Przemówienie Rektora Uniwersytetu SWPS prof. Romana Cieślaka (inauguracja 2024/2025)
Przemówienie Rektora Uniwersytetu SWPS prof. dr hab. Romana Cieślaka podczas inauguracji roku akademickiego 2024/2025 w siedzibie Uniwersytetu SWPS w Warszawie (27 września 2024 r.).
Link do strony inauguracji roku akademickiego 2024/2025 dla wszystkich kampusów Uniwersytetu SWPS
Link do strony inauguracji roku akademickiego 2024/2025 na Uniwersytecie SWPS w Krakowie (7 października 2024 r.)
Szanowni Państwo,
inauguracja roku akademickiego to czas podsumowań, planów, ale także refleksji. Jest coś niezwykłego i ponadczasowego w tym, że spotykamy się w uczelniach – w Polsce i na świecie – aby przypomnieć sobie o akademickiej tradycji, z której wyrastamy, o wartościach, które nas łączą i o celach, które uznajemy za ważne.
Cieszymy się, że w tym wyjątkowym dniu jesteśmy razem – osoby studiujące i pracujące w uczelni, nasi goście i współpracownicy. Razem współtworzymy nasz uniwersytet. Budujemy uniwersytet otwarty – bez murów, zakorzeniony w tradycji, ale zaangażowany; odpowiedzialny, bo myślimy nie tylko o współczesności, lecz także kolejnych pokoleniach; odważny, bo podejmujemy wyzwania i chcemy zmieniać rzeczywistość wokół nas.
Rok temu o tej porze byliśmy w Polsce w innej rzeczywistości. Uczelnie z założenia są politycznie neutralne, co nie oznacza, że funkcjonowanie państwa jest nam obojętne, wręcz przeciwnie. Zdrowe państwo, które wspiera autonomię uczelni, rozwój nauki i szkolnictwa wyższego, równość sektora publicznego i niepublicznego, jest naszym marzeniem. Dlatego zawsze będziemy przyczyniać się do działań, które budują państwo prawa, w którym wolności obywatelskie i edukacja są priorytetem.
Inauguracja roku akademickiego to także spotkanie wspólnoty. Szczególnie pamiętamy dzisiaj o tych, których dotknęła powódź. Pomagamy sobie w tej trudnej sytuacji, ponieważ wspólnotę budujemy także w trudnych chwilach.
Nasza droga
Od początku istnienia uczelni – czyli od założonej w 1996 r. przez prof. Andrzeja Eliasza, prof. Janusza Reykowskiego, prof. Zbigniewa Pietrasińskiego Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej – byliśmy ukierunkowani na rozwój zgodny z wartościami akademickimi oraz wartościami, które przyjęliśmy: otwartość, odwaga i odpowiedzialność. Od 2008 r. rozwój uczelni wspiera obecny założyciel, pan Piotr Voelkel.
Dziś, kiedy spotykamy się w Uniwersytecie SWPS na 29. inauguracji roku akademickiego, możemy być dumni z tego, że jesteśmy niepublicznym, wielodziedzinowym, ogólopolskim, lecz także europejskim uniwersytetem, cenionym za wysoką jakość działalności naukowej i dydaktycznej.
Funkcjonujemy w Warszawie i w najważniejszych ośrodkach akademickich w kraju: począwszy od naszej najstarszej filii w Sopocie, dla której jest to 22. inauguracja, poprzez filię wrocławską (21. inauguracja), filię katowicką i poznańską (15. inauguracja) po filię w Krakowie, dla której będzie to 2. inauguracja i 1. po procesie integracji z Wyższą Szkołą Europejską im. ks. Józefa Tischnera. Serdecznie pozdrawiam wszystkie osoby studiujące i pracujące w siedzibie uczelni, jej filiach, a szczególnie społeczność WSE, która od 1 października stanie się częścią Uniwersytetu SWPS. Wiemy, że to historyczny moment także dla Was.
Zaznaczamy swoją obecność również w Europie – należymy do Inicjatywy Uniwersytetów Europejskich poprzez uczestnictwo w sojuszu ERUA – European Reform University Alliance. Kilka dni temu, wspólnie jako uczelnie sojuszu, obchodziliśmy 735. inaugurację roku akademickiego w najstarszym uniwersytecie ERUA – University of Macerata we Włoszech. Jesteśmy dumni, że budujemy sieć i sojusz, w którym jest 8 uczelni (z Francji, Bułgarii, Niemiec, Hiszpanii, Włoch, Litwy, Grecji i Polski) oraz około 120 000 osób studiujących. Wspólnie udowadniamy, że edukacja i nauka nie powinny znać granic politycznych.
