bajkoterapia może stanowić skuteczne narzędzie terapeutyczne. Poznaj liczne korzyści, jakie z niej płyną, oraz mechanizmy psychologiczne, na których się opiera.
Wystąpiła:
Zniekształcone postrzeganie rzeczywistości w czasie wojny
W sytuacjach ekstremalnych nasza psychika potrafi zniekształcać rzeczywistość. Dzieje się tak często w przypadku żołnierzy. W swoim wystąpieniu ukraińska psycholożka wojskowa, Olena Sek, przybliżyła psychologiczne mechanizmy obronne, takie jak:
- racjonalizacja – pozornie racjonalne uzasadnianie sobie wydarzeń,
- projekcja – przypisywanie własnych impulsów innej osobie,
- sublimacja – realizacja własnych nietypowych potrzeb w sposób akceptowalny społecznie,
- zaprzeczanie – udawanie, że sytuacja zagrażająca lub budząca lęk nie ma miejsca,
- myślenie mitologiczne – poleganie na cudach.
Poziom zniekształcenia rzeczywistości zależy od indywidualnej odporności psychicznej, czyli rezyliencji. Ponadto w trakcie wojny wiele osób odkłada swoje życie na potem, obiecując sobie, że po jej zakończeniu rozpoczną studia czy założą rodzinę. Czy istnieje sposób, aby zachęcić ich do życia tu i teraz oraz pogodzenia się z trudną do zaakceptowania rzeczywistością?
Wystąpiła:
„I co, drodzy państwo? Konkret, no nie?!”. RESQL
Doświadczenia, opinie i wnioski z procesu wdrażania systemu do monitorowania i zapobiegania przemocy w szkołach
RESQL to innowacyjny system zapobiegania przemocy w szkole, stworzony przez naukowców z Uniwersytetu SWPS. Magdalena Kosowska, trenerka RESQL, opowiedziała o wdrażaniu systemu w szkołach podstawowych i liceach w całej Polsce. Czym jest bullying? Czy konsekwencje przemocy ponoszą tylko ofiary? Z wystąpienia dowiesz się, że przemoc nie ogranicza się do werbalnej i fizycznej. Najdotkliwsza dla dziecka jest przemoc relacyjna, łatwa do przeoczenia przez dorosłych. Dlaczego dzieci często nie mówią o przemocy, którą widziały lub której same doświadczyły? Jak ważna jest reakcja świadków wydarzenia? Dowiedz się, jak Uniwersytet SWPS walczy z przemocą w polskich szkołach. Poznaj założenia systemu RESQL!
Wystąpiła:
W tej sekcji znajdziesz przydatne narzędzia, które możesz zastosować podczas warsztatów z dorosłymi i dziećmi, wdrożyć w placówce edukacyjnej lub wykorzystać dla wzmocnienia własnego zdrowia psychicznego.
Bajki terapeutyczne dla dzieci
Bajki terapeutyczne o Oli i Borysie opowiadają historię ukraińskiego rodzeństwa, przed którym stoi nie lada wyzwanie – odnalezienie się w nowej rzeczywistości, nauka języka, poznawanie polskich liter, miejsc, ludzi. Opowiadania skierowane są do dzieci z Ukrainy, które wraz z rodzinami zmuszone były opuścić swoje domy i osiedlić się w Polsce.
- Przeczytaj artykuł o bajce „Ola, Borys i nowi przyjaciele”
- Przeczytaj artykuł o bajce „Ola i Borys idą do szkoły”
Te wyjątkowe publikacje powstały z inicjatywy prof. Justyny Ziółkowskiej z Uniwersytetu SWPS, opiekunki Koła Naukowego Psychologii Klinicznej na Wydziale Psychologii we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS. Zaangażowani w tworzenie bajek byli studenci i studentki psychologii. Są dostępne za darmo.
