Emerytury dla zwierząt służbowych – wsparcie dla zasłużonych czworonogów
Funkcjonariusze służb mundurowych na czterech łapach i kopytach przez całe lata narażają życie i zdrowie dla naszego bezpieczeństwa, pomagają szukać zaginionych osób, wykrywają narkotyki czy ładunki wybuchowe. Mimo to nie przysługują im emerytury ze Skarbu Państwa, a po zakończeniu służby przechodzą na wyłączne utrzymanie dotychczasowych opiekunów. Problem ten od lat nagłaśnia dr Joanna Stojer-Polańska, kryminalistyk z Uniwersytetu SWPS w Katowicach. Jej praca naukowo-dydaktyczna i publicystyczna wpisuje się w działania, które przyczyniły się do powstania projektu ustawy regulującej status zwierząt w formacjach mundurowych od ich doboru do służby po wycofanie i emeryturę.
Problem
Brak przepisów zapewniających emerytury zwierzętom w służbach mundurowych
Służby mundurowe w ramach realizacji zadań wyznaczonych im przez państwo korzystają z pomocy psów i koni, które uczestniczą m.in. w działaniach związanych z ratowaniem ludzkiego życia i zdrowia, ochronnych oraz reprezentacyjnych. W samych formacjach podległych MSWiA służy łącznie około 1200 psów i ponad 60 koni. Około 10 proc. zwierząt mundurowych rocznie jest wycofywanych ze służby. Po przejściu na emeryturę służbowymi czworonogami zazwyczaj zajmują się ich dotychczasowi opiekunowie. Zmuszeni są utrzymywać i leczyć swoich starzejących się podopiecznych we własnym zakresie. Zapewnienie im godnych warunków na jesieni życia, wyżywienie oraz opieka weterynaryjna często generują wysokie koszty, którym opiekunowie bez dodatkowego wsparcia państwa w tym zakresie nie zawsze są w stanie sprostać.
Kwestia psich emerytur została prawnie uregulowana jedynie w Służbie Celno-Skarbowej. A przecież zwierzęta pracują też w wielu innych jednostkach. Psy służą w Policji, Straży Granicznej, Straży Ochrony Kolei, Żandarmerii Wojskowej, Służbie Więziennej, Służbie Ochrony Państwa, a także Wojsku Polskim, Straży Marszałkowskiej, strażach gminnych czy grupach poszukiwawczych. Konie pracują w Policji, Straży Granicznej i wybranych strażach miejskich oraz w Wojsku Polskim.
Czy emerytury dla zwierząt mundurowych staną się w Polsce standardem? Czy kwestia ta po latach starań i nagłośnienia problemu może zostać uregulowana systemowo?
Rozwiązanie
Prawo regulujące status zwierząt służbowych od ich doboru aż po emeryturę
Praca dydaktyczna, popularyzatorska i publicystyczna naszej naukowczyni, a także jej wysiłki przy nagłaśnianiu problemu z pewnością przyczyniły się do powstania przegłosowanej pod koniec czerwca przez Sejm nowelizacji ustawy regulującej status zwierząt w służbach mundurowych podległych MSWiA, w Służbie Więziennej, Siłach Zbrojnych RP i Straży Marszałkowskiej. Ustawa zakłada przyjęcie kompleksowych rozwiązań regulujących sytuację zwierząt od momentu ich doboru, przez czas realizacji zadań w poszczególnych formacjach, aż po ich sytuację po wycofaniu z użycia.
