Profesor Mikołaj Cześnik w „Głosach Humanistyki”. Od interesów politycznych po ostatni przystanek
Profesor Mikołaj Cześnik: „W przeciwieństwie do moich koleżanek i kolegów z innych dziedzin humanistycznych i nauk społecznych ja nie muszę sobie tego racjonalizować. Ja wiem, po co my to robimy”.
W ósmym odcinku podcastu z serii „Głosy Humanistyki” rozmawiamy o polityce. Dowiesz się z niego między innymi, co kształtuje nasze postawy wyborcze!
Odwiedzamy Uniwersytet SWPS
Podczas jednej z naszych wizyt w Warszawie trafiliśmy do budynku Uniwersytetu SWPS, gdzie umówiliśmy się na rozmowę z dyrektorem Instytutu Nauk Społecznych, profesorem Mikołajem Cześnikiem – naszym bohaterem z dziedziny politologii.
Uciążliwie ciepły dzień ochłodził się odrobinę z nadejściem lekkiego deszczu, pozwalając nam odetchnąć przed intensywną rozmową. Po krótkiej, choć zawiłej wędrówce korytarzami uczelni odnaleźliśmy odpowiedni gabinet. Profesor Cześnik powitał nas z uśmiechem i otworzył drzwi do biura Instytutu Nauk Społecznych.
W środku znajdowała się mała kuchnia, a w niej ekspres do kawy, który okazał się niezastąpiony po naszej długiej podróży. Odzyskawszy energię, usiedliśmy przy dużym białym stole w sali konferencyjnej. W towarzystwie odgłosów miasta oraz szumu deszczu zaczęliśmy rozmowę o polityce, wyjątkowości i własnym uprzywilejowaniu.
Czy profesor Mikołaj Cześnik jest superbohaterem, którego szukamy?
Przyszłość demokracji
Profesor Mikołaj Cześnik to wybitny socjolog i politolog. Bada demokrację, zachowania wyborcze i systemy polityczne, skupiając się na relacjach między wiedzą polityczną a postawami populistycznymi. Na Uniwersytecie SWPS jest dyrektorem Instytutu Nauk Społecznych oraz kierownikiem Katedry Polityki i Polityk Publicznych.
Jakbym miał wybierać: świat, w którym nie ma ani jednego demokratycznego państwa, albo świat, w którym nie ma ani jednej biednej osoby, to wybrałbym to drugie.
Jako autorytet w badaniach nad zachowaniami wyborczymi profesor Cześnik jest jednym z głównych ekspertów w Polskim Generalnym Studium Wyborczym.
Uczestniczył w licznych krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, np.:
- „Polskie Generalne Studium Wyborcze 2023” (2023–2026),
- „ActEU: Towards a new era of representative democracy” (2023–2026),
- „Aktywizacja społeczna i obywatelska młodych ludzi w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych” (2018–2022).
Bohater odcinka jest również członkiem wielu towarzystw i rad naukowych, takich jak Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, a także Rada Programowa Fundacji im. Stefana Batorego, gdzie współpracował przy tworzeniu Latarnika Wyborczego – narzędzia ułatwiającego wyborcom podejmowanie świadomych decyzji politycznych.
Badając, jak funkcjonuje demokracja i jaką rolę odgrywają interesy w polityce, ekspert z Uniwersytetu SWPS wnosi istotny wkład w zrozumienie mechanizmów rządzących współczesnymi demokracjami w Polsce i na świecie.
Jest autorem lub współautorem wielu publikacji. Warto wymienić następujące:
- „Partycypacja wyborcza w Polsce. Perspektywa porównawcza”;
- „Demokracja, gospodarka, polityka. Perspektywa polskiego wyborcy”;
- „Wasting public money to buy turnout: quasi-experimental evidence from the Polish battle for fire trucks”.
To, czym się zajmuję, to nie jest robienie butów. Można sobie wyobrazić świat bez butów, ale chyba łatwiej bez moich publikacji.
Prywatnie profesor Cześnik interesuje się nie tylko polityką, ale i sportem. Jako wujek Natalii Kaczmarek – złotej medalistki olimpijskiej w biegu na 400 metrów – z zaangażowaniem śledzi jej karierę, dzieląc z nią radość i dumę z sukcesów. Jest także miłośnikiem wycieczek rowerowych. Pasjonują go miejsca brzydkie i podróże na ostatnie przystanki linii komunikacji miejskiej – tam, gdzie dostrzega się prawdziwe, a nie wykreowane oblicze miasta.
Akademia we współczesnym świecie
Rozmowa z prof. Cześnikiem pozwala lepiej zrozumieć współczesne podziały polityczne w Polsce i Europie. Jak zauważa nasz rozmówca, Polska znajduje się w czołówce krajów o wysokim poziomie polaryzacji politycznej. Jego badania postaw wyborczych wykazały, że wyborcy coraz bardziej świadomie postrzegają politykę jako narzędzie do realizacji własnych interesów. Rozmawiamy o tym, co te (i inne) wyniki badań naukowych nad zachowaniami wyborczymi oznaczają dla nas w praktyce i jak powinniśmy je interpretować.
Profesor Cześnik przyznaje, że nie jest pewien, w jakim kierunku powinna rozwijać się demokracja. W swojej pracy stawia liczne i zasadnicze pytania dotyczące sensu i istoty dalszej ewolucji systemów demokratycznych. Nieraz, jak przyznaje, krytycznie patrzy również na samą Akademię, zwracając uwagę na uprzywilejowane miejsce w świecie jej przedstawicieli i przedstawicielek.
Jednak na zakończenie rozmowy profesor Mikołaj Cześnik zdecydowanie podkreśla, że mimo wyzwań, jakie stawia przed nim praca naukowa, i wątpliwości, które czasem się pojawiają, ma silne przekonanie, że to, czym się zajmuje, ma sens. Bo badania naukowe to więcej niż teoretyczna zabawa – to narzędzie, które może pomóc lepiej zrozumieć świat i wpłynąć na przyszłość nas wszystkich.
Posłuchaj fascynującej rozmowy!
Profesor Cześnik umiejętnie łączy naukową pasję z realiami codzienności. Podczas spotkania zabiera słuchaczy w podróż przez swoje osobiste i naukowe obserwacje z zakresu polityki, demokracji i zachowań społecznych, wyjaśniając zawiłości społecznych podziałów, decyzji wyborczych oraz relacji między politologią a chęcią naprawy świata.
Posłuchaj ożywionej dyskusji o nauce, moralności i odpowiedzialności akademickiej!
Z odcinka dowiesz się:
- dlaczego Polacy nie są wyjątkowi,
- czy warto wyłamywać się ze schematów,
- czy w nauce chodzi o publikacje,
- co jest ważniejsze – politologia czy medycyna,
- jak zmienia się patrzenie w przyszłość,
- czy można wykorzystać zło dla czynienia dobra.
Jeśli chcesz poznać więcej inspirujących postaci humanistyki i nauk społecznych, śledź media społecznościowe „Głosów Humanistyki” i bądź na bieżąco z kolejnymi odcinkami!
Zobacz inne aktualności
