„Podręcznik o dobrym życiu” – proste ćwiczenia wzmacniające dobrostan w szkole
Jako nauczyciele i edukatorzy mamy szansę pokazywać młodym ludziom szerszą perspektywę dobrostanu. Pomoc w odkrywaniu wartości, takich jak sens, relacje czy wewnętrzna harmonia – może być kluczowa dla ich rozwoju. Zachęcamy do lektury e-booka dla nauczycieli, zawierającego praktyczne i inspirujące ćwiczenia wspierające dobre życie uczniów w szkołach. Ta wyjątkowa publikacja powstała dzięki pracy warsztatowej nauczycieli z sześciu szkół – podstawowych i średnich – z różnych regionów Polski.
Jak uczyć o szczęściu?
„Podręcznik o dobrym życiu” powstał w ramach realizacji międzynarodowego projektu „Nauka & Społeczeństwo bilateralna inicjatywa w zakresie nauk społecznych, sztuki i nauk humanistycznych”. Badaczki z Uniwersytetu SWPS przeprowadziły warsztaty z nauczycielami z całej Polski, podczas których przedstawiły wnioski z badań dotyczących definiowania dobrostanu psychologicznego w 50 krajach (badania te zostały zrealizowane w ramach pierwszej części tego samego projektu). Efektem warsztatów z udziałem ponad 80 nauczycieli i nauczycielek jest niniejsza publikacja, która pomoże skutecznie wesprzeć młode osoby w budowaniu zdrowego poczucia własnej wartości oraz spełnionego życia. W e-booku znaleźć można wyłącznie materiały oparte na rzetelnych badaniach oraz wspólnej pracy nauczycieli i naukowców.
Współczesna kultura często utożsamia dobre życie z nieustannym dążeniem do szczęścia, definiowanego jako stan ciągłej radości i zadowolenia. Bez wątpienia ma to wpływ na dzieci oraz młodzież, którzy dorastają w otoczeniu mediów społecznościowych, reklam i narracji promujących wizję szczęścia jako nieprzerwanej euforii i sukcesu. Młodzi ludzie często porównują się do rówieśników, celebrytów czy influencerów, co może wpłynąć na ich samoocenę i poziom satysfakcji z życia.
Czy warto więc uczyć o szczęściu? Oczywiście. Ale jeszcze ważniejsze jest, by uczyć o różnych wymiarach dobrostanu i pokazywać młodym ludziom, że ich droga do dobrego życia może wyglądać inaczej niż powszechnie przyjęte wzorce.
Co znajdziesz w e-booku?
- Omówienie najnowszych badań dotyczących koncepcji dobrego życia, ze szczególnym uwzględnieniem holistycznego podejścia do edukacji;
- Zestaw kreatywnych ćwiczeń dla uczniów podzielone na następujące kategorie: zasoby osobiste, różnorodność, relacje i odpowiedzialność, poczucie sensu, edukacja ekologiczna i outdoorowa oraz uważność. Te ćwiczenia można wykorzystywać zarówno w szkole podstawowej, jak i średniej. Ćwiczenia dla młodszych dzieci (edukacja wczesnoszkolna) zostały zebrane w osobną kategorię;
- Inspiracje z innych krajów: dbałość o dobrostan w różnych kulturach; jakie praktyki mogą być inspirujące i możliwe do wdrożenia w polskich szkołach?
- Opowieści uczniów z Kambodży oraz Norwegii: jak młodzi ludzie z różnych kultur postrzegają dobre, dorosłe życie i jakie wartości są dla nich kluczowe?
- Informacje o dostępnych formach wsparcia psychologicznego dla uczniów i pedagogów; dodatkowe zasoby i rekomendacje do pogłębiania wiedzy na temat dobrostanu w edukacji.
Dlaczego dobre życie to więcej niż szczęśliwe życie?
Badania psychologiczne wskazują, że intensywne dążenie do szczęścia może paradoksalnie prowadzić do frustracji. Skupienie się na osiąganiu emocjonalnej euforii może sprawić, że stajemy się bardziej podatni na rozczarowanie, gdy rzeczywistość nie spełnia naszych oczekiwań.