Uczelnie i sojusze tworzą ludzie. Dlatego na początku roku akademickiego składam podziękowania wszystkim osobom pracującym w naszej uczelni i z nią współpracującym. Dzisiaj to 550 osób w pionie akademickim, 459 osób w pionie organizacyjnym oraz około 1500 kontraktowych wykładowców i wykładowczyń. To dzięki Państwu nasz uniwersytet to silna instytucja i wspólnota akademicka. Dziękuję!
Jaką uczelnią jesteśmy dzisiaj?
Dzisiaj na 12 wydziałach zlokalizowanych w 6 kampusach oferujemy 63 kierunki studiów stacjonarnych oraz 47 kierunki studiów niestacjonarnych. Studiuje na nich 16 946 studentów i studentek, w tym 1130 osób z zagranicy. Na studiach podyplomowych kształci się ponad 4300 słuchaczek i słuchaczy na prawie 200 kierunkach. Mamy 42 156 absolwentów studiów wyższych i 41 535 studiów podyplomowych.
Wspieramy rozwój karier akademickich. Łącznie Szkoła Doktorska i Interdyscyplinarne Studia Doktoranckie kształcą 88 doktorantek i doktorantów. W seminariach doktorskich w Instytucie Prawa uczestniczy 147 osób. Nadaliśmy 487 osobom stopień doktora, a 116 otrzymało stopień doktora habilitowanego. Rozwijamy także naukowe zainteresowania wśród osób studiujących. W uczelni działają 123 koła naukowe.
Uniwersytet SWPS to silny ośrodek badawczy w naukach humanistycznych i społecznych oraz dynamicznie rozwijające się środowisko projektantów i artystów. Posiadamy dwie kategorie naukowe A+, cztery kategorie A i jedną B+. Dzięki działalności 5 instytutów naukowych i 30 centrów badawczych rozwijamy naszą działalność naukową w kierunku wielodziedzinowego uniwersytetu.
Z sukcesem zdobywamy granty krajowe i międzynarodowe. Jesteśmy wiodącym niepublicznym uniwersytetem w Polsce, który angażuje się w projekty z europejskiego programu badawczego Horyzont Europa. W ubiegłym roku akademickim realizowaliśmy 142 projekty badawcze i 4 projekty badawczo-rozwojowe o łącznym budżecie 112,3 mln zł, w tym 23 projekty międzynarodowe o wartości 22,8 mln zł. Pozyskujemy także finansowanie dla aktywności organizacyjnej uczelni. W ubiegłym roku realizowaliśmy 11 projektów na łączną sumę ponad 34 mln zł.
Intensyfikujemy działalność w ramach trzeciej misji. Aktywne są: Fundacja Pro Akademika, spółka celowa SWPS Innowacje, Centrum Transferu Wiedzy, Klinika Terapii Poznawczo-Behawioralnej, która zatrudnia 136 psychoterapeutów, 10 superwizorów oraz 6 lekarzy psychiatrów. W Poznaniu działa Środowiskowe Centrum Zdrowia Psychicznego.
Te dane o uczelni, o których zawsze z dumą mówię przy okazji inauguracji, pokazują, że mamy dobrą podstawę do realizacji naszej wizji wielokampusowej uczelni badawczej, liderki zmian w edukacji niepublicznej i partnerki zmiany społecznej.
Strategia Uniwersytetu SWPS na lata 2024-2029
Dzisiaj mamy szczególny powód do mówienia o przyszłości. Zaczynamy realizację ambitnej strategii Uniwersytetu SWPS na lata 2024-2029. Tworzyliśmy ją wspólnie – partycypacyjnie. W jej przygotowanie zaangażowanych było ponad 130 osób z uczelni oraz interesariusze zewnętrzni. Dziękuję Państwu za ten wkład. Proces pracy nad strategią był dla nas równie ważny jak końcowy dokument.
Chcemy być wielokampusową uczelnią badawczą, liderką edukacji niepublicznej i partnerką zmiany społecznej. Poprzez naszą działalność edukacyjną, naukową, artystyczną i publiczną będziemy budować kapitał społeczny i wspierać cele zrównoważonego rozwoju – ucząc krytycznego myślenia, towarzysząc w edukacji przez całe życie, kształcąc odważnych i wolnych ludzi, zdolnych do współdziałania, dialogu i świadomego decydowania o sobie.
Jesteśmy dla innych! Ponieważ współczesny uniwersytet musi służyć innym: poprzez edukację, badania i odpowiedzialne zaangażowanie społeczne. Od integrowania trzech misji uczelni zależy dziś rozwój szkolnictwa wyższego i nauki. Nie może być na uniwersytecie dobrej dydaktyki bez prowadzenia badań naukowych i włączania w nie osób studiujących. Z kolei nie sposób tworzyć naukę i sztukę bez refleksji, jakie problemy współczesnego świata chcemy rozwiązać, na jakie potrzeby i wyzwania chcemy odpowiedzieć, z kim chcemy wejść w twórczy dialog.
