Profesor Wojciech Kulesza w „Głosach Humanistyki”. Odkrywanie prawdy o ludzkiej naturze
Profesor Wojciech Kulesza: „Kiedy poszedłem na psychologię, to z przerażeniem odkryłem, że jest tam całkiem sporo matematyki opakowanej w statystykę. Nauczyłem się jednak ją kochać, bo wreszcie zrozumiałem, że za obliczonym x stoi na przykład wynik eksperymentu albo iloraz inteligencji”.
Dlaczego naśladujemy innych? Jaki sens mają badania naukowe? W dziewiątym odcinku podcastu rozmawiamy o tych fascynujących zagadnieniach z psychologiem społecznym z USWPS.
Z wizytą w świecie bohatera psychologii
Czekając na umówione spotkanie z profesorem Wojciechem Kuleszą, postanowiliśmy najpierw zwiedzić warszawski kampus Uniwersytetu SWPS. Przeszliśmy kilka korytarzy, zajrzeliśmy do stołówki i obejrzeliśmy wystawy w holu głównym. Wreszcie dotarliśmy na zewnętrzny plac, gdzie mogliśmy odetchnąć świeżym, choć nieco dusznym powietrzem oraz omówić plany na nadchodzącą rozmowę.
Naszą uwagę przykuł zespół medialny przygotowujący się do wywiadu z jednym z pracowników uczelni. Jak się okazało, przed kamerą stanął… nasz przyszły rozmówca. Przysłuchując się wypowiedzi prof. Kuleszy, nabraliśmy pewności, że czekająca nas rozmowa będzie wyjątkowa i inspirująca.
Gdy wywiad dobiegł końca, udaliśmy się do gabinetu profesora, który zaprosił nas do środka, oferując napoje i przekąski. Powitał nas radosny piesek, który później cały czas dotrzymywał nam towarzystwa.
Wnętrze okazało się przestronne i bardzo przytulne. Rozglądaliśmy się z zainteresowaniem, dostrzegając kolejne szczegóły: liczne książki psychologiczne, kalendarz z motocyklami oraz mapę nieznanego nam fragmentu świata. Choć zza uchylonego okna dobiegały odgłosy budowy, bez zbędnego wstępu zasiedliśmy przy stole, poczęstowaliśmy się kawą i rozpoczęliśmy rozmowę, której nie mogliśmy się doczekać.
Czy profesor Wojciech Kulesza jest superbohaterem, którego szukamy?
Kameleon w pracy naukowej
Wojciech Kulesza, profesor na Uniwersytecie SWPS w Warszawie, to nie tylko wybitny psycholog społeczny, lecz także szkoleniowiec, mówca i aktywny komentator medialny. Wypowiadał się m.in. w „Polityce”, „Newsweeku”, „Gazecie Wyborczej” i na Kanale Zero. Z naukową pasją bada nierealistyczny optymizm, psychologię miłości, efekt kameleona (mimikrę) oraz walkę z medycznymi fake newsami.
Jest pierwszym w historii Uniwersytetu SWPS absolwentem, który na tej uczelni pokonał wszystkie szczeble kariery naukowej: od magistra (2002) do profesora (2024). Odbył również staż na Florida Atlantic University. Pełni funkcję kierownika Katedry Psychologii Społecznej i jest członkiem Rady Naukowej Instytutu Psychologii USWPS.
Wojciech Kulesza nie ogranicza swojej działalności do uczelni. Współpracował z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako przewodniczący Zespołu interdyscyplinarnego ds. upowszechniania nauki, był członkiem Rady Młodych Naukowców, współtworzył księgarnię naukową PSYCHE. Angażował się w popularyzację wiedzy naukowej jako członek rady programowej Festiwalu Nauki, a obecnie pierwszy w historii tego ciała wiceprzewodniczący.
Profesor Kulesza jest autorem i współautorem wielu publikacji naukowych, wśród których warto wymienić następujące:
- „Efekt kameleona. Psychologia naśladownictwa”;
- „Gender biases in legal decision-making: an exploration of judicial and public perceptions across multiple offences”;
- „‘We are looking for people like you’ – new technique of social influence as a tool of improving response rate in surveys”;
- „The Impact of Mimicry Behavior on Guilt”.
