Czym są miejsca pamięci? Mijamy je codziennie. Mogą przybierać różne formy: obejmują zarówno zinstytucjonalizowane muzea – Pomniki Zagłady, jak również rozproszone po całym kraju tablice, głazy pamiątkowe, pomniki, groby miejsca walk i męczeństwa czy inne upamiętnienia. Wiele z nich jest umiejscowionych w przestrzeni publicznej, dostępnej dla wszystkich. Jak oddziałują na nas, na otoczenie, na lokalne społeczności? Jak o nie dbać? Funkcjonowanie, ochrona i zachowywanie tych obiektów dla przyszłych pokoleń – to zagadnienia z pogranicza wielu dziedzin, które będą tematem seminarium „Miejsca Pamięci: potrzeby i wyzwania” zorganizowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Uniwersytet SWPS.
W miejscu pamięci dotykamy przeszłości, wspominamy ludzkie losy, poznajemy mechanizmy historii. Miejsca pamięci pełnią rolę przestrogi przed zbrodniami totalitaryzmów. Żeby skutecznie przemawiały do przyszłych pokoleń, musimy o nie dbać. Zarządzanie, dokumentowanie, współpraca organów administracji i instytucji, utrwalanie za pomocą nowych technologii, zachowywanie obiektów naszego dziedzictwa – to zagadnienia z pogranicza wielu dziedzin, nad którymi zastanawiamy się w naszej pracy. Te i pokrewne kwestie będą przedmiotem seminarium, na które Państwa zapraszamy!
nacz. Magdalena Erdman, dr hab. Adam Szpaderski, prof. USWPS
Pielęgnowanie pamięci ważnym elementem edukacji historycznej
Rozproszone dziedzictwo martyrologiczne – ze względu na skalę i wieloaspektowość historyczną – ma fundamentalne znaczenie dla kultywowania pamięci i edukacji przyszłych pokoleń. Silnie oddziałuje na społeczności lokalne, buduje tożsamość, a także wspiera promocję regionów i rozwój turystyki. Jest dostrzegane i cenione zarówno przez władze centralne, jak i samorządowe oraz inicjatywy miejscowe. Obowiązek ochrony rozproszonych miejsc pamięci generuje szereg kwestii i pytań dotyczących m.in. maksymalizacji ich wpływu społecznego, sposobów ewidencjonowania, metod zarządzania, budowania współpracy oraz edukacji i zastosowań nowych technologii – aby utrwalić i udokumentować ich stan zachowania.
Celem seminarium jest wspólny namysł oraz wymiana dobrych praktyk w zakresie kluczowych problemów związanych z funkcjonowaniem i rozwijaniem miejsc pamięci. Wydarzenie będzie nie tylko okazją do przedstawienia analiz i studiów przypadków przez znawców tematu, lecz także platformą dla dynamicznej wymiany doświadczeń między ekspertami, przedstawicielami instytucji kultury, działaczami społecznymi, a także każdym, kto pragnie przyczynić się do pielęgnacji pamięci i wesprzeć tę misję.
Podczas seminarium poruszone zostaną następujące tematy:
Ewidencjonowanie i definiowanie: jak definiować, rejestrować i dokumentować różnorodne formy upamiętnień z punktu widzenia zachowania i ochrony dziedzictwa?
Zarządzanie i sieciowanie: jak zarządzać i sieciować by optymalnie wykorzystać zasoby i multiplikować misję?
Wykorzystanie nowych technologii: jak nowoczesne technologie mogą udostępnić dziedzictwo miejsc pamięci szerszej publiczności?
Zagadnienia finansowe: jakie są możliwości pozyskiwania środków finansowych na funkcjonowanie miejsc pamięci?
Wpływ społeczny: jak w oparciu o dziedzictwo budować realny wpływ społeczny?
Udział ekspertów
Swoją wiedzą podzielą się m.in. przedstawiciele i przedstawicielki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych, samorządów z całej Polski oraz środowiska akademickiego.