Strategia – obszary i cele strategiczne
- Edukacja akademicka
- Nauka i sztuka
- Działaność publiczna
- Wspólnota uniwersytecka
- Środowisko naturalne
Edukacja akademicka
Dobrej jakości edukacja jest źródłem i siłą cywilizacyjnego rozwoju. Żadne instytucje państwowe ani wspólnota nie będą dobrze funkcjonowały bez edukacji, która jest oparta na wartościach, innowacyjna, otwierająca umysły, poszerzająca horyzonty, a także dostępna. Dziś widzimy, że sposób kształcenia wymaga zmian, aby nie tylko nadążać, za tym, czego wymaga rynek pracy, świat, ale aby potrzeby edukacyjne wyprzedzać i kształtować.
W strategii Uniwersytetu SWPS pierwszy cel to bycie uczelnią oferującą wysokiej jakości wielodziedzinowe i interdyscyplinarne nauczanie, z możliwością samodzielnego kształtowania ścieżek edukacji.
Interdyscyplinarność i kształcenie międzydziedzinowe jest dzisiaj wyzwaniem dla szkolnictwa wyższego, także ze względu na konserwatyzm instytucji akademickich i przyzwyczajenia samego środowiska akademickiego. Nie ma obecnie ram prawnych, które umożliwiają w szerszej skali prowadzenie interdyscyplinarnych studiów lub edukację międzydziedzinową. Są także trudności w prowadzeniu studiów wspólnych – z innymi uczelniami polskimi i zagranicznymi, przedsiębiorcami, czy samorządami zawodowymi. Wierzymy jednak, że jest to kierunek, w jakim już niebawem pójdzie szkolnictwo wyższe. Widzimy też potrzebę silniejszego personalizowania ścieżek kształcenia, także z wykorzystaniem krótszych form kształcenia niż tradycyjne studia licencjackie czy magisterskie. Niezbędne są do tego zmiany w Ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, lecz także rozwiązania systemowe dotyczące np. wykorzystania i upowszechniania mikropoświadczeń. Elastyczność form kształcenia nie jest wrogiem dobrej edukacji, ale jej niezbędnym warunkiem.
Nauka i sztuka
Interdyscyplinarność jest wyzwaniem także dla działalności naukowej. Bez interdyscyplinarności nie będzie jednak postępu naukowego i cywilizacyjnego. Podział nauki na dziedziny i dyscypliny ma swoje znaczące ograniczenia. Wierzymy, że łącząc nauki społeczne, humanistyczne oraz sztukę z innymi obszarami wiedzy, możemy trafnie identyfikować problemy i proponować rozwiązania, które mają wpływ na jakość życia, zrównoważony rozwój i zastosowanie nowych technologii.
Dążymy do stania się uczelnią badawczą, która skutecznie konkuruje i współpracuje z wiodącymi ośrodkami akademickimi w Europie, której dokonania naukowe i artystyczne mają rzeczywiste oddziaływanie na otoczenie społeczne i gospodarcze. Takie inicjatywy realizujemy już dzisiaj – nie z myślą o własnych celach, ale celach publicznych. Dlatego trudno nam zaakceptować wciąż istniejące, szokujące wręcz, różnice w poziomie i sposobie publicznego finansowania nauki w publicznych i niepublicznych uczelniach.
Działalność publiczna
Bliska jest nam idea „uniwersytetu bez murów”. Działalność publiczna, tzw. trzecia misja uczelni, nie jest dla nas czymś marginalnym. Chcemy, aby nasza edukacja oraz działalność badawcza i artystyczna wpływały na otoczenie społeczne i gospodarcze, a także na kulturę i rozwiązania prawne. Jesteśmy otwarci na współpracę z samorządami, instytucjami publicznymi, przedsiębiorcami, instytucjami edukacji, kultury, organizacjami pozarządowymi. Z dumą możemy wskazać dziesiątki projektów, które już dziś służą rozwiązywaniu ważnych problemów identyfikowanych przez naszych partnerów.
Wspólnota uniwersytecka
Dbałość o wspólnotę to istotny obszar naszej strategii. Chcemy, aby kulturę instytucjonalną Uniwersytetu cechowało przywiązanie do wartości uczelni – otwartości, odpowiedzialności i odwagi – lecz także niska hierarchiczność i wysoka sprawczość. Aby wyróżniała naszą kulturę gotowość do współpracy, efektywny system komunikacji, realizowanie standardów work-life balance, troska o innych, o ich dobrostan, a także poszanowanie dla różnorodności.