Uciekając przed narcyzmem
Z profesorem Kuleszą poruszyliśmy zagadnienia związane z nauką, filozofią i etyką badań. Omówiliśmy między innymi kwestię odpowiedzialności naukowca za odkrycia, których dokonuje. Czy badania mogą być używane zarówno do dobrych, jak i do złych celów?
Profesor wyjaśnił nam, na czym, jego zdaniem, polega rola psychologa w dzisiejszym świecie i z jakimi zagrożeniami może się on mierzyć na co dzień. Wspomniał przy tym o swoim strachu przed „zawodowym narcyzmem”, który pojawia się wraz z licznymi sukcesami naukowymi. Dowiedzieliśmy się, kogo nazywa mistrzem i czy każdy może takim mistrzem zostać.
Psycholog społeczny, ojciec i… motocyklista
Profesor opowiedział nam o efekcie kameleona i trudnościach związanych z jego badaniem, a my pytaliśmy zarówno o obecne projekty naukowe, jak i te dawno już zakończone. Cofnęliśmy się do samego początku, próbując zrozumieć, dlaczego prof. Kulesza zdecydował się na karierę naukową w dziedzinie psychologii społecznej.
W podcaście profesor mówi także o tym, jak medytacja wpływa na proces myślowy i codzienne życie. Opowiada również o swoim drugim życiu, w którym jest miłośnikiem jazdy motocyklem. Pytaliśmy, czy da się połączyć te dwa światy – pozostać sobą, jednocześnie spełniając oczekiwania otoczenia.
Prywatnie prof. Wojciech Kulesza jest tatą dwóch córek i właścicielem adoptowanego pieska. Uczestniczył w wyprawach górskich i kajakowych, m.in. do kręgu polarnego, Rumunii, Ukrainy i na granicę między Europą a Azją. Mimo przeciwności losu nadal jest wytrwałym miłośnikiem jazdy na motocyklu.
Motocykl jest bez sensu. Pada na głowę, jest zimno, jest niebezpiecznie i jeszcze do tego pali tyle, co samochód. Ale równoważy moje bycie naukowcem, żebym nie robił zawsze jedynie rozsądnych rzeczy.
Z najnowszego odcinka „Głosów Humanistyki” dowiesz się więcej o mimikrze (efekcie kameleona), wyzwaniach związanych z życiem akademika oraz o tym, jak wypadek motocyklowy zmienia człowieka!
W odcinku znajdziesz odpowiedzi na pytania:
- Czy warto naśladować innych?
- Dlaczego media społecznościowe są niebezpieczne?
- Czy są rzeczy, których psycholog nie powinien robić?
- Jak uniwersytet wpływa na okolicę?
- Czy wypada być dumnym ze swoich osiągnięć?
- Jak to jest być pesymistą z nutą optymizmu?
- Czy naukowiec powinien zawsze kierować się moralnością?
Nauka i jej wpływ na nasze życie
Na koniec profesor Kulesza podzielił się z nami swoimi przemyśleniami nad sensem badań i ich wpływem na życie codzienne. Jego zdaniem badania mają sens wtedy, gdy przynoszą korzyści ludziom i pozwalają im lepiej zrozumieć siebie i świat. Odniósł się do postawy, którą sam nazywa „pesymizmem z nutką optymizmu”. Podzielił się z nami swoimi najgłębszymi refleksjami na temat stanu współczesnego świata akademickiego oraz roli nauki samej w sobie.
Rolą nauki jest dociekać prawdy. Zabawa polega na tym, że odkrywamy jakąś prawdę, która potem okazuje się nie być prawdą, więc potem odkrywamy ją na nowo.
Jeśli chcesz poznać więcej inspirujących postaci humanistyki i nauk społecznych, śledź media społecznościowe „Głosów Humanistyki” i bądź na bieżąco z kolejnymi odcinkami!
Zobacz inne aktualności