Rejestracja uczestników
Otwarcie seminarium
Hanna Wróblewska, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Wprowadzenie
Magdalena Erdman, naczelnik Wydziału Miejsc Pamięci Narodowej MKiDN
prof. Adam Szpaderski, kierownik Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci USWPS
Miejsca pamięci – od teorii do praktyki, od pomysłu do realizacji na przykładzie Gminy Poniatowa
Aneta Poniatowska, zastępca burmistrza Poniatowej
dr Aneta Mazur, kierownik Wydziału Promocji i Obsługi Inwestora, Gmina Poniatowa
Poznać, odkryć, zachować – efekty współpracy z archeologami. Przykład Łambinowic
dr Violetta Rezler-Wasielewska, dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych
Miejsce Pamięci Narodowej w Łambinowicach – przestrzeń współpracy władz gminy i muzeum
Katarzyna Byra, Urząd Gminy w Łambinowicach
Przerwa kawowa
20 lat Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy w świetle przeprowadzonych prac remontowo-konserwatorskich
Paweł Szudziński, Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy
Wsparcie finansowe projektów w ramach programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Katarzyna Słowińska, główny specjalista Wydziału Miejsc Pamięci Narodowej, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Dyskusja
Przerwa obiadowa
Baza grobów i cmentarzy wojennych w Polsce
Mirosław Trojacki, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Cmentarz w Lesie Szpęgawskim – miejsce pamięci narodowej
Artur Osnowski, wójt Gminy Starogard Gdański
Społeczne zaangażowanie w przywracanie pamięci o cmentarzach I wojny światowej
dr Małgorzata Karczewska, prezes Zarządu Ośrodka Badań Europy Środkowo-Wschodniej
Ewa Unrug-Wiszowaty, naczelnik Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego w Giżycku
Przerwa kawowa
Mural ze Stalagu XXB – ocalenie jedynej zachowanej do dziś materialnej pamiątki po miejscu stalagowym
Tomasz Agejczyk, dyrektor Muzeum Miasta Malborka
Żywa pamięć w lokalnej społeczności – rola projektów edukacyjnych w zachowaniu historii małej ojczyzny
Beata Buchwald, wicedyrektor Szkoły Podstawowej nr 2 w Mosinie
Dyskusja i zakończenie seminarium
Tablice Tchorka w Warszawie – pokaz wirtualnej produkcji
Maciej Żemojcin, specjalista od wykorzystania nowoczesnych technologii w narracji filmowej w tym wirtualnej produkcji i narzędzi AI
Prelegenci
Tomasz Agejczyk
Historyk, regionalista, dyrektor Muzeum Miasta Malborka. Autor książek o tematyce historycznej, w tym pierwszej publikacji dotyczącej pomników wojennych w Powiecie Elbląskim. Prezes Stowarzyszenia „Malbork wczoraj i dziś”, członek Förderverein Jerusalem-Hospital des Deutschen Ordens in Marienburg zajmującego się ratowaniem Szpitala Jerozolimskiego wpisanego na listę World Monuments Watch.
Beata Buchwald
Wicedyrektor Szkoły Podstawowej nr 2 w Mosinie. Nauczycielka historii, pomysłodawczyni i realizatorka licznych projektów edukacyjnych o charakterze badawczym. Współpracuje z Muzeum Martyrologicznym w Żabikowie i innymi instytucjami kultury oraz społecznością lokalną w celu podejmowania różnorodnych działań dotyczących historii regionu. Współtwórczyni Wojewódzkiego Konkursu Historyczno-Literackiego „Wielkopolanie w czasie II wojny światowej” oraz questu „Mosina w XIX wieku”. Autorka scenariuszy lekcji zawartych w publikacji „Z Archiwum Muzeów w Chełmnie nad Nerem i w Żabikowie”. Prowadziła warsztaty dla nauczycieli z Wielkopolski na temat pracy badawczej z uczniami mającej na celu zachowanie w pamięci historii rodzinnej i lokalnej.
Katarzyna Byra
Główna specjalistka w Urzędzie Gminy w Łambinowicach. Odpowiada za pozyskiwanie środków zewnętrznych na dofinansowanie projektów służących rozwojowi gminy oraz za promocję. Koordynuje realizację projektów dofinansowanych ze źródeł zewnętrznych, w tym dotyczących prac konserwatorskich i restauratorskich w Miejscu Pamięci Narodowej w Łambinowicach we współpracy z Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych. Odpowiada za współorganizację wydarzeń kulturalnych oraz wydawanie publikacji promujących dziedzictwo kulturowe Gminy Łambinowice. Współpracuje z instytucjami kultury, placówkami oświatowymi, społecznością lokalną i lokalnymi organizacjami pozarządowymi.