Zarówno wyniki desk researchu (w ramach konkursu GRIEG*), jak i wnioski z badań przeprowadzonych w niniejszym projekcie (w ramach inicjatywy Nauka & Społeczeństwo **) nie pozostawiają wątpliwości: szczęście i poczucie sensu opierają się na odmiennych mechanizmach Szczęście częściej towarzyszy działaniom łatwym i skoncentrowanym na osobistych korzyściach, natomiast sens buduje się poprzez wysiłek i zaangażowanie w działania prospołeczne. Jak wytłumaczyć to młodym ludziom? Jak przekonać ich, że lęk przed oceną czy obsesyjne poszukiwanie aprobaty bądź porównywanie się z internetowymi celebrytami – to przepis wyłącznie na obniżony nastrój? Jak nauczyć ich, że zachodni wzorzec szczęścia, utożsamiany z sukcesem zadowowym i silnymi pozytywnymi emocjami, nie jest jedynym dostępnym? W tej publikacji autorzy i autorki poszukują odpowiedzi na powyższe pytania i dostarczają skutecznych narzędzi dla nauczycieli i edukatorów.
W badaniach opublikowanych w ramach projektu GRIEG wyróżniono pięć kluczowych składników dobrostanu: szczęście, sens życia, harmonię, duchowość i religijność. Każdy z tych elementów wiąże się z nieco innymi emocjami, wartościami na nasze emocje, wartości oraz sposobem postrzegania świata.
Innymi słowy – aby w pełni doświadczać dobrostanu, musimy wyjść poza „ja” i nasze najbliższe otoczenie. To właśnie w relacjach z większą społecznością i w refleksji nad światem odnajdujemy poczucie sensu i duchowy rozwój.
* Projekt został sfinansowany w ramach konkursu GRIEG na interdyscyplinarne projekty badawcze ze środków Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021 (numer grantu 2019/34/H/HS6/00597). Budżet projektu wynosił 1,5 mln euro. Operatorem programu było Narodowe Centrum Nauki. Strona projektu oraz raport popularyzujący wyniki przeprowadzonych badań są dostępne pod adresem: https://www.progressing.world/.
**Projekt został sfinansowany w ramach dwustronnej inicjatywy predefiniowanej Science&Society bilateral initiative in social sciences, arts & humanities z Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021 (50,85 proc.) oraz Mechanizmu Finansowego EOG na lata 2014-2021 (49,15 proc.), numer umowy UMO-2024/43/7/HS6/00002. Budżet projektu dla wszystkich partnerów wynosił 4 311 082,70 zł. Operatorem programu było Narodowe Centrum Nauki.
Inspirujmy się innymi kulturami
Niniejsza publikacja jest dowodem na to, że wprowadzanie inspiracji z innych kultur do szkół może znacząco wpłynąć na dobrostan uczniów, pomagając im lepiej dbać o swoje zdrowie psychiczne i emocjonalne. Różne kraje oferują unikalne podejścia do budowania równowagi między nauką a życiem, wspierania relacji międzyludzkich oraz radzenia sobie ze stresem. Autorki i autorzy e-booka proponują praktyczne rozwiązania zaczerpnięte głównie z dwóch bardzo różnych kultur (skandynawskiej i japońskiej). Postulują m.in. zapoznanie uczniów z dalekowschodnią koncepcją ikigai (z japońskiego – znalezienie i kultywowanie życiowej pasji), a także ze skandynawskim modelem dugnat – (z norweskiego: tradycją dobrowolnej, wspólnej pracy na rzecz lokalnej społeczności).
W publikacji można znaleźć mnóstwo kreatywnych pomysłów na ćwiczenia oraz lekcje dotyczące dobrostanu i tego, jak zdefiniować go według różnych wzorców kulturowych. Wspólne sadzenie drzew przez uczniów i nauczycieli, akcje sąsiedzkiej pomocy, tablice wdzięczności, rozpiski mocnych i słabych stron uczniów, nauka krytycznego myślenia podczas moderowanych debat – to tylko niektóre z propozycji przedstawionych przez autorów i autorki „Podręcznika o dobrym życiu”.
Zadbaj o dobrostan!
konferencje, webinary, kursy, artykuły – poznaj wiedzę ekspertów USWPSKierowniczka projektu z ramienia Uniwersytetu SWPS:
Zobacz inne aktualności
