Czy Polska stwarza otwarte środowisko dla międzynarodowej społeczności akademików?
„Sytuacja Międzynarodowej Kadry Akademickiej w Polsce” to tytuł konferencji, która odbyła się 19 czerwca 2023 roku we wrocławskiej filii Uniwersytetu SWPS. Organizatorami wydarzenia były Komisja ds. Międzynarodowych Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Komisja ds. Współpracy Międzynarodowej KRASP, Komisja ds. Komunikacji i Odpowiedzialności Społecznej KRASP oraz Wydział Psychologii we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS.
Chociaż społeczność międzynarodowa stanowi zdecydowaną mniejszość w świecie akademickim, tematyka konferencji wydała się ważna dla kluczowych ciał przedstawicielskich w Polsce takich jak KRASP i Rada Główna. O tym, czy Polska stwarza otwarte środowisko i oferuje wsparcie dla międzynarodowej społeczności akademików, dyskutowano w gronie reprezentantów władz uczelni publicznych i niepublicznych, przedstawicieli agencji badawczych, doktorantów i studentów.
– Międzynarodowe relacje są bardzo ważnym czynnikiem w prowadzeniu badań i zapewniania wysokiej jakości kształcenia. (...) Wierzę, że wnioski wyciągnięte z takich wydarzeń jak to, przyczynią się do realizacji ambitnych celów. Chciałbym żebyśmy efektywnie wykorzystali zdobytą wiedzę i wypracowali wnioski, które przyczynią się do rozwoju naszych instytucji i przyniosą korzyści wszystkim osobom zrzeszonym w naszym sektorze szkolnictwa wyższego – powiedział prof. dr hab. Stanisław Kistryn z Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprzewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
– Współpraca międzynarodowa jest jedną z kluczowych misji uniwersytetu. Powinniśmy być otwarci na świat i wspierać ideę współpracy, wspólnej nauki i prowadzenia badań. Dzisiejsza konferencja jest doskonałą okazją do dyskusji o tym, jak uczynić naszą uczelnię atrakcyjnym i przyjaznym miejscem dla międzynarodowych studentów oraz jak chcemy zaprezentować ją społeczności akademickiej za granicą – przekonywał prof. dr hab. Jerzy Lis, Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej, przewodniczący Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej KRASP.
– Dzisiejsze wydarzenie zostało zorganizowane przez szereg instytucji, ważnych dla środowiska akademickiego w Polsce. Jest to pierwsza, ale nie ostatnia okazja do współpracy. Kiedy usłyszałem o pomyśle zorganizowania tej konferencji, wiedziałem, że powinna się ona odbyć nie tyle w Warszawie, lecz w innym mieście, ponieważ internacjonalizacja w Polsce dotyczy całego środowiska akademickiego, nie tylko w stolicy, lecz na terenie całego kraju – dodał prof. dr hab. Roman Cieślak, Rektor Uniwersytet SWPS, przewodniczący Komisji ds. Komunikacji i Odpowiedzialności Społecznej KRASP.
Trzy panele tematyczne skupiały się na dogłębnym zbadaniu kwestii dotyczących przyciągania zagranicznej kadry akademickiej do polskich uczelni. Poruszono tematy, takie jak ocena atrakcyjności polskiego systemu edukacji wyższej dla międzynarodowej kadry akademickiej, identyfikowanie największych wyzwań i przeszkód, z jakimi się borykają, oraz sposoby wykorzystania zarówno zagranicznych, jak i polskich wzorców w tym obszarze.
Internacjonalizacja ma na polskich uczelniach wiele twarzy
– Najczęściej przywoływane dane to liczba osób z zagranicy studiujących w Polsce. Wg danych OPI w 2021 roku było ich u nas prawie 86 000, co stanowiło 7,1% ogólnej liczby studentów. Całkiem nieźle. Chyba jednak trochę mniej atrakcyjna jest możliwość podjęcia pracy na uczelni w Polsce lub w sektorze badań, ponieważ póki co, polscy badacze nie muszą się obawiać międzynarodowej konkurencji pukającej do drzwi naszych szkół wyższych. W oparciu o dane OPI, w roku 2021 jedynie 2,5% kadry akademickiej w Polsce stanowili obcokrajowcy, czyli niecałe 2500 osób… – mówił prof. dr hab. Jacek Witkoś z Uniwersytetu Adama Mickiewicza, wiceprzewodniczący Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej KRASP podczas panelu “Do Polish universities attract foreign academic staff, and if so, how?”
Uniwersytety europejskie jako szansa na międzynarodową współpracę akademicką
Inicjatywa Uniwersytetów Europejskich to rodzaj ponadnarodowego sojuszu instytucji szkolnictwa wyższego z całej Unii Europejskiej. Ma ona na celu zwiększenie konkurencyjności uniwersytetów z UE w stosunku do uniwersytetów z USA, UK i Azji. Działania konsorcjów obejmują takie aspekty jak: edukacja, badania, innowacje i usługi dla społeczeństwa. Studenci, kadra i naukowcy powinni móc bez przeszkód przemieszczać się między instytucjami partnerskimi w ramach sojuszu w celu studiowania, szkolenia się, nauczania lub prowadzenia badań.
Obecnie istnieją 44 Uniwersytety Europejskie, które skupiają 340 instytucji szkolnictwa wyższego z 31 krajów. Tylko kilkanaście uczelni z Polski jest członkami tych prestiżowych inicjatyw. Jedną z nich jest Uniwersytet SWPS, który w 2022 roku dołączył do sojuszu European Reform University Alliance (ERUA).
Biurokracja i finansowanie jako wyzwania
W ramach panelu “What are the challenges and barriers for the international academic staff coming to Poland?” prowadzonego przez prof. dr hab. Bogumiłę Kaniewską powtarzało się stwierdzenie, że to biurokracja i sposób finansowania są największą barierą czy wyzwaniem rozwoju umiędzynarodowienia uczelni.
– Słuchanie o trudnościach kolegów i koleżanek reprezentujących mniejszość międzynarodową na polskich uczelniach z pierwszej ręki stanowiło gorzką pigułkę do przełknięcia. Odnoszę jednak wrażenie, że wypowiedzenie pewnych kwestii na głos było wartością samą w sobie. Jednocześnie mam nadzieję, że dyskusja skoncentrowana na diagnozie przekształci się w realne zmiany. Przykładów rozwiązań i dobrych praktyk dostarczył ostatni panel konferencji prowadzony przez Pana Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Jarosława Bosego – podsumowała profesor Katarzyna Byrka, przewodnicząca Komisji ds. Międzynarodowych Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Co dalej?
Współorganizatorzy pracują obecnie nad raportem z konferencji, który zostanie przedstawiony na łamach Forum Akademickiego. Uczestnicy wydarzenia wyrazili swoje przekonanie, że należy podjąć kolejne, realne kroki, mające na celu wspieranie międzynarodowej kadry zatrudnionej w instytucjach szkolnictwa wyższego.
Zobacz pozostałe aktualności