Magdalena Erdman
Naczelnik Wydziału Miejsc Pamięci Narodowej w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Miejsc Pamięci Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Miejscami pamięci zajmuje się od 2017 r., przedtem promowała Polskę pełniąc służbę dyplomatyczną na placówkach w Sztokholmie (Instytut Polski), Hamburgu (Konsulat Generalny) i Berlinie (Ambasada RP). Wykształcenie i doświadczenie jako muzyk i specjalistka PR wykorzystuje w pracy urzędnika państwowego, szczególną uwagę zwracając na sprawy edukacji.
dr
Małgorzata Karczewska
Archeolog, historyk, badaczka dziedzictwa, autorka książek poświęconych cmentarzom I wojny światowej, prezeska Ośrodka Badań Europy Środkowo-Wschodniej w Białymstoku, honorowa obywatelka gmin Kadzidło i Miłki, za zasługi na rzecz upowszechniania dziedzictwa kulturowego.
dr
Aneta Mazur
Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego na kierunku ochrona środowiska, dr nauk chemicznych. Od 17 lat związana z pracą w jednostkach samorządu terytorialnego: w latach 2007-2019 w Urzędzie Miasta w Bartoszycach, od 2021 r. w Urzędzie Miejskim w Poniatowej, obecnie na stanowisku kierownik Wydziału Promocji i Obsługi Inwestora. Autorka, realizatorka i koordynatorka wielu projektów kulturalnych, turystycznych, historycznych oraz dotyczących współpracy międzynarodowej.
Artur Osnowski
Wójt Gminy Starogard Gdański kadencji 2024-2029. Wcześniej radny Rady Gminy Starogard Gdański. Lokalny społecznik i aktywista od wielu lat. Propagator lokalnego sportu i kultury fizycznej.
Aneta Poniatowska
Absolwentka pedagogiki na Wydziale Wychowania Fizycznego i Turystyki Wszechnicy Świętokrzyskiej w Kielcach, związana przez 15 lat z branżą turystyczną we Włoszech, gdzie zdobywała doświadczenie i wiedzę na temat rozwoju wskazanego sektora gospodarki. Zainteresowanie historią, pasja podróżowania i poznawanie kultury wielu krajów ukształtowały obrany i realizowany obecnie kierunek działań w Gminie Poniatowa. Od 2018 r. związana z samorządem, gdzie od 2019 r. pełni funkcję zastępcy burmistrza.
dr
Violetta Rezler-Wasielewska
Dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych. Inicjatorka i organizatorka sesji i konferencji naukowych, wystaw, konkursów, projektów badawczych i wydawniczych oraz edukacyjnych. Autorka i współautorka, redaktor naukowy prac zwartych oraz artykułów naukowych i innych, głównie z zakresu problematyki jenieckiej w latach II wojny światowej, edukacji w miejscach pamięci i mikrohistorii. Członkini rad muzeów: Krakowa, Lublina i II Wojny Światowej oraz komisji przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, laureatka m.in. nagród im. Karola Miarki oraz Jana i Wojciecha Wawrzynków.
Katarzyna Słowińska
Główny specjalista w Wydziale Miejsc Pamięci Narodowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, magister archeologii. Przyjmuje i przygotowuje do realizacji wnioski z programów dotacyjnych. Podążając za swoją pasją ukończyła kulturoznawstwo, uczestniczyła w międzynarodowym projekcie EarthWatch Institute, którego celem było zapoznawanie zainteresowanych ze specyfiką pracy archeologa podczas pracy przy wykopaliskach.
Paweł Szudziński
Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Podyplomowego Studium Muzeologicznego na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od samego początku swojej kariery zawodowej, czyli od 2011 r., jest związany z sektorem kultury. W okresie od 2011 do 2019 r. pełnił funkcje w samorządzie na szczeblu powiatowym, gdzie angażował się w współpracę z organizacjami pozarządowymi oraz zajmował się sprawami kultury i sportu. Następnie, w latach 2019-2023, pracował jako specjalista w dziale zarządzania inwestycjami w Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy, aby w 2024 r. objąć stanowisko kierownika działu administracyjno-gospodarczego i kadr. Podczas pracy w muzeum odpowiadał m.in. za przygotowanie dokumentacji oraz nadzór nad pracami remontowo-konserwatorskimi prowadzonymi na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Gross-Rosen.