Środowisko naturalne
Uniwersytet funkcjonuje w środowisku naturalnym, którego jesteśmy częścią i na które oddziałujemy. W nowej strategii zobowiązaliśmy się, że staniemy się instytucją, która aktywnie przeciwdziała zmianom klimatycznym i wspiera adaptację do ich skutków. Dążymy do tego, aby nasze społeczeństwo było świadome wyzwań, jakie niosą zmiany klimatyczne i potrafiło działać na rzecz ochrony środowiska oraz zrównoważonego rozwoju. Chcemy wykorzystać nowoczesne technologie i innowacje społeczne do transformacji naszych zachowań.
Zaproszenie do współpracy
Zapraszam wszystkich Państwa do włączenia się w realizowanie strategii Uniwersytetu SWPS. Pracujmy wspólnie na jej rzecz, bo – głęboko w to wierzę – może ona sprzyjać także osiąganiu waszych osobistych celów. Przyszłość lepiej budować razem. Jeśli tego nie zrobimy, będzie ona utraconą szansą.
Umiędzynarodowienie – potrzeba spójnej polityki państwa
Doskonała nauka i dobrej jakości edukacja wymagają wymiany myśli, współpracy między badaczami z różnych dziedzin i instytucji, nie tylko krajowych. Bez wymiany i współpracy międzynarodowej działamy suboptymalnie i w izolacji. Nauka i edukacja nie znają granic. Aby nasze uczelnie mogły efektywnie rozwijać się i rywalizować w skali międzynarodowej potrzebujemy rzeczywistego priorytetu dla umiędzynarodowienia. Będzie to możliwe, jeśli polityka migracyjna państwa będzie zbieżna z polityką rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki. Trudności, z jakimi borykają się uczelnie w ostatnim czasie, pokazują pęknięcie w realizacji tych polityk. Kwestie bezpieczeństwa i polityki migracyjnej są niesłychanie ważne i środowisko akademickie nie podważa tego priorytetu. Nie zgadzamy się jednak na arbitralne i nieuzasadnione działania, które rujnują inny priorytet, jakim jest nauka i edukacja. Państwo powinno działać spójnie, widząc jak decyzje w jednym obszarze, wpływają na na inne obszary.
Środowisko akademickie partnerem do dialogu i działań
Środowisko akademickie powinno być naturalnym zapleczem eksperckim państwa w tworzeniu polityk publicznych. Cele i zadania publiczne są na tyle złożone, że wymagają wiedzy i współpracy wszystkich interesariuszy. Bez mechanizmów włączania i integracji nie da się efektywnie zarządzać instytucjami publicznymi, ani – tym bardziej – państwem. Dotyczy to także środowiska akademickiego. Uczelnie i akademickie instytucje przedstawicielskie – chociażby takie jak Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) czy Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego (RGNiSW) – niejednokrotnie udowodniły, że potrafią współpracować na rzecz wspólnego dobra. Chcielibyśmy mieć partnerów do tego dialogu po stronie naszego państwa.
Powitanie osób studiujących
Dzisiaj swoją edukację wyższą w Uniwersytecie SWPS rozpoczyna 4728 osób, wśród nich 441 osób z zagranicy – a dokładniej z 46 krajów. Serdecznie Was witamy!
Życzymy Wam – i wszystkim osobom uczącym się w Uniwersytecie SWPS – abyście z pasją poznawali świat, z szacunkiem i rozumnie zmieniali go na lepszy. Świat potrzebuje waszego zaangażowania – na równi z waszymi kompetencjami, wiedzą i umiejętnościami. Potrzebuje ludzi, którym są bliskie wartości humanistyczne, którzy umiejętnie posługują się nowymi technologiami, a przede wszystkim są otwarci na współpracę różnych środowisk i różnych kultur. Instytucje państwa, instytucje kultury, organizacje społeczne i biznes potrzebują zmiany, którą wy możecie się stać. Bądźcie aktywni, nie bójcie się podejmowania ambitnych celów, które dziś wydają się niemożliwe do realizacji.
Przenoście na grunt waszych środowisk pracy i relacji wartości, jakie oferuje i wyznaje akademia.
Życzenia na nowy rok akademicki
Szanowni Państwo,
całej naszej społeczności życzę, abyśmy realizowali naszą strategię we współpracy, darząc się szacunkiem i zaufaniem. Nasze codzienne działania wypełnią życiem ten dokument i będą zmieniały Uniwersytet i świat wokół nas.
Życzę nam wszystkim, każdemu z Państwa, aby to, co robimy przynosiło nam radość, poczucie spełnienia i sensu.
Dobrego roku akademickiego!
Zobacz inne aktualności