W ubiegłym roku dr Stojer-Polańska została wybrana Popularyzatorem Nauki 2020 w kategorii Naukowiec. Jej działania służące upowszechnianiu wiedzy kryminalistycznej przyczyniły się do nagłośnienia nieznanych dotąd opinii publicznej sukcesów czworonożnych funkcjonariuszy i śledczych. Psy służbowe przez lata były zresztą częstymi gośćmi licznych wykładów, konferencji i warsztatów prowadzonych przez dr Stojer-Polańską na naszej uczelni. Na swoich zajęciach z psychokryminalistyki wykładowczyni przekonywała, że przewodnik psa, który opiekuje się emerytowanym funkcjonariuszem, powinien mieć zagwarantowane środki na karmę oraz opiekę weterynaryjną, zaś jeździec, który opiekuje się koniem, powinien mieć miejsce w stajni, gdzie koń będzie miał odpowiednie wyżywienie i dobrą opiekę. Naukowczyni w porozumieniu z naszą uczelnią podejmowała również inicjatywy na rzecz wsparcia i promocji Stowarzyszenia „Zakątek Weteranów” – przytuliska i hospicjum dla zwierząt służbowych. Wspólnie z prezesem stowarzyszenia asp. szt. Grzegorzem Chmielewskim i politolożką dr Pauliną Marią Wiśniewską przygotowała petycję w sprawie państwowych emerytur dla wszystkich psów i koni służbowych do polskiego rządu, posłów i senatorów.
Dr Stojer-Polańska jest autorką licznych publikacji na temat pracy zwierząt na służbie, m.in. przewodników dla dzieci i młodzieży „Psy domowe i służbowe” (razem z Joanną Pulit) oraz „Konie domowe i służbowe” (razem z Danutą Piniewską-Róg), serii opowiadań kryminalnych „Niezwykłe przygody funkcjonariuszy na czterech łapach i kopytach. W trosce o bezpieczeństwo”, zbioru opowieści na faktach „Psy na tropie i w akcji”, a także poradnika „Pierwsza Pomoc dla psów” (razem z Katarzyną Dołębską).
Dlaczego?
Walczymy o świat otwarty na prawa i potrzeby zwierząt
Nasza uczelnia od zawsze stoi na straży praw zwierząt, zarówno pracujących, jak i gospodarskich, domowych czy też dzikich. Uważamy, że otwartość na ich potrzeby oraz docenienie ich pracy na rzecz ludzkiego bezpieczeństwa i zdrowia stanowią wyznacznik nowoczesnego, progresywnego społeczeństwa. Na szczęście dziś państwowe instytucje i urzędy coraz częściej zaczynają myśleć o zwierzętach w kontekście ich praw. Czworonożni funkcjonariusze z pewnością należą do grupy, której państwo powinno zapewnić godne warunki na starość i uwzględnić to zobowiązanie w swoim systemie prawnym.
Uniwersytet SWPS współpracuje ze specjalistami, którzy edukują w zakresie prawnych aspektów ochrony zwierząt, a także otwiera się na coraz to nowe obszary kształcenia związane z opieką nad zwierzętami, ich dobrostanem, transportem, pracą. W ofercie studiów podyplomowych mamy m.in. prawo weterynaryjne i sanitarne oraz nowy interdyscyplinarny kierunek prawa zwierząt.
Kryminalistyk, laureatka nagrody Popularyzator Nauki 2020 w kategorii Naukowiec, zaangażowana w walkę o prawa zwierząt służbowych do emerytury. Bada ciemną liczbę przestępstw, które nie są ujęte w statystykach kryminalnych wskutek niezgłoszenia ich organom ścigania. Zajmuje się analizą przypadków zgonów, przy których możliwe są różne wersje śledcze: zabójstwo, samobójstwo lub nieszczęśliwy wypadek. W ramach konkursu eNgage Fundacji na rzecz Nauki Polskiej realizowała projekt „Kryminalistyka, czyli rzecz o szukaniu śladów oraz zwierzętach na służbie”. Jest współautorką interdyscyplinarnej publikacji „Samobójstwa. Stare problemy. Nowe rozwiązania” (2013). Na Uniwersytecie SWPS w Katowicach prowadzi zajęcia poświęcone aspektom kryminologicznym i kryminalistycznym ciemnej liczby przestępstw. Autorka książek o przypadkach kryminalnych oraz zwierzętach na służbie.
Zobacz inne aktualności