Pobierz bajkę „Ola, Borys i nowi przyjaciele” (1. część):
Pobierz bajkę „Ola i Borys idą do szkoły” (2. część):
System RESQL – narzędzie do zapobiegania przemocy w szkołach
RESQL to innowacyjny system wspierający szkoły w rozwiązywaniu problemów przemocy rówieśniczej, stworzony przez zespół naukowców z Uniwersytetu SWPS przy pełnym uczestnictwie społeczności szkolnej: uczniów, nauczycieli, dyrektorów i rodziców. Podstawą systemu jest aplikacja umożliwiająca anonimowe zgłaszanie incydentów przemocy w szkole przez uczniów oraz wgląd w zgłoszone incydenty przez dyrekcję szkoły. Zespół RESQL organizuje szkolenia dla uczniów, rodziców i nauczycieli dotyczące m.in. dynamiki grupy, przemocy w szkole i skutecznych metod interwencji.
Praktyczne poradniki WHO na temat zarządzania stresem
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oferuje cenne poradniki, w których prezentuje sprawdzone strategie radzenia sobie ze stresem w codziennym życiu. Skuteczne zarządzanie stresem obniża poziom kortyzolu i przyczynia się do poprawy ogólnego stanu zdrowia psychicznego.
Pobierz poradniki WHO:
Wydział Psychologii we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS aktywnie dba o zdrowie psychiczne młodzieży, organizując warsztaty psychologiczne dla licealistów i licealistek z Dolnego Śląska. Inicjatywa pod nazwą „Żeby było lepiej” skupia się na czterech kluczowych czynnikach zdrowia psychicznego, tzw. 4S: szczęściu, śnie, samotności i samoocenie. W ramach spotkań poruszane są różnorodne tematy, m.in. szacunek do siebie, poczucie własnej wartości, zarządzanie stresem i rozumienie własnych emocji. Zajęcia prowadzą przeszkoleni studenci i studentki psychologii.
Dodatkowo w naszych mediach znajdziesz filmy poświęcone zdrowiu psychicznemu.
Dowiedz się więcej:
- Przeczytaj artykuł „Żeby było lepiej – wsparcie psychologiczne dla młodych ludzi”
- Odwiedź TikToka „Żeby było lepiej”
Przeczytaj opinie uczestników i uczestniczek naszych warsztatów:
Warsztaty dały nam dodatkową wiedzę na ważne dla nas tematy i aktualne problemy.
Nasza klasa podczas zajęć jeszcze bardziej się zintegrowała, było to coś innego niż siedzenie w szkolnych ławkach, każdy wyniósł z nich coś ważnego dla siebie.
Zajęcia były dla nas nas bardzo pomocne i wartościowe, prowadzący w bardzo miły i przystępny sposób przedstawili ważne dla nas problemy.
Bardzo podobała mi się atmosfera na zajęciach oraz możliwość swobodnego wyrażania swoich uczuć.
Zajęcia były bardzo ciekawe i myślę, że wielu z nas pomogły w znalezieniu drogi do samoakceptacji, w zmianie w postrzeganiu samego siebie, a także pokazały skuteczne sposoby motywacji.
Chcesz umówić swoją klasę na spotkanie? Napisz na adres: [email protected]
Na Dolnym Śląsku działają centra zdrowia psychicznego (CZP) i fundacje, które dbają o zdrowie psychiczne mieszkańców. Praktyki, którymi dzielą się nasi eksperci i ekspertki, mogą stanowić inspirację dla innych regionów Polski.
Podczas konferencji Marcin Krzyżanowski, wicemarszałek Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, opowiedział o ochronie zdrowia psychicznego w województwie dolnośląskim:
Centra zdrowia psychicznego na Dolnym Śląsku
Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego
Odwiedź stronę Dolnośląskiego Centrum Zdrowia Psychicznego
Centrum Zdrowia Psychicznego Wrocław Psie Pole
O działalności Centrum opowiedziała jego kierowniczka, Oliwia Kozak:
Zobacz prezentację Centrum Zdrowia Psychicznego Wrocław Psie Pole
Centrum Zdrowia Psychicznego Wrocław Krzyki
Zobacz prezentację Centrum Zdrowia Psychicznego Wrocław Krzyki
Centra zdrowia psychicznego w innych województwach
Dowiedz się więcej o centrach zdrowia psychicznego i znajdź CZP w swojej okolicy!
Fundacja Popieram Dolny Śląsk
Posłuchaj, co o działalności i planach Fundacji powiedział jej prezes, Grzegorz Prigan:
Patrycja Sobczak, [email protected]
