We władzach polskich spółek giełdowych wciąż za mało kobiet. Raport Fundacji Liderek Biznesu komentuje prorektorka ds. nauki USWPS
Pod koniec 2022 r. kobiety stanowiły zaledwie 15,5 proc. członków zarządów i rad nadzorczych spółek giełdowych w Polsce. Ich udział spadł o 0,6 punktów procentowych w porównaniu z 2021 r. Aż 74,2 proc. spółek spoza największych indeksów GPW w ogóle nie ma kobiet w zarządzie, a 46,9 proc. w radzie nadzorczej. Tak wynika z raportu przygotowanego przez Fundację Liderek Biznesu: „Kobiety w spółkach giełdowych. Indeks Fundacji Liderek Biznesu”. Na możliwe przyczyny takich wskaźników zwraca uwagę prof. Aleksandra Cisłak-Wójcik, psycholożka, prorektorka ds. nauki Uniwersytetu SWPS, która gościła jako ekspertka na uroczystej premierze raportu.
Udział kobiet w organach nadzorczych wciąż niewystarczający
Badanie „Kobiety w spółkach giełdowych. Indeks Fundacji Liderek Biznesu” objęło wszystkie spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) w latach 2017–2022. W grudniu 2022 r. spośród głównych indeksów najwięcej kobiet zasiadało we władzach spółek WIG20 – gdzie stanowiły 14,1 proc. członków zarządu i 25,7 proc. rad nadzorczych. Aż 55 proc. spółek z WIG20 miało przynajmniej jedną kobietę w zarządzie. W badanym okresie firmy te zanotowały też największy wzrost udziału kobiet w organach nadzorczych – aż o 5,6 puntów procentowych (pp).
Od 2017 do 2022 r. udział kobiet w zarządach spółek giełdowych kształtował się na podobnym poziomie – od 10,6 do 11,9 proc. Tempo zmian było znikome – w 2022 r. wskaźnik spadł o 0,6 pp. w porównaniu z rokiem 2021 i wrócił do poziomu zbliżonego do roku 2017.
W grupie pozostałych, największych indeksów GPW, 37,5 proc. firm z mWIG40 miało przynajmniej jedną kobietę w zarządzie i 25 proc. z sWIG80. Warto jednak zaznaczyć, że w 2022 r. aż osiem spółek WIG20 nie miało żadnej kobiety w zarządzie: Pepco Group NV, Grupa Kęty SA, CCC SA, CD Projekt SA, KGHM Polska Miedź SA, Jastrzębska Spółka Węglowa SA, mBank SA i LPP SA.
To wyniki sytuujące nas poniżej europejskiej średniej, która wg Eurostatu, na koniec maja 2023 r. wynosiła 32,2 proc.
Gdzie szukać przyczyn?
Prof. Aleksandra Cisłak-Wójcik, prorektorka ds. nauki Uniwersytetu SWPS, wyjaśnia:
W oparciu o wyniki licznych badań naukowych można przypuszczać, że niski odsetek kobiet we władzach spółek giełdowych wynika z mniejszej społecznej gotowości do zaakceptowania kobiet w rolach związanych z władzą oraz z mniejszej gotowości kobiet do pełnienia takich ról. Jednym z powodów mogą być przekonania dotyczące funkcjonowania kobiet na wysokich stanowiskach. Kobiety nie są spostrzegane jako poważne kandydatki do tych ról, więc nie są do nich wybierane. Jednym z istotnych czynników wymienianych w literaturze naukowej może być tzw. efekt „myśląc o menedżerze, myślisz o mężczyźnie” („think manager, think male effect”), który polega na tym, że cechy postrzegane jako typowe dla mężczyzn są traktowane jako pożądane u wszystkich osób na stanowiskach menedżerskich, a cechy postrzegane jako typowo kobiece – nie. W efekcie, kiedy ludzie (zarówno kobiety, jak i mężczyźni) zastanawiają się nad tym, kto powinien zająć wysokie stanowisko zarządcze, częściej przychodzą im do głowy kandydatury mężczyzn niż kobiet.