Mirosław Trojacki
Wieloletni kierownik Działu danych o zabytkach, kierownik projektów informatycznych oraz pracownik Centrum Kompetencji ds. digitalizacji w Narodowym Instytucie Dziedzictwa (NID). Absolwent Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej. Od 2010 r. wdraża i utrzymuje w NID infrastrukturę informacji przestrzennej stanowiącej element realizacji europejskiej dyrektywy INSPIRE. W skład tego zadania wchodzą m.in. budowa baz danych o zabytkach, a także implementacja portalu mapowego NID. Członek zespołu twórców portalu zabytek.pl.
Ewa Unrug-Wiszowaty
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Urzędu Warszawskiego, od ponad ćwierć wieku związana z giżyckim samorządem. Od 2018 r. jest naczelnikiem Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska w Urzędzie Miejskim w Giżycku, w ramach którego nadzoruje utrzymanie cmentarzy wojennych. Dzięki współpracy z Ośrodkiem Badań Europy Środkowo-Wschodniej rozpoczęła projekt odtworzenia kwatery wojennej z okresu I wojny światowej na zabytkowym cmentarzu ewangelickim w Giżycku, na który od kilku lat zdobywa dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Maciej Żemojcin
Pionier wirtualnej produkcji filmowej w Polsce, prelegent m.in. Cannes Next i Berlinale. Superwizor produkcji wirtualnej i konsultant scenariuszowy pod kątem wykorzystania nowoczesnych technologii w narracji filmowej. Posiada 20 lat doświadczenia w międzynarodowej produkcji filmowej. Współproducent projektu „MURALS” opartego na skanach 3D murali artysty Banksy’ego wykonanych w okolicach Kijowa.
Moderator i gospodarz spotkania
dr hab., prof. USWPS
Adam Szpaderski
Kierownik Centrum Badań nad Ekonomiką Miejsc Pamięci Uniwersytetu SWPS. Profesor zarządzania na Uniwersytecie SWPS, specjalizuje się w zarządzaniu strategicznym, prakseologii, modelach zarządzania miejscami pamięci, zastosowaniach nowych technologii jako medium transferu wartości dla odbiorów, zarządzaniu edukacją o Auschwitz, Holokauście i ludobójstwach oraz parametryzacji efektywności instytucji sektora dziedzictwa kulturowego. Główny konsultant Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w dziedzinie strategii i zarządzania edukacją, przewodniczący Rady Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy, przewodniczący Rady Konsorcjum – Sieć „Liga Pamięci Jenieckiej”, laureat Medalu „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”.
Zapisz się na seminarium
Organizatorzy
Termin i miejsce
18 czerwca 2024 r., 09.30–15.00 Seminarium odbędzie się w formule hybrydowej: stacjonarnie (Uniwersytet SWPS, ul. Chodakowska 19/31, Warszawa, sala S306) oraz online (osoby zapisane otrzymają link do spotkania drogą mailową. Obowiązuje formularz zapisów).
Kontakt
prof. Adam Szpaderski – Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., tel. (+48) 691 780 930
Mogłoby się wydawać, że w ramach tych studiów mówimy wyłącznie o historii. Ale nie jest to prawda. Prawdziwym ich celem jest odniesienie do współczesności i pokazanie mechanizmów zła. Tu i teraz. Tak dotkliwie dotykających nas wszystkich. Te studia dają również unikalne instrumenty radzenia sobie z tymi wszystkimi zagrożeniami.
dr hab. Adam Szpaderski, prof. Uniwersytetu SWPS
kierownik merytoryczny kierunku
Studia dostarczają wiedzy na temat XX-wiecznych totalitaryzmów – ze szczególnym uwzględnieniem nazizmu, Holokaustu i roli, jaką odegrał w historii Zagłady obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau. Wykładowcy przedstawią nowoczesne metody pracy z tym trudnym tematem. Adresatami kierunku są głównie nauczyciele (historii, języka polskiego, wiedzy o społeczeństwie, religii lub etyki), edukatorzy, przewodnicy, pracownicy muzeów i miejsc pamięci. Serdecznie zachęcamy do zapoznania się z ofertą dydaktyczną.