W 2022 r. udział kobiet w radach nadzorczych spółek notowanych na GPW wyniósł 17,4 proc. i był o 6,6 pp. wyższy niż udział w zarządach. Badanie FLB pokazuje, że ich obecność w organach nadzorczych wzrosła o zaledwie 3 pp. z realnym wzrostem w ciągu zaledwie ostatnich dwóch lat.
Także i w tym przypadku liderami są spółki z WIG20 – aż 75 proc. z nich miało co najmniej jedną kobietę w radzie nadzorczej, w porównaniu z 63 proc. firm z mWIG40 i 56 proc. z sWIG80. Chociaż żadna kobieta nie zasiadała w radzie nadzorczej dwóch spółek z WIG20: Dino Polska SA oraz Cyfrowy Polsat SA, to mają się czym pochwalić, jeżeli chodzi o zarząd – odpowiednio 30 oraz 50 proc. to kobiety.
Indeks FLB – indeks obecności kobiet we władzach organizacji
Fundacja Liderek Biznesu opracowała także unikatowy Indeks FLB, który mierzy obecność kobiet we władzach organizacji. Optymalną wartością Indeksu jest 100 i oznacza równy udział kobiet i mężczyzn. Średnia Indeksu za 2017 rok wyniosła 26, a za 2022 – 30. I chociaż Indeks potwierdza tendencję wzrostową, to jednak tempo zmian jest zdecydowanie zbyt wolne.
Zgodnie z dyrektywą do czerwca 2026 r. przynajmniej 40 proc. stanowisk dyrektorów niewykonawczych lub 33 proc. wszystkich stanowisk kierowniczych w dużych spółkach giełdowych będą zajmować osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci. Do polskiego ustawodawcy będzie należeć decyzja, który z powyższych parytetów będzie obowiązywał. Na razie wymogi kwoty obejmą te spółki giełdowe, które zatrudniają 250 pracowników i więcej oraz spełniają jeden z progów finansowych (roczny obrót przekracza 50 mln EUR lub roczna suma bilansowa przekracza 43 mln EUR).
Różnorodność oraz inkluzywność, traktowane jako świadoma polityka spółki, pozytywnie wpływają na jej produktywność, kreatywność czy rentowność. Obecność kobiet w zarządach i radach nadzorczych pozwala przyjmować różne perspektywy, co jest motorem innowacyjności, ułatwia podejmowanie właściwych decyzji oraz umożliwia osiąganie wyższych wyników finansowych
Jak pokazują analizy łączące wyniki wielu badań naukowych, kobiety w organizacjach są tak samo jak mężczyźni skoncentrowane na zadaniach, za to częściej zarządzają stylem transformacyjnym (czyli nastawiony na pracę z przekonaniami osób podległych, aby były świadome celów i sensu wykonywanych zadań). A w ramach stylu transakcyjnego (nastawionego na nagradzanie właściwych i karanie niewłaściwych zachowań) wykazują większą skłonność do nagradzania, a mniejszą do karania.
Przeczytaj raport Fundacji Liderek Biznesu
Premiera raportu „Kobiety w spółkach giełdowych. Indeks Fundacji Liderek Biznesu” odbyła się 10 listopada 2023 r. w siedzibie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
Partnerem raportu jest SWPS Innowacje, spółka celowa Uniwersytetu SWPS, prowadząca działalność konsultingową, badawczą i szkoleniową na rzecz biznesu oraz sektora publicznego.
Zobacz zdjęcia z wydarzenia:
Fundację Liderek Biznesu tworzą kobiety, które osiągnęły sukces zawodowy i wnoszą różnorodne doświadczenia biznesowe do wspólnej idei: promocji kobiecej przedsiębiorczości, rozwijania talentów oraz wspierania ich aspiracji i niezależności zawodowej. Założycielki deklarują, iż ich marzeniem jest, by talenty kobiet były lepiej wykorzystywane, co przyniesie korzyści gospodarcze przedsiębiorstwom, społecznościom lokalnym i wreszcie całemu krajowi.
O ekspertce
Zobacz inne aktualności
